Những biểu tượng của nhà mồ Tây Nguyên

Do sự thay đổi của đời sống, những ngôi nhà mồ độc đáo này đang ngày càng trở nên vắng bóng trên đại ngàn Tây Nguyên.

Nhà mồ là một nét văn hóa truyền thống đặc trưng của các dân tộc Tây Nguyên. Trong các dạng nhà mồ Tây Nguyên, nhà mồ của người dân tộc Jrai rất nổi tiếng vì sự độc đáo của mình. Trong ảnh là ngôi nhà mồ do 5 người đàn ông Jrai Aráp ở làng Mrông Ngọ (huyện Chư Pah, tỉnh Gia Lai) dựng tại Bảo tàng Dân tộc học ở Hà Nội năm 1998.

Nhà mồ Jrai được dựng theo kết cấu, hai mái lớn hình thang cân, hai đầu hồi đều hình tam giác cân, vách được ghép kín bằng những thân cây gỗ.

Mái nhà lợp gỗ ván và được phủ một lớp phên nan tre có trang trí nhiều hình vẽ bằng phẩm màu chế tác theo lối cổ truyền.

Những hình tạc trên nóc mô tả chủ yếu sinh hoạt lễ bỏ mả.

Bên trong nhà có nhiều ché, bát, đĩa, chai, chén và mô hình dụng cụ lao động, là những đồ dùng cho người quá cố

Quanh nhà mồ được bao bằng một hàng rào tượng, được đẽo và tạc bằng rìu, đục và dao.

Loại tượng chủ đạo ở nhà mồ Jrai là tượng người ôm mặt, được tạo dáng như đang khóc thương người quá cố. Thông thường, một nhà mồ có năm tượng loại này, trong đó bốn tượng dựng ở bốn góc bờ rào, còn một tượng dựng ở chính giữa hàng rào phía Đông.

Một loại tượng độc đáo khác ở nhà mồ là tượng những phụ nữ mang thai.

Ngoài ra còn có cả tượng những người nam, nữ đứng đơn lẻ.

Các loại hình tượng khác của nhà mồ Jrai gồm tượng mặt dài, tượng trưng cho hình ảnh của bram – người hóa trang trong nghi thức cuối cùng trong lễ bỏ mả của người Jrai.

Tượng thể hiện cảnh sinh hoạt đời thường như phụ nữ ôm ống cơm lam, hai người chải tóc cho nhau, vỏ bầu nậm…

Hình tượng động vật cũng xuất hiện như tượng chim ó, tượng chó cõng khỉ…

Những bức tượng nhà mồ của người Jrai không chỉ là các sản phẩm điêu khắc dân gian đơn thuần, mà còn thể hiện quan niệm nhân sinh về cuộc đời.

Người Jrai tin rằng cái chết chưa phải là hết. Bên cạnh cuộc sống thực tại, vẫn tồn tại một cuộc sống khác đó là thế giới của người chết, của thần linh.

Từ quan niệm này, người Jrai có một lễ hội rất độc đáo, đó là lễ bỏ mả để lễ tiễn biệt người chết về thế giới của thần linh.

Nhà mồ và tượng mồ được làm ra để phục vụ cho lễ bỏ mả và chỉ được sử dụng trong những ngày lễ hội.

Sau lễ bỏ mả, những ngôi nhà mồ và tượng mồ sẽ bị bỏ không, bị hủy hoại dần theo thời gian.

Do sự thay đổi của đời sống, những ngôi nhà mồ độc đáo này đang ngày càng trở nên vắng bóng trên đại ngàn Tây Nguyên.

Theo KIẾN THỨC

Ngôi làng Thụy Điển được rao bán với giá hơn 7 triệu USD

Ngôi làng nằm trên diện tích đất gần 24 hecta, có các suối nước với độ tinh khiết hàng đầu tại Thụy Điển.

Satra Brunn là “ngôi làng thịnh vượng” nằm ở ngoại ô thủ đô Stockholm của Thụy Điển, vừa được rao bán với giá 70 triệu krona Thụy Điển (tương đương 7,3 triệu USD). Làng này ra đời vào năm 1700 khi một bác sĩ có tên Samuel Skragge phát hiện ra nguồn nước tại đây và bắt đầu mua đất tại khu vực xung quanh để xây nhà ở, bệnh viện, nhà thờ… Các suối nước tự nhiên tại đây được cho là có chất lượng cao và có tác dụng chữa bệnh, thu hút đông đảo giới tinh hoa trong khu vực tới mua nhà.

Trước đây, khách tới làng thường được mời uống nước mỗi ngày. Họ cũng được mời tắm nước nóng hoặc nước lạnh, bởi đây được cho là phương pháp giúp cân bằng cảm xúc tinh thần. Sau đó vào những năm 1740, đất đai và nhà cửa tại đây được thâu tóm bởi một giám mục đến từ thành phố Vasteras. Vài năm sau đó, người này đã để lại ngôi làng cho Đại học Uppsala, một trong những trường đại học hàng đầu Thụy Điển.

Năm 2002, Đại học Uppsala đã bán làng Satra Brunn cho 16 doanh nhân, và ngôi làng từ đó được vận hành như một nơi tổ chức sự kiện và cung cấp dịch vụ spa.

Năm 2015, một doanh nghiệp sản xuất nước đóng chai bắt đầu hoạt động tại làng này. Dòng suối tại đây là một trong những nơi được chứng nhận có độ tinh khiết cao nhất tại Thuỵ Điển. Mức giá 7,3 triệu USD của ngôi làng bao gồm gần 24 hecta diện tích đất của làng, cùng hơn 33 hecta đất chưa được khai thác và cả doanh nghiệp nước đóng chai.

Làng Satra Brunn cùng toàn bộ bất động sản tại đây đều được đăng ký dưới tên của một công ty trách nhiệm hữu hạn. Điều này có nghĩa là người nước ngoài cũng có thể mua ngôi làng, theo nhà môi giới Jonas Martinsson.

Ngủ đúng, ngủ đủ còn tốt hơn cả thuốc trường sinh: Khỏe tinh thần, ngăn ngừa bệnh tật, “sửa chữa” những phần tổn thương của cơ thể

Ngủ là thời gian để thư giãn, nhưng đó cũng là lúc cơ thể bắt đầu quá trình sửa chữa những tác động tiêu cực do căng thẳng, bận rộn của cuộc sống hàng ngày.

Nhiều người trong chúng ta luôn cho rằng bản thân còn trẻ, có sức khỏe. Những câu chuyện về bệnh hiểm nghèo dường không liên quan đến cuộc sống bận rộn với công việc và rất nhiều thú vui của họ. Nhưng, sức khỏe, sinh mạng lại như một canh bạc, bạn không thể là người quyết định thắng thua.

Đến những năm gần đây, khoa học đã dần chú ý đến những tác động của giấc ngủ đến sức khỏe tổng thể của con người. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng khi mọi người ngủ ít hơn 6 đến 7 giờ mỗi đêm, họ có nguy cơ mắc bệnh cao hơn, tuổi thọ bị rút ngắn hơn…

Giấc ngủ không chỉ là cách để cơ thể chúng ta nghỉ ngơi mà còn rất nhiều lợi ích khác. Dưới đây là 10 lý do tại sao bạn nên đi ngủ sớm từ hôm nay:

Giấc ngủ đủ giúp trái tim khỏe mạnh

Các cơn đau tim và đột quỵ phần lớn xảy ra vào sáng sớm, thời điểm có thể là do cách bạn ngủ tác động đến các mạch máu. Thiếu ngủ là một trong những nguyên nhân dẫn đến giảm huyết áp và cholesterol, đây là những yếu tố đe dọa gây ra bệnh tim và đột quỵ.

Trái tim của bạn sẽ khỏe mạnh hơn nếu bạn ngủ từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm.

Ngăn ngừa ung thư

Bạn có biết rằng những người làm việc ca muộn có nguy cơ mắc ung thư vú và ruột kết cao hơn? Các nhà nghiên cứu tin rằng tiếp xúc với ánh sáng nhân tạo làm giảm nồng độ melatonin.

Melatonin là một loại hormone điều chỉnh chu kỳ thức – ngủ, được cho là bảo vệ chống lại ung thư vì nó có vẻ ngăn chặn sự phát triển của khối u. Hãy chắc chắn rằng phòng ngủ của bạn tối và tránh sử dụng thiết bị điện tử trước khi đi ngủ để giúp cơ thể bạn sản xuất melatonin cần thiết.

Giảm căng thẳng

Khi cơ thể bạn bị thiếu ngủ, nó sẽ bị rơi vào trạng thái căng thẳng. Các chức năng của cơ thể được đặt trong tình trạng báo động cao, gây ra huyết áp cao và sản xuất hormone gây căng thẳng. Huyết áp cao làm tăng nguy cơ đau tim và đột quỵ, và các hoocmon căng thẳng khiến bạn khó ngủ hơn.

Ngủ đủ giấc giảm sự kích động

Hormone căng thẳng tăng lên do thiếu ngủ làm tăng mức độ kích động trong cơ thể của bạn. Điều này tạo ra nguy cơ xảy ra các bệnh liên quan đến tim, cũng như ung thư và tiểu đường. Kích động được cho là nguyên nhân khiến cơ thể chúng ta yếu dần đi theo năm tháng.

Giấc ngủ làm bạn tỉnh táo hơn

Một giấc ngủ ngon khiến bạn cảm thấy tràn đầy năng lượng và tỉnh táo vào ngày hôm sau. Tham gia vào các hoạt động vận động không chỉ giúp bạn cảm thấy tuyệt vời mà còn mang lại một giấc ngủ ngon. Khi bạn thức dậy, hãy sử dụng năng lượng đã được làm mới sau một đêm để ra ngoài, làm những việc tích cực và tham gia vào thế giới của bạn. Bạn sẽ ngủ ngon hơn vào đêm hôm sau và cải thiện năng suất của mình một cách rõ rệt.

Giúp cải thiện trí nhớ 

Các nhà nghiên cứu chưa thể tìm ra lý do tại sao chúng ta ngủ và mơ, nhưng họ đã thấy rằng giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong quá trình gọi là củng cố trí nhớ. Trong khi ngủ, cơ thể bạn có thể nghỉ ngơi, nhưng não bạn đang bận rộn xử lý những thông tin trong ngày của bạn, tạo ra các kết nối giữa các sự kiện, cảm giác, cảm xúc và ký ức.

Giấc ngủ sâu là thời gian rất quan trọng để bộ não của bạn tạo ra những ký ức và liên kết, và có được giấc ngủ chất lượng hơn sẽ giúp bạn ghi nhớ và xử lý mọi thứ tốt hơn.

Giấc ngủ liên quan đến việc giảm cân

Các nhà nghiên cứu đã phát hiện ra rằng những người ngủ ít hơn so với tiêu chuẩn có nhiều khả năng bị thừa cân hoặc béo phì. Người ta cho rằng việc thiếu ngủ ảnh hưởng đến sự cân bằng hormone trong cơ thể ảnh hưởng đến sự thèm ăn.

Các hormone ghrelin và leptin điều chỉnh sự thèm ăn bị phá vỡ do thiếu ngủ. Nếu bạn muốn duy trì vóc dáng hoặc giảm cân, đừng quên rằng ngủ đủ giấc thường xuyên đóng một vai trò rất lớn của quá trình.

Ngủ trưa giúp cho bạn thông minh hơn

Ban đêm không phải là thời gian duy nhất cho một giấc ngủ lành mạnh. Ngủ trưa cũng mang lại tác dụng không kém. Nó được so sánh như caffeine tốt cho sức khỏe tổng thể của bạn và có thể giúp bạn làm việc hiệu quả hơn. Trong một nghiên cứu, những người không ngủ trưa hoặc ngủ trưa ngắn hơn một giờ, trải nghiệm tinh thần giảm từ bốn đến sáu lần so với những người ngủ trưa ít nhất một giờ.

Những người ngủ trưa tại nơi làm việc cho thấy mức độ căng thẳng thấp hơn nhiều. Ngủ trưa cũng giúp cải thiện trí nhớ, chức năng nhận thức và tâm trạng.

Giấc ngủ có thể làm giảm nguy cơ trầm cảm

Giấc ngủ tác động đến nhiều chất hóa học trong cơ thể bạn, bao gồm cả serotonin. Những người bị thiếu hụt serotonin có nhiều khả năng bị trầm cảm. Bạn có thể giúp ngăn ngừa trầm cảm bằng cách đảm bảo bạn ngủ đủ giấc: từ 7 đến 9 giờ mỗi đêm.

Giấc ngủ giúp cơ thể tự sửa chữa

Ngủ là thời gian để thư giãn, nhưng đó cũng là lúc cơ thể bắt đầu quá trình sửa chữa những tác động tiêu cực do căng thẳng, tia cực tím và tiếp xúc có hại khác đem lại. Các tế bào của bạn sản xuất nhiều protein hơn trong khi bạn đang ngủ. Những phân tử protein này tạo thành các khối xây dựng cho các tế bào, cho phép chúng “sửa chữa” những phần tổn thương.

Theo Verywellhealth

Thiên An / Theo Báo dân sinh

 

Điều gì xảy ra nếu Mỹ xóa bỏ quy chế đặc biệt của Hong Kong?

Chính phủ Mỹ đe dọa có thể tước bỏ quy chế đặc biệt về thương mại dành cho Hong Kong và đối xử với đặc khu này tương tự như với Trung Quốc.

Trả lời CNBC, ông Larry Kudlow – Giám đốc Hội đồng Kinh tế Quốc gia Mỹ – nói: “Nếu cần thiết, Mỹ sẽ đối xử với Hong Kong giống như cách đối xử với Trung Quốc, và điều đó sẽ tác động trực tiếp đến thuế”.

Với nền kinh tế tự do và chính sách thuế cạnh tranh, Hong Kong là một trong những trung tâm tài chính quan trọng nhất thế giới, thu hút vô số công ty đa quốc gia. Đây cũng là một trung tâm thương mại quan trọng. Tuy nhiên, tất cả sẽ đảo lộn nếu Mỹ thay đổi cách ứng xử với đặc khu thương mại này.

Trong nhiều năm qua, Hong Kong hưởng lợi từ quan hệ thương mại đặc biệt với Mỹ. Đặc khu này độc lập về hải quan với Trung Quốc đại lục, sở hữu một cảng biển tự do, có nghĩa là hàng hóa xuất nhập khẩu không bị đánh thuế.

Các điều kiện đó giúp biến Hong Kong thành trung tâm thương mại toàn cầu. Tuy nhiên, khi Mỹ đối xử với Hong Kong tương tự như với Trung Quốc đại lục, hàng hóa đặc khu này sẽ bị đánh thuế, bao gồm cả thuế trừng phạt xuất phát từ thương chiến Mỹ – Trung.

Hàng hóa Hong Kong sẽ chịu thuế như Trung Quốc đại lục nếu Mỹ hủy bỏ cơ chế ưu đãi thương mại. Ảnh: SCMP.

“Hong Kong có quan hệ thương mại đặc biệt với nhiều loại thuế và quy định, cho phép thành phố giao dịch thương mại tự do, đặc biệt trong các thị trường vốn”, BBC News dẫn lời tiến sĩ Rebecca Harding, chuyên gia thương mại của Coriolis Technologies, cho biết.

“Mỹ đối xử với Hong Kong như một đồng minh. Tuy nhiên, giờ Mỹ có thể đối xử với đặc khu này tương tự như với Trung Quốc”, tiến sĩ Harding nhấn mạnh.

Năm 2018, Hong Kong có khối lượng giao dịch cao thứ 7 thế giới với tổng giá trị gần 1.200 tỷ USD. Phần lớn số hàng hóa đó đi qua hoặc xuất phát từ Trung Quốc đại lục. Khoảng 8% hàng xuất khẩu của Trung Quốc đại lục sang Mỹ và 6% hàng nhập khẩu vào đại lục từ Mỹ đi qua Hong Kong.

Như vậy, Hong Kong là cửa ngõ kết nối dòng hàng hóa giữa thị trường Trung Quốc và thế giới. Tuy nhiên, các thay đổi về quy chế thương mại sẽ đe dọa vị thế đó.

Tiến sĩ Tim Summers thuộc Chatham House nói: “Quy chế thương mại sẽ buộc các công ty phải tính toán lại. Doanh nghiệp có thể chọn chuyển hàng trực tiếp qua các cảng ở Trung Quốc đại lục. Và thuế tăng đồng nghĩa với giá cả hàng hóa và dịch vụ sẽ tăng, ảnh hưởng trực tiếp tới doanh nghiệp và người tiêu dùng”.

Hong Kong là một trong những nền kinh tế tự do nhất thế giới. Ảnh: Reuters.

Năm 1997, kinh tế Hong Kong chiếm 18% GDP Trung Quốc. Hiện đặc khu này chỉ còn chiếm 2-3% GDP Trung Quốc. “Nếu Tổng thống Mỹ Donald Trump thay đổi chính sách thương mại với Hong Kong, đặc khu này sẽ lao đao, nhưng đó không phải là đòn chí mạng với Trung Quốc”, tiến sĩ Summers nhận định.

Tuy nhiên, giới chuyên gia cho rằng chắc chắn chính quyền Bắc Kinh không muốn Hong Kong đánh mất vị thế trung tâm tài chính toàn cầu. Đặc khu này có khả năng tiếp cận nguồn vốn toàn cầu, do đó rất nhiều công ty Trung Quốc chọn niêm yết trên sàn chứng khoán Hong Kong.

Các công ty Trung Quốc đại lục cũng hưởng lợi lớn từ ngành dịch vụ tài chính của Hong Kong. “Thượng Hải và Thâm Quyến cũng có ngành dịch vụ tài chính phát triển. Nhưng chính quyền Bắc Kinh kiểm soát dòng vốn đầu tư ra và vào Trung Quốc, do đó Thượng Hải và Thâm Quyến không thể cạnh tranh với Hong Kong về nguồn vốn quốc tế”, cựu giám đốc ngân hàng David Webb giải thích.

Tổng giá trị giao dịch thương mại Mỹ – Hong Kong đạt 67 tỷ USD năm 2018, bao gồm 17 tỷ USD hàng nhập khẩu vào Mỹ. Nếu Hong Kong mất chế độ ưu đãi thương mại, người tiêu dùng Mỹ sẽ phải chi trả nhiều hơn để mua hàng hóa xuất xứ từ thành phố này.

Hồng Ngọc / Zing