Ngoài những thành phố nổi tiếng như Paris, Rome, Venice, Prague… châu Âu còn sở hữu nhiều thành phố đẹp thơ mộng nhưng ít được biết đến.
Karlovy Vary là thành phố nhỏ thứ 2 tại CH Czech. Nơi đây nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên của những lâu đài và suối khoáng nóng, lạnh. Thành phố là điểm đến du lịch trong suốt hơn 650 năm qua, kể từ thế kỷ 18. Karlovy Vary cũng là quê hương của một trong những liên hoan phim hàng đầu thế giới vào tháng 7 hàng năm. Ảnh: travelsewhere.
Riga là thủ đô của đất nước nhỏ bé Latvia và là thành phố lớn nhất ở vùng biển Baltic. Thành phố này là sự pha trộn giữa nét đẹp châu Âu cổ kính và vẻ cách tân, hiện đại. Khu phố cổ Riga sở hữu những tòa nhà theo trường phái tân nghệ thuật và những con phố nhỏ lát đá, không có xe cộ qua lại. Ảnh: tripsavvy.
Saint Antonin Noble Val nằm trên con sông Aveyron và là thị trấn mang đậm nét vùng quê nước Pháp đẹp tựa bức tranh, từng được xuất hiện trong một số bộ phim bao gồm Charlotte Grey và The Hundred-Foot Journey. Ảnh: frenchentree.
Verbier, Thụy Sĩ sở hữu vẻ đẹp hùng vĩ của những dãy núi Alps, nơi đây tràn ngập màu xanh của hoa cỏ vào mùa hè và phủ đầy tuyết trắng vào mùa đông. Ảnh: wikipedia.
Graz là thành phố lớn thứ 2 tại Áo, được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1999. Vẻ đẹp của thành phố nổi bật bởi đường đi trong nhà dài nhất thế giới, các lâu đài cổ điển, thang máy bằng kính và công viên điêu khắc Graz. Ảnh: placesofjuma.
Santiago de Compostela là một thành phố đáng sống tại Tây Ban Nha, với những điểm du lịch thu hút cho cả du khách và dân địa phương: vô số nhà hàng và quán bar, nơi bạn có thể thưởng thức hải sản ngon của vùng Galicia, trung tâm phố cổ được UNESCO công nhận là di sản thế giới và là trung tâm nghệ thuật đương đại táo bạo. Ảnh: viator.
Baden-Baden, Đức có tuổi đời 2.000 năm, nằm dưới chân đồi của Rừng Đen và nơi đây được coi là vị trí lý tưởng để khám phá tất cả mọi thứ, từ thiên nhiên hùng vĩ đến các hoạt động nghỉ dưỡng, mua sắm hay đến những sòng bạc nguy nga. Ảnh: culturetrip.
Valletta là thủ đô của Malta và được biết đến nhiều nhất với bến cảng lớn. Thành phố cũng sở hữu hơn 320 di tích, khiến nơi đây trở thành khu vực tập trung nhiều di tích lịch sử nhất trên thế giới. Tại đây có những con phố nhỏ, một số ngọn đồi dốc, những tòa nhà cổ kính, những cửa hiệu dễ thương và nhà hàng tuyệt vời. Ảnh: tripsavvy.
Gaios là thủ đô quyến rũ của đảo Paxos, Hy Lạp với khung cảnh phủ đầy hoa giấy ở khắp mọi nơi cùng những tòa nhà đầy màu sắc. Thành phố có một nhà thờ màu hồng trên bến cảng ở quảng trường chính và vô số quán rượu thu hút du khách. Ảnh: paxos-map.
Mostar, Bosnia nổi tiếng với cây cầu cổ tuyệt đẹp, Stari Most, bắc qua sông Neretva và là một địa điểm được UNESCO công nhận vào năm 2005. Ảnh: roadaffair.
Kotor là một thị trấn ven biển ở Montenegro, nằm giữa những vách đá vôi hùng vĩ của núi Lovcen và bờ biển Adriatic. Nơi này là di sản thế giới được UNESCO công nhận và đã tồn tại từ thế kỷ 12 đến thế kỷ 14. Ảnh: travelphotodiscovery.
Ai cũng biết rằng Mayakovsky cả đời phải lòng đắm đuối Lilya Brik trong một “hình tam giác tình yêu” đầy éo le. Thế nhưng, “nàng thơ vĩnh cửu” đó đã không thể cản ông có những khoảnh khắc đầy lãng mạn ngoài luồng khác.
Số là, cuối những năm 20 của thế kỷ trước, Mayakovsky sang thủ đô Pháp để giới thiệu thơ mình. Tại đó, ông đã phải lòng một mỹ nữ người Nga tên là Tatyana Yakovleva. Người đã giới thiệu cho “giai tài, gái sắc” đến với nhau là Elsa Triolet, nữ văn sĩ, vợ của thi sĩ cộng sản Louis Aragon và cũng là em gái ruột của chính Lilya Brik.Sau này, trong hồi ký, Elsa Triolet đã giải thích một cách đơn giản là bà đã làm thế để Maya đỡ buồn chán khi ở xa Tổ quốc. Nhưng cũng có thể, Elsa làm vậy để Maya vì một tình yêu mới mà buông tha cho chị gái Lilya của mình chăng? Dù với động cơ gì thì chính Elsa ngày 25.10.1928 cũng đã mời cả Maya lẫn Tatyana Yakovleva tới tham dự buổi tiếp tân văn nghệ tại ngôi nhà của bà với Aragon. Và đây là lần đầu tiên đôi tình nhân tương lai được gặp nhau…
Ở thời điểm đó, Tatyana đã phải lưu vong tại Paris đến hai năm rồi. Như những người đương thời nhận xét, cô gái gốc Nga này có thể tác động đến bất cứ một bậc tu mi nào như thuốc gây nghiện. Cao ráo, chân dài, tóc vàng tự nhiên, với đôi mắt long lanh đầy biểu cảm, tới đâu, Tatyana cũng khiến thiên hạ phải tập trung mọi sự chú ý vào cô.
Nhà thơ Vladimir Mayakovsky (1893-1930)
Cô sinh tại Nga trong một gia đình quý tộc, được nhận một sự giáo dục hoàn hảo từ tấm bé, may mắn được toàn vẹn sau Cách mạng tháng Mười năm 1917 và đã sang Paris từ năm 1926 theo lời gọi của một người chú, một họa sĩ nổi tiếng ở Paris. Và ở Pháp, sau khi hồi phục thoát khỏi bệnh lao, Tatyana bắt đầu công việc của một người mẫu tại hãng của Christian Dior và chẳng bao lâu sau, “gương mặt bí ẩn của phượng hoàng Nga” đã xuất hiện ở khắp Paris trên các tấm pa nô quảng cáo.
Nhờ các mối quan hệ của chú mình, Tatyana đã mau chóng hội nhập được với giới thượng lưu. Trong số những người si mê cô có những tài danh nghệ thuật lừng lẫy… Thậm chí nhà thơ kiêm đạo diễn Jean Cocteau còn nhờ cô mới thoát khỏi nhà tù. Số là, một lần Cocteau đã bị Cảnh sát đạo đức bắt sau khi vào một phòng trọ cùng với nam diễn viên Jean Marais (hai người có mối quan hệ đồng tính). Khi hay tin Cocteau bị bắt, vốn là người hâm mộ tài danh này. Tatyana Yakovleva đã liền tới đồn cảnh sát, giận dữ yêu cầu phải ngay lập tức thả “người yêu” của cô, bị bắt giữ vì bị hiểu nhầm tai hại (!).
Trở lại với cuộc tiếp tân ở nhà của Elsa và Aragon. Khi Maya vừa nhìn thấy Tatyana Yakovleva, nhà thơ đã như “Từ Hải chết đứng”. Anh trở thành một đứa trẻ si tình. Đến cuối buổi tiếp tân, lúc đó trời đã khuya lắm rồi, Maya xung phong tiễn cô gái về. Và chỉ rời cửa nhà Aragon chưa đầy năm phút, nhà thơ lớn đã quỳ gối xuống nền đường lát đá của thủ đô Paris và nói một thôi một hồi những lời tỏ tình với mỹ nhân. Hơn thế nữa, Maya còn van nài để xin Tatyana trở thành vợ anh và cùng anh về với Liên Xô…
Và thế là mỹ nhân 22 tuổi, với đôi chân dài miên man và mái tóc vàng lộng lẫy, cực kỳ nổi danh trong giới thượng lưu Pháp, đã luôn ở cạnh nhà thơ Xô Viết trong mọi việc khi Maya “du diễn” tại Pháp. Theo nhận xét của họa sĩ V.I. Shmakhayev, chỉ nhìn riêng về hình thể, hai người “đã là một cặp đôi lý tưởng”…
Maya vốn là người rất gắn với thế sự, thực tế, còn cô gái gốc Nga lại được trưởng thành trong tinh thần lãng mạn thuần khiết. Có lúc Tatyana đã cảm thấy mình không thể nào đồng cảm được với phong cách ào ạt sự đời của nhà thơ Xô Viết. Nhưng rồi tấm tình nồng nàn của Maya càng làm cô say mê… Còn về phần Maya, ở thời điểm đó, như chính lời nhà thơ thổ lộ với bạn bè, anh thực sự cần có một tình yêu lớn mới mẻ và chỉ có tình yêu lớn ấy mới có thể cứu rỗi tâm hồn thi sĩ đang trong cơn khủng hoảng tinh thần…
Tatyana Yakovleva (1906-1991)
Tuy nhiên, trước yêu cầu kết hôn và cùng trở về Liên Xô của Maya thì Tatyana Yakovleva lại phân vân. Và từ chối… Chỉ sau khi Maya một mình rời khỏi Pháp tháng 12.1928 trong tâm trạng đầy đau khổ, cô gái mới dần dà hiểu ra lý do khiến cô đã phải khước từ nhà thơ: bằng linh cảm của mình, cô sợ mình không thể quen được với một nước Nga Xô Viết và nhất là cô sợ khi trở về Tổ quốc, Maya lại “ngựa quen đường cũ” quay về với tình yêu khốn khó đã dành cho Lilya Brik… Ngày 24.12, Tatyana đã viết trong thư gửi cho mẹ mình: “Anh ấy thật khổng lồ cả về thể chất lẫn tinh thần, đến mức sau anh ấy gần như chỉ còn lại là sa mạc. Đó là người đầu tiên đã để lại được dấu tích trong lòng con…”.
Mối tình Paris đã giúp cho Maya viết bài thơ “Thư gửi Tatyana Yakovleva” chỉ một ngày sau khi hai người biết nhau. Sau này, Lilya Brik đã rất ghen với bài thơ này và đã ngăn cản để bài thơ không được công bố suốt một thời gian dài. Bởi lẽ, đó là bài thơ duy nhất mà Maya đã tặng cho một người phụ nữ không phải Lilya. Bài thơ kết thúc bằng những câu sau:
“Đàng nào anh một khi nào đó
Cũng chiếm được em thôi
Cùng với Paris hoặc không cùng với nó…”
Tatyana đã không để Maya “chiếm” được mình. Tuy vậy, chỉ vài ngày sau khi Maya rời khỏi Paris, mỹ nhân đã rất ngạc nhiên khi thấy người chuyển đồ mang một bó hoa tươi rất đẹp tới với lời nhắn: “Mayakovsky gửi tặng”. Và cũng từ đó, tuần nào cô cũng vài ba lần nhận được những bó hoa lộng lẫy với lời nhắn không bao giờ thay đổi: “Mayakovsky gửi tặng”.
Sau này, Tatyana mới biết rằng, Maya đã chuyển toàn bộ số tiền nhuận bút và “nhuận khẩu” nhận được trong chuyến “du diễn” tại Paris vào ngân hàng cho tài khoản của một công ty bán hoa nổi tiếng để tuần vài ba lần, họ gửi tới cho cô những bó hoa quý hiếm nhất có thể tìm được ở Paris. Hoa hồng, hoa chi tú cầu, các loại hoa lan, violet Parma, hoa tuy líp đen… Tất cả những bó hoa tuyệt vời này đều đã được gửi tới cho ý trung nhân của nhà thơ Nga vĩ đại…
Công ty hoa ở Paris đã thực hiện đơn đặt hàng rất chỉn chu. Dần dà chính Tatyana đã quen với ý nghĩ rằng, ở đâu đó xa xôi luôn có một người đàn ông yêu cô nhất mực và luôn tỏ tình với cô bằng một cách độc đáo đầy lãng mạn và cảm động. Thế rồi, chuyện dữ xảy ra: Maya đã tự sát ngày 14.4.1930! Khi hay tin, Tatyana cảm thấy như đất dưới chân cô vụn vỡ. Cô không biết mình phải sống tiếp ra sao và tự trách mình rằng, nếu cô ở bên cạnh nhà thơ tại nước Nga thì chắc anh đã không tự sát…
Tatyana đã rơi vào cơn khủng hoảng tinh thần trầm trọng. Cô ở lỳ trong nhà. Và bỗng nhiên có tiếng gõ cửa. Và cô lại nhận được một bó hoa lộng lẫy với lời nhắn: “Mayakovsky gửi tặng”. Công ty hoa ở Paris không nhận được một dặn dò nào khác phòng khi người khách đặt hàng qua đời nên cứ thực hiện nhiệm vụ theo nếp cũ. Và những bó hoa vẫn được đều đặn gửi tới Tatyana ngay cả khi Maya không còn trên cõi đời này nữa…
Người ta nói, tình yêu có thể bất tử nếu đó là đích thực. Maya đã chứng mình điều này. Theo một số giai thoại, Taytyana đã đều đặn nhận được những bó hoa “Mayakovsky gửi tặng” trong suốt những năm 30, 40 của thế kỷ trước. Ngay cả khi bùng nổ chiến tranh thế giới thứ hai. Trong thành phố Paris bị quân phát xít Đức chiếm đóng, Tatyana đã không bị chết đói vì sau khi nhận được những bó hoa “Mayakovsky gửi tặng”, cô đã mang chúng ra bán ngoài phố để lấy tiền độ nhật… Những bó hoa “Mayakovsky gửi tặng” đã giúp người phụ nữ sống sót tới ngày hòa bình…
Cũng có thể điều này cũng chỉ là giai thoại nhưng rất muốn tin là, những bó hoa đó vẫn được gửi đến Tatyana Yakovleva cho tới nhiều năm sau này nữa. Có lẽ chỉ khi bà rời Paris sang sống ở bên Mỹ, nghi lễ tuyệt vời này mới không còn nữa… Tatyana Yakovleva đã qua đời ở tuổi 83, ngày 28.4.1991, tại Bang Connecticut, Hoa Kỳ.
Cho đến nay vẫn tồn tại rất nhiều giả thuyết về vụ tự sát của Maya. Có người bảo ông làm thế vì “bất đồng với chính thể”. Có người đề cập tới một sự khủng hoảng thi ca… Cũng có người bảo, ông thất tình (ở thời điểm đó, Maya đang phải lòng một cách tuyệt vọng nữ diễn viên Veronika Polonskaya)…
Tuy nhiên, trong nhật ký của Mikhail Yakovlevich Prezent (1898 – 1935), người sáng lập sáng lập ra Thư viện Chính phủ, hiện được giữ trong kho lưu trữ tại Điện Kremli, có đoạn ghi rằng, sáng sớm ngày 14.4.1930, Maya đã ra bưu điện gửi một bức điện tín tới một người tên là Tatyana Yakovleva: “Mayakovsky đã bắn súng tự sát”…
Hằng ngày, chúng ta vẫn luôn bị ”thao túng tâm lý” bởi các hiệu ứng mặc định của não bộ con người.
Kể từ khi ngành tâm lý học ra đời, nhiều nghiên cứu đã được thực hiện để tìm hiểu, giải nghĩa và phân tích cách thức và lý do đằng sau các hành động và tương tác hằng ngày của con người. Hiểu được tâm lý đằng sau hành động của chúng ta có thể giúp bạn rất nhiều trong cuộc sống lẫn công việc.
6 hiệu ứng tâm lý học sau đây là những thiết lập mặc định của não bộ mà hầu hết mọi người đều từng trải qua:
Hiệu ứng Pratfall: Bạn đáng yêu hơn nếu bạn không hoàn hảo
Đừng lo lắng nếu chẳng may bạn vấp ngã trước bạn trai vì như vậy có thể sẽ khiến anh ấy thích bạn hơn. Đừng ngại ngần thừa nhận những thất bại của bạn với bạn bè của mình vì họ không hề đánh giá và sẽ càng quý mến bạn.
Những sai lầm này thu hút sự quyến rũ do Hiệu ứng Pratfall. Có một sự thật nghe nghịch lý là những người không bao giờ mắc sai lầm được coi là ít dễ mến hơn những người thỉnh thoảng phạm lỗi. Sự không hoàn hảo kéo mọi người đến gần bạn hơn, khiến bạn trở nên “con người” hơn. Sự hoàn hảo đôi khi lại tạo ra khoảng cách và nhiều người ngại tiếp xúc với những người như vậy. Hiệu ứng Pratfall như một lời nhắc nhở rằng bạn không cần phải “ép” bản thân trở nên hoàn hảo và không bao giờ mắc sai lầm, tất nhiên, trừ những sai phạm nghiêm trọng.
Hiệu ứng Pygmalion – Kỳ vọng lớn hơn thúc đẩy hiệu suất cao hơn
Hiện tượng tâm lý này có thể giải thích dễ hiểu là “lời tiên tri tự ứng nghiệm”: Nếu bạn tin điều gì đó là sự thật hoặc sẽ trở thành thật, cuối cùng nó sẽ như vậy.
Thử nghiệm đầu tiên về Hiệu ứng Pygmalion được thực hiện bởi nhà tâm lý học Robert Rosenthal và diễn ra tại một trường tiểu học. Ông đã thuyết phục các giáo viên rằng 1 nhóm các em học sinh sẽ có thành tích tốt hơn vào cuối năm dù thật ra số học sinh này ông chỉ chọn ngẫu nhiên. Cuối năm, quả thật các em này đã cho thành tích tốt hơn các bạn cùng lớp. Vậy tại sao lại như vậy? Các bài kiểm tra sau đó kết luận rằng giáo viên đã cho nhóm được chọn nhiều cơ hội, sự chú ý hơn trong quá trình giảng dạy. Kỳ vọng của họ đối với nhóm này cao hơn và kỳ vọng đó đã tạo nên hiện thực.
Nghịch lý của sự lựa chọn – Càng có nhiều lựa chọn, chúng ta càng khó chọn và khó hài lòng với quyết định của mình
Bạn đã bao giờ cảm thấy hối hận khi mua đồ gì đó chưa? Đó có thể là vì bạn gặp hiệu ứng tâm lý Paradox of Choice (Nghịch lý của sự lựa chọn).
Ngay cả khi quyết định cuối cùng của chúng ta rõ ràng là chính xác, khi đứng trước nhiều lựa chọn, chúng ta càng khó hài lòng với quyết định đã đưa ra rồi nảy sinh tâm lý hối hận, tiếc nuối. Niềm vui cũng bị giảm đi khi chúng ta phải nỗ lực nhiều hơn và căng thẳng khi cân nhắc nhiều lựa chọn.
Để chứng minh nghịch lý này, 2 nhà tâm lý học Mark Lepper và Sheena Iyengar đã tiến hành một thí nghiệm bán mứt trong siêu thị. Lần đầu, họ đưa ra 6 món mứt và lần sau bày 24 món. Kết quả của cuộc nghiên cứu cho thấy 30% khách hàng khi vào quầy lúc chỉ bán 6 món đã mua hàng, gấp 10 lần so với số khách chịu mua hàng khi có 24 lựa chọn.
Hiệu ứng Người ngoài cuộc – Càng có nhiều người nhìn thấy ai đó đang cần giúp đỡ, thì khả năng người đó nhận được sự giúp đỡ càng ít
Các nhà nghiên cứu gọi đây là “sự nhầm lẫn về trách nhiệm”, nơi các cá nhân cảm thấy ít trách nhiệm hơn đối với kết quả của một sự kiện khi có những người khác ở xung quanh.
Hiệu ứng Người ngoài cuộc đã được chỉ ra trong một nghiên cứu của các nhà tâm lý học xã hội Bibb Latane và John Darley. Họ quan sát cách các sinh viên phản ứng khi thấy một bạn học bị nghẹn thức ăn trong phòng. Khi các đối tượng thử nghiệm thấy họ là người duy nhất trong phòng, 85% đã lao vào giúp đỡ. Khi có thêm 1 người khác, 65% đã giúp. Khi trong phòng có thêm 4 người khác nữa, tỷ lệ giảm mạnh xuống 31%.
Xác suất bạn được giúp đỡ trong lúc nguy cấp tỷ lệ nghịch với số lượng người có mặt. Nếu bạn cần giúp đỡ ở nơi công cộng, hãy gọi tên hoặc chỉ một người cụ thể (ví dụ như “anh áo đỏ”, “bạn tóc ngắn”,… trong đám đông), khả năng bạn được giúp cao hơn nhiều.
Hiệu ứng Spotlight – Những sai lầm của bạn không được chú ý nhiều như bạn nghĩ
Theo Hiệu ứng Spotlight, mọi người không chú ý đến những khoảnh khắc thất bại hay xấu hổ của chúng ta nhiều như chúng ta nghĩ.
Một nhóm các nhà tâm lý học tại Đại học Cornell (Mỹ) đã yêu cầu một nhóm tình nguyện viên mặc một chiếc áo phông có in hình ảnh đáng xấu hổ và thí nghiệm xem có bao nhiêu người qua đường chú ý đến những gì họ mặc. Sự thật là so với dự đoán ban đầu, số người thực sự quan tâm chỉ bằng một nửa. Mọi người ít chú ý đến bạn hơn nhiều bạn nghĩ, nên đừng suy nghĩ quá nhiều về các khoảnh khắc xấu hổ hay thất bại của mình.
Hiệu ứng Tập trung – Mọi người coi trọng một khía cạnh của sự kiện quá nhiều và không nhận ra các yếu tố khác
Một người California có hạnh phúc hơn một người sống ở Trung Tây nước Mỹ không? Khi các nhà tâm lý học đặt câu hỏi này cho cư dân của cả hai khu vực, câu trả lời của cả 2 nhóm phần đông nhận định người dân California phải hạnh phúc hơn đáng kể. Sự thật là không có sự khác biệt giữa chỉ số xếp hạng hạnh phúc thực tế của người California và người Trung Tây nước Mỹ. Những người được hỏi tập trung giải thích suy nghĩ của mình là do California có thời tiết nắng ấm và lối sống thoáng. Nhưng thực tế, có rất nhiều khía cạnh khác tạo nên hạnh phúc. Người miền Trung Tây nước Mỹ được hưởng tỷ lệ tội phạm thấp, an toàn trước động đất… nhưng họ không quan tâm đến các yếu tố này nên tự cho rằng mình kém hạnh phúc hơn người ở California.
Các nhà tiếp thị bao lâu nay vẫn luôn sử dụng Hiệu ứng Tập trung (còn gọi là ảo giác tập trung) này để “thao túng tâm lý” người tiêu dùng bằng cách thuyết phục họ về các tính năng cần thiết của một sản phẩm hoặc dịch vụ. Để không bị hiệu ứng này điều khiển, con người cần giữ quan điểm, nhìn nhận vấn đề từ nhiều góc độ và cân nhắc nhiều yếu tố trước khi đưa ra quyết định.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cho biết ông tin rằng Tổng thống Nga Vladimir Putin là một người lý trí, nhưng đã đánh giá sai về triển vọng chiếm đóng Ukraine của mình. Ông Biden cũng không tin rằng ông sẽ sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Tổng thống Mỹ nói với CNN hôm thứ Ba rằng ông tin người đồng cấp Nga đã đánh giá thấp sự kiên định của người Ukraine khi đối mặt với cuộc xâm lược.
“Tôi nghĩ… ông ấy nghĩ rằng ông ấy sẽ được chào đón với vòng tay rộng mở, rằng đây là quê hương của Mẹ Nga ở Kyiv, và đó là nơi ông ấy sẽ được chào đón, và tôi nghĩ rằng ông ấy đã hoàn toàn tính toán sai,” ông Biden nói.
“Tôi nghĩ ông ấy là người lý trí, [nhưng] đã tính toán sai lầm đáng kể.”
Khi được người phỏng vấn Jake Tapper hỏi ông tin rằng việc ông Putin sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật sẽ thực tế như thế nào, ông Biden trả lời: “Chà, tôi không nghĩ ông ấy sẽ làm như vậy”.
Tuần trước, ông Biden đã cảnh báo rằng thế giới có nguy cơ phải đối mặt với thảm họa hủy diệt “Armageddon”, được cho là một nhận xét bất thường về nguy cơ ông Putin có thể sử dụng vũ khí hạt nhân để hỗ trợ nỗ lực đang chùn bước của Nga tại Ukraine.
Tình trạng tinh thần của ông Putin đã trở thành chủ đề của nhiều cuộc tranh luận gần đây.
Nhận xét của ông Biden được đưa ra sau khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đề nghị các nhà lãnh đạo G7 cung cấp thêm hệ thống phòng không và một sứ mệnh giám sát ở biên giới Belarus, khi Nga tiếp tục tấn công cơ sở hạ tầng quan trọng ở Ukraine bằng hàng loạt tên lửa.
Người phát ngôn Hội đồng an ninh quốc gia Nhà Trắng, John Kirby, hôm thứ Ba cho biết Mỹ đang làm việc để xúc tiến việc vận chuyển hệ thống phòng không NASAMS có khả năng tấn công tên lửa hành trình của Nga. Tạp chí Der Spiegel của Đức đưa tin hôm thứ Ba rằng Ukraine đã nhận được hệ thống phòng không Iris-T của Đức.
Trong vai trò một nhà cổ sinh vật học, biên tập viên cao cấp của tạp chí Nature, tiến sĩ Henry Ernest Gee là một người có tầm nhìn xa vào quá khứ. Nó đã giúp ông tìm ra một quy luật trong sự phát triển và tuyệt chủng, của tất cả những loài động vật có vú từng tồn tại trên hành tinh.
Giữa thế kỷ 20 và 21, khi hầu hết chúng ta vẫn còn lo lắng con người đang tăng trưởng quá mức, tiến sĩ Gee đã cảnh báo loài người thực ra đang trên đà đi tới tuyệt chủng. Đó là vì phía sau một sườn dốc tăng trưởng luôn là giai đoạn thoái trào và đi xuống.
Trong những thập kỷ gần đây, đã có những dấu hiệu cảnh báo con người đang sử dụng quá nhiều tài nguyên trên Trái Đất, chúng ta đang giảm tỷ lệ sinh và chất lượng tinh trùng của loài người cũng đang giảm xuống.
Theo tiến sĩ Henry Ernest Gee, loài người sẽ phải trả một “món nợ tuyệt chủng“. Đó là thứ mà bất cứ loài sinh vật nào trên Trái Đất cũng phải trả. Chưa từng có một ngoại lệ nào, trong đó có một loài sinh vật sẽ thoát được món nợ đó.
Câu hỏi bây giờ chỉ còn là “Khi nào?“. Khi nào thì loài người sẽ tuột khỏi đỉnh cao của sự phát triển và trượt xuống vực thẳm? Dưới đây là bài viết của tiến sĩ Henry Ernest Gee trên tờ Scientific American cho quan điểm đó của ông, và cũng là một phần trong cuốn sách “Lược sử (rất) ngắn về sự sống trên Trái Đất“.
Năm 1965, khi Tom Lehrer thu âm album “That Was the Year That Was“, ông ấy đã mở đầu nó với một bài hát có tên “So Long, Mom“. Bài hát có một cái tên khác là “Bài hát cho Thế chiến III” và Lehrer đã nói rằng “Nếu có bất kỳ bài hát nào ra đời vì Thế chiến III, tốt hơn hết chúng ta nên bắt đầu viết nó ngay từ bây giờ”.
Trong thập niên 1960, cả nhân loại đã chìm đắm trong một nỗi sợ hãi, đó là sự hủy diệt của chiến tranh hạt nhân. Tốc độ tăng trưởng quá nhanh cũng thúc đẩy một lý thuyết khác được gọi là Quả bom dân số, khi Trái Đất không còn đủ tài nguyên để nuôi sống toàn bộ loài người được nữa.
Nhưng thấm thoát đã nửa thế kỷ trôi qua, mối đe dọa hủy diệt hạt nhân đã không còn nữa. Về vấn đề dân số, thế giới ngày nay vẫn có đủ chỗ cho 8 tỷ người. Con số ấy đã gấp đôi so với năm 1968, và chúng ta về cơ bản vẫn có thể sống trong sự thoải mái và sung túc (khi nói đến toàn bộ con người là một giống loài).
Mặc dù dân số vẫn đang tăng, nhưng tốc độ gia tăng đã giảm một nửa kể từ năm 1968. Các nhà khoa học dự đoán đà tăng dân số sẽ chững lại cho tới giữa thế kỷ này. Và sau năm 2100, quy mô dân số toàn cầu có thể sẽ thu hẹp lại đến mức Trái Đất sẽ có ít người hơn so với thời điểm mà bạn và tôi đang sống.
Ở hầu hết các quốc gia – kể cả những quốc gia nghèo – tỷ lệ sinh hiện đã thấp hơn rất nhiều so với tỷ lệ tử. Ở một số nước, quy mô dân số của họ có thể sẽ sớm giảm xuống chỉ còn một nửa so với hiện tại. Chúng ta bây giờ lại bắt đầu phải lo lắng về tình trạng thiếu hụt dân số.
Là một nhà cổ sinh vật học, tôi là một người có tầm nhìn xa vào quá khứ. Ở đó, tôi đã thấy các loài động vật có vú thường sẽ đến và đi khá nhanh. Tất cả đều xuất hiện, phát triển mạnh và tuyệt chủng trong khoảng một triệu năm hoặc lâu hơn một chút.
Hồ sơ hóa thạch chỉ ra rằng loài người Homo sapiens chúng ta đã tồn tại khoảng 315.000 năm hoặc có thể lâu hơn. Nhưng trong phần lớn thời gian đó, Homo Sapiens được coi là rất hiếm – trên thực tế, hiếm đến mức gần như tuyệt chủng, và có lẽ đã tuyệt chủng nhiều hơn một lần.
Do đó, nhân loại dường như cũng đang mang trong mình mầm mống của sự diệt vong: Dân số hiện tại của chúng ta đã tăng lên, rất nhanh chóng, từ một quần thể nhỏ hơn nhiều. Kết quả là với tư cách là một loài, Homo sapiens đang đi đúng theo con đường của những loài đã tuyệt chủng khác.
Một trong số những dấu hiệu cảnh báo điều đó là sự thiếu đa dạng gen. Toàn bộ quần thể loài người có số lượng biến thể di truyền còn thấp hơn những nhóm tinh tinh hoang dã. Mà thiếu biến thể di truyền không bao giờ là dấu hiệu tốt cho sự tồn tại của các loài.
Hơn nữa, trong vài thập kỷ qua, các nghiên cứu chỉ ra chất lượng tinh trùng của con người đã bị suy giảm hàng loạt. Điều này có thể dẫn đến tỷ lệ sinh thấp hơn, vì những lý do không ai thực sự chắc chắn. Ô nhiễm – một sản phẩm phụ của quá trình suy thoái môi trường của con người – là một trong những yếu tố có thể góp phần vào điều đó.
Một nguyên nhân khác có thể là do căng thẳng, theo như tôi thấy, nguồn gốc của căng thẳng có thể là vì chúng ta đang sống gần gũi với những người khác trong một thời gian dài.
Trở lại suốt quá trình tiến hóa của loài người, đa số thời gian tổ tiên chúng ta đã sống trên mặt đất theo hình thức phân tán. Thói quen sống tập trung lại ở các thành phố, thực tế là chồng lên nhau theo nghĩa đen trong một khu chung cư chỉ mới xuất hiện rất gần đây.
Một nguyên nhân khác khiến tốc độ tăng dân số giảm dần là do kinh tế. Các chính trị gia luôn nỗ lực để tăng trưởng kinh tế không ngừng, nhưng điều này không bền vững trong một thế giới mà tài nguyên là hữu hạn.
Homo sapiens đã khai thác từ 25% đến 40% những chất hữu cơ mà thực vật tạo ra từ không khí, nước và ánh nắng Mặt Trời. Tốc độ khai thác này có thể gây ra những tác động tiêu cực đến triển vọng của nền kinh tế.
Con người ngày nay phải làm việc chăm chỉ hơn và lâu hơn để duy trì mức sống mà cha mẹ họ đã từng được hưởng. Nhiều khi, những tiêu chuẩn đó thậm chí còn không thể đạt được.
Thật vậy, ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy năng suất kinh tế đã bị đình trệ hoặc thậm chí giảm sút trên toàn cầu trong 20 năm qua. Nó có thể là một phần dẫn đến dấu hiệu tiếp theo: Mọi người đang trì hoãn việc sinh con. Nhiều khi việc trì hoãn này là quá lâu đến mức khả năng sinh sản của họ bắt đầu suy giảm.
Một yếu tố nữa dẫn đến tốc độ gia tăng dân số giảm dần là sự giải phóng phụ nữ khỏi các rào cản kinh tế, sinh sản và chính trị. Điều được coi là đáng hoan nghênh này chỉ mới bắt đầu cách đây hơn một thế kỷ. Nhưng nó đã giúp tăng gấp đôi lực lượng lao động và cải thiện trình độ học vấn, tuổi thọ và tiềm năng kinh tế của loài người nói chung.
Với việc cải thiện các biện pháp tránh thai và chăm sóc sức khỏe sau sinh, phụ nữ không cần phải sinh nhiều con để đảm bảo rằng ít nhất một trong số những đứa con của họ sẽ sống sót qua những nguy hiểm của thời kỳ sơ sinh.
Nhưng sinh ít con hơn cộng với sinh con muộn hơn sẽ cùng dẫn tới hệ quả là thu hẹp quy mô dân số.
Tất cả những dấu hiệu kể trên là những mối đe dọa ngấm ngầm đưa chúng ta đến với một thứ được gọi là “món nợ tuyệt chủng“. Sẽ có một lúc nào đó trong quá trình phát triển của bất kỳ một loài nào, kể cả những loài có vẻ như đang trong thời kỳ thịnh vượng và phát triển mạnh, chúng sẽ phải đối mặt với một cột mốc tuyệt chủng. Đó là một món nợ không thể tránh khỏi, bất kể loài đó có thể làm gì để ngăn chặn nó.
Nguyên nhân của sự tuyệt chủng thường là một phản ứng chậm trễ không bắt kịp được với tốc độ đánh mất môi trường sống. Đối chiếu với loài người chúng ta, khi môi trường sống trở nên suy thoái đến mức có ít tài nguyên hơn mức cần để sử dụng, khi khả năng sinh sản bắt đầu giảm, khi tỷ lệ sinh giảm xuống dưới tỷ lệ tử, và khi nguồn gen bị hạn chế – cách duy nhất là giảm dân số xuống.
Câu hỏi lúc này là “Liệu chúng ta sẽ đi xuống nhanh đến mức nào?“. Tôi nghi ngờ rằng dân số loài người không chỉ đang co hẹp lại mà chúng ta thực sự đang chạy xuống một bờ vực tuyệt chủng — và ngày đó sẽ sớm đến. Nói như Lehrer từng nói, nếu chúng ta định viết về sự tuyệt chủng của loài người, tốt hơn hết chúng ta nên bắt đầu viết ngay từ bây giờ.
Anle20's Blog 