Khám phá 4 khu chợ gia vị nổi tiếng trên thế giới

Các khu chợ đặc sắc này không chỉ nổi tiếng trong thị trường gia vị khắp thế giới mà còn là điểm tham quan được nhiều du khách yêu thích.

Chợ gia vị Bazaar (Istanbul, Thổ Nhĩ Kỳ) có tên gọi khác là chợ gia vị Ai Cập do được xây dựng từ sự giàu có của Đế chế Ottoman, trung tâm Ai Cập bấy giờ. Khu chợ ra đời ở thế kỷ 17 nổi tiếng là một trong những nơi bán gia vị đa dạng và ngon nhất trên thế giới. Đây là điểm dừng chân cuối cùng của các đoàn lữ hành dọc theo “con đường tơ lụa”. Du khách thường mang về trái cây khô, hương liệu, các loại hạt, gia vị, dầu olive, tinh dầu… Ảnh: Gezen Adam.

Chợ gia vị Ai Cập xây dựng theo hình chữ L với 6 cửa ra vào và hơn 100 cửa hàng. Từ con hẻm phía ngoài đến những lối đi mê cung trong chợ, đâu đâu du khách cũng bắt gặp đủ loại gia vị đầy màu sắc. Ngoài ra, bạn cũng tìm thấy gian hàng bán đồ trang sức, đồ lưu niệm mang đặc trưng Thổ Nhĩ Kỳ. Ảnh: Viator.

Khari Baoli (Ấn Độ) được biết đến là chợ gia vị lớn nhất châu Á. Các gian hàng trái cây khô, thảo mộc, hạt, trà, ngũ cốc, gạo… đánh thức giác quan của du khách ghé thăm suốt hàng thế kỷ. Bước vào chợ, bạn sẽ ngửi được hương thơm của thảo mộc trong khi mắt liên tục bị thu hút bởi màu sắc sặc sỡ xung quanh. Ảnh: Viator.

Sau khi len lỏi khắp các gian hàng và đắm mình trong không khí náo nhiệt của khu chợ, bạn nên tìm đường lên tầng thượng. Ở đây có thể quan sát pháo đài Đỏ, nhà thờ Hồi giáo Fatehpuri và các địa danh nổi tiếng trong khu vực. Nơi này được ví von là ốc đảo tĩnh lặng, mang đến cho du khách background chụp ảnh ấn tượng nhất. Ảnh: Pinterest.

Spice Souk (Dubai, UAE), nằm cạnh khu chợ vàng nổi tiếng, cách xa những tòa nhà chọc trời và trung tâm mua sắm sầm uất, là điểm đến mang lại cho du khách trải nghiệm khác lạ giữa chốn nhà giàu. Nơi này bày bán hàng nghìn loại gia vị gồm đinh hương, bạch đậu khấu, nhục đậu khấu, nghệ… Ảnh: Bayut.

Các loại gia vị được nhập khẩu từ khắp nơi trên thế giới, một số thị trường nổi bật là Ấn Độ, Pakistan, Iran, Thổ Nhĩ Kỳ, các nước Trung Đông và châu Á. Spice Souk có một số cửa hàng bán saffron, loại gia vị được đánh giá cao nhất trên thế giới, thường sử dụng để chế biến món ăn Ấn Độ, Pakistan, Ả Rập… Ảnh: Bayut.

Chợ Mahane Yehuda (Jerusalem, Israel), với hơn 100 năm tồn tại, đã trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa của người dân địa phương. Tại đây, bạn có thể tìm thấy mọi thứ, nổi bật nhất là các loại gia vị và thực phẩm tươi sống như trái cây, rau củ, thịt… Ảnh: Time Out.

Ngày nay, các quán ăn bình dân, nhà hàng, quán bar tập trung khá nhiều, biến chợ Mahane Yehuda thành điểm đến được du khách yêu thích khi muốn khám phá ẩm thực và cuộc sống địa phương. Ảnh: CapitIL Real Estate Agency.

Theo TRI THỨC TRỰC TUYẾN 

Truyện ngắn : Cười ra nước mắt

Ngày xưa có một người rất nghèo, gần như toàn bộ đồ đạc của anh ta đều ở trong cái túi đeo bên hông. Thế nhưng trong cái túi của anh ta lại chẳng bao giờ có bạc.

Ở đây không có ba trăm lượng bạc

Ngày xưa có một người rất nghèo, gần như toàn bộ đồ đạc của anh ta đều ở trong cái túi đeo bên hông. Thế nhưng trong cái túi của anh ta lại chẳng bao giờ có bạc.

Một lần, anh ta tình cờ nhặt được ba trăm lượng bạc. Việc này khiến anh vừa mừng vừa lo. Anh ta nghĩ, mình cất bạc vào nhà đi. Thế nhưng căn nhà tồi tàn này lại chỉ có bốn bức tường, không có chỗ nào có thể cất được. Nếu như để ở nhà người ta, người ta lại chơi trò xỏ lá thì sao. Ai mà tin được rằng cái tên nghèo kiết là anh ta có những ba trăm lượng bạc chứ? Nếu như cả ngày mang bạc trên người thì chưa nói đến việc bất tiện mà lỡ như bị người ta phát hiện ra, nhẹ thì bị trộm bị cướp, nặng thì đến tính mạng cũng khó giữ.

af0460e5e5fb36a56fea1.jpg -0
Minh họa Lê Tâm

– Trời cao đất dày ơi. Tôi có tiền rồi mà tại sao vẫn không thể sống yên ổn vậy! – Người này than khổ trong lòng.

Cứ như vậy, anh suy nghĩ từ ngày đến đêm rồi lại nghĩ từ đêm đến sáng. Suốt một đêm anh đã trải qua sự căng thẳng và lo lắng tột độ. Trên cây đại thụ ngoài cửa có một tiếng chim kêu truyền tới khiến tim người này suýt chút nữa thì bị doạ đến nhảy ra ngoài. Sau khi ổn định lại một chút, cuối cùng anh ta đã có chủ ý. Anh ta viết mấy chữ “Ở đây không có ba trăm lượng bạc” lên khúc gỗ rồi nhân lúc đêm tối, anh ta giấu ba trăm lượng bạc vào thắt lưng, mang xẻng và khúc gỗ cáo thị theo. Ra đến đầu đường, anh ta đào từng xẻng đất thành một cái hố sau đó gỡ ba trăm lượng bạc giấu ở thắt lưng ra, nhẹ nhàng bỏ vào hố rồi dùng đất lấp chặt lại. Cuối cùng, anh ta cắm khúc gỗ cáo thị vào chỗ chôn bạc rồi vui vẻ quay về nhà.

Sáng sớm ngày hôm sau, người hàng xóm thích lang thang đi dạo khắp nơi – Vương Nhị đến đầu đường, vừa nhìn thấy cảnh này, lúc đầu lão ta còn thấy khó hiểu sau đó thì bật cười. Lão ta vội vàng chạy về nhà, lấy xẻng ra, thành thục đào được bạc. Lão ta mang bạc về nhà nhưng trong lòng lại cảm thấy lo lắng. Lão ta nghĩ: Mình đào trộm nhiều bạc của người ta như thế, người ta nhất định sẽ báo quan. Người của quan phủ đến điều tra, lỡ như nghi ngờ mình thì phải làm sao? Đúng rồi. Để người ta không nghi ngờ mình, mình có thể…

Và thế là, lão ta cầm bút mực chạy đến đầu đường rồi nghiêm túc viết lên một bên của khúc gỗ: “Vương Nhị cách vách chưa từng lấy trộm!” sau đó lại cẩn thận cắm khúc gỗ vào chỗ cũ rồi yên tâm ra về.

Não úng nước

Chuyện kể rằng vào thời nhà Tùy, có một thư sinh hiếu học, tài giỏi, tính tình lại hóm hỉnh tên là Hầu Bạch. Một lần, Hầu Bạch gặp Dương Tố. Dương Tố hỏi:

– Nếu bây giờ mà chú nhảy xuống một cái hố lớn, sâu đến mấy trăm trượng thì chú làm cách nào để ra?

Hầu Bạch nói:

– Tôi chẳng cần cái gì khác cả. Chỉ cần dùng mỗi một cây kim là xong thôi.

Thấy Dương Tố tỏ vẻ nghi hoặc, Hầu Bạch mới thủng thẳng đáp:

– Thì tôi dùng kim chọc một lỗ trên đầu cho nước bên trong chảy ra. Nước dâng ngập cái hố đó là có thể nổi lên được thôi.

Dương Tố lại hỏi:

– Trong đầu thì làm gì mà có nhiều nước như thế này chứ?

Hầu Bạch nói:

– Nếu trong đầu không có nhiều nước như thế này thì tại sao lại nhảy xuống cái hố sâu như thế kia?

(Ngày nay, khi muốn nói đầu óc ai đó không tốt, hay suy nghĩ vẩn vơ, người ta thường nói “não bị úng nước rồi”. Có thể nói, Hầu Bạch chính là ông tổ của cụm từ “não úng nước”.)

Mọi sự không thành

Ngày xửa ngày xưa, có một người dù học hành chăm chỉ mà thi đến ba lần vẫn trượt.

Sau đó, anh ta chuyển sang học võ. Lúc luyện bắn cung trên sân tập võ, anh ta bắn trúng người đánh trống nên bị đuổi học.

Thế là anh ta lại đi buôn. Kết quả là bị lừa một vố rồi gặp phải cướp một lần.

Không đi buôn nữa, anh ta chuyển sang làm ruộng. Kết quả là một năm bị lụt, một năm hạn hán, một năm thì còn gặp nạn châu chấu nữa.

Cuối cùng anh ta đi học nghề y. Sau khi học được một ít kiến thức, anh ta bèn tự biên soạn một đơn thuốc rồi tự mình thử thuốc. Kết quả là chết ngắc luôn.

Sau khi chết, anh ta đến Âm phủ đứng chờ Diêm vương thăng đường. Thế nhưng chờ rất lâu mà vẫn không thấy Diêm vương tới. Anh ta mới đến hỏi quỷ sai. Quỷ sai trả lời:

“Diêm vương xem quyển tông của nhà ngươi mà cười quá trời quá đất. Kết quả là ngài ấy bị choáng luôn rồi, đến giờ cũng đã tỉnh lại đâu”.

Mia (dịch) / Truyện vui dân gian Trung Quốc

Sự thật bàng hoàng về “cha đẻ” của bom nguyên tử

Dù tạo ra vũ khí “cần thiết” kết thúc chiến tranh, phá hủy hoàn toàn hai thành phố, mở ra kỷ nguyên mới, Julius Robert Oppenheimer phản đối phổ biến hạt nhân trong suốt phần đời còn lại.

Bom nguyên tử được xem là vũ khí nguy hiểm nhất mà con người đã sáng chế ra từ trước cho đến nay. Nguyên do là vì vũ khí này có sức hủy diệt lớn khiến nhiều người thương vong và gây ảnh hưởng lâu dài đối với con người và môi trường.

Người sáng tạo ra bom nguyên tử là nhà khoa học Julius Robert Oppenheimer (1904 – 1967). Ông là người đứng đầu dự án Manhattan – dự án nghiên cứu và chế tạo bom nguyên tử của Mỹ năm 1942.

Chào đời ở thành phố New York năm 1904, Julius Robert Oppenheimer là con trai của một người nhập cư Đức gốc Do Thái trở nên giàu có nhờ buôn vải vóc nhập khẩu. Ông tốt nghiệp loại xuất sắc Đại học Harvard chỉ sau 3 năm học, sau đó nghiên cứu vật lý lý thuyết ở cả Đại học Cambridge, Anh và Đại học Göttingen, Đức, nơi ông lấy bằng tiến sĩ ở tuổi 23.

Nhà vật lý trẻ tuổi nhanh chóng thân thiết với những nhà khoa học vĩ đại nhất thời đó. Công trình học thuật của ông thúc đẩy lý thuyết lượng tử và dự đoán mọi thứ từ neutron tới hố đen. Ông còn là người ham học hỏi ngoài các lĩnh vực khoa học, như học tiếng Phạn hay nghiên cứu tôn giáo.

Nhà khoa học Julius Robert Oppenheimer.
Nhà khoa học Julius Robert Oppenheimer.

Sau khi Mỹ gia nhập quân Đồng minh năm 1941, Oppenheimer được mời tham gia dự án tuyệt mật Manhattan nhằm phát triển vũ khí hạt nhân. Trong khi nhà nghiên cứu nỗ lực tìm hiểu những gì cần thiết để kích hoạt và duy trì phản ứng chuỗi neutron để tạo ra vụ nổ hạt nhân, cấp trên của Oppenheimer vô cùng ấn tượng với vốn kiến thức rộng, tham vọng, khả năng làm việc và truyền cảm hứng cho những nhà khoa học khác của ông. Năm 1942, quân đội Mỹ bổ nhiệm Oppenheimer làm người đứng đầu phòng thí nghiệm bí mật thử nghiệm bom.

Trong lúc nhà chức trách quân đội tìm kiếm địa điểm phù hợp cho phòng thí nghiệm, Oppenheimer đề xuất vị trí trường Los Alamos Ranch, trường học tư thục cho nam sinh gần Santa Fe. Không lâu sau, ông chỉ đạo hàng trăm, rồi hàng nghìn nhân viên ở Phòng thí nghiệm Los Alamos.

Oppenheimer không chỉ tập hợp đội ngũ những bộ óc xuất sắc nhất ở thời đại đó, ông còn truyền cảm hứng, thúc đẩy, tổ chức và khích lệ họ thể hiện năng lực. Ngày 16/7/1945, Oppenheimer và cộng sự tập trung tại bãi thử nghiệm Trinity ở phía nam Los Alamos cho vụ nổ hạt nhân đầu tiên trên thế giới. Đó là thời khắc vô cùng căng thẳng. Các nhà khoa học biết rõ quả bom có biệt danh “Gadget” sẽ định hình tương lai thế giới. Nhưng họ cũng tin chắc nó có thể kết thúc Thế chiến II. Dù chiến tranh ở châu Âu đã kết thúc, nhà chức trách Mỹ lo sợ giai đoạn đẫm máu nhất của chiến tranh vẫn còn ở phía trước. Họ hy vọng có thể buộc Nhật Bản đầu hàng thay vì đe dọa sử dụng vũ khí mới. Thử nghiệm tiến hành bí mật đã thành công.

Ngày 6/8 và 9/8/1945, Mỹ lần lượt thả hai quả bom mà Oppenheimer tham gia phát triển xuống Hiroshima và Nagasaki. Ít nhất 110.000 người bị thiệt mạng trong các vụ nổ xóa sổ cả hai thành phố ở quy mô chưa từng thấy trước đây hoặc sau này. Oppenheimer từng tham gia hội đồng khoa học khuyến nghị Bộ Chiến tranh triển khai thả bom xuống Nhật Bản sớm hết mức có thể. Các cuộc tranh cãi vẫn tiếp diễn về việc liệu chính phủ có nghe theo thỉnh cầu của những nhà khoa học để chỉ thả bom nhằm vào mục tiêu quân sự, hay thậm chí thử nghiệm công khai trước nỗ lực buộc Nhật Bản đầu hàng.

Oppenheimer dành phần lớn cuộc đời để kêu gọi ngăn chặn vũ khí hạt nhân.
Oppenheimer dành phần lớn cuộc đời để kêu gọi ngăn chặn vũ khí hạt nhân. (Ảnh: The Thomas Jefferson Hour).

Đêm trước vụ thả bom Hiroshima, Oppenheimer được cổ vũ bởi đám đông các nhà khoa học cộng sự tại Los Alamos, và tuyên bố niềm hối tiếc duy nhất của ông là không kịp hoàn thành quả bom để chống lại quân đội Đức. Nhưng dù rất phấn khởi với thành tựu, các nhà khoa học vẫn kinh hãi bởi thiệt hại về sinh mạng trong vụ tấn công, lo sợ vũ khí hạt nhân có thể dấy lên thay vì ngăn cản chiến tranh trong tương lai. Vài tuần sau vụ thả bom, Oppenheimer viết một lá thư cho Bộ trưởng Bộ Chiến tranh để cảnh báo “sự an toàn của quốc gia này không thể nằm hoàn toàn hoặc chủ yếu ở sức mạnh khoa học hoặc công nghệ. Nó chỉ có thể dựa trên khiến các cuộc chiến tranh tương lai trở nên bất khả thi”.

Một số ý kiến cho rằng sáng chế bom nguyên tử đã góp phần kết thúc Chiến tranh thế giới 2 sớm hơn dự kiến. Sau khi chứng kiến hậu quả nặng nề do bom nguyên tử gây ra, nhà khoa học Oppenheimer cho rằng bản thân đã trở thành “kẻ hủy diệt” thế giới với sáng chế vũ khí nguy hiểm. 

Vào tháng 10/1945, sau khi rời dự án Manhattan, nhà khoa học Oppenheimer đã có cuộc gặp với Tổng thống Truman. Tại đây, ông nói rằng, đôi tay của bản thân dính máu của những nạn nhân thiệt mạng trong hai vụ ném bom nguyên tử xuống Nhật Bản.

Oppenheimer dành phần lớn cuộc đời để kêu gọi ngăn chặn vũ khí hạt nhân, phản đối Mỹ phát triển bom nhiệt hạch mạnh hơn. Theo ông, Mỹ nên cân nhắc sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật và theo đuổi những ứng dụng khác của công nghệ hạt nhân như sản xuất năng lượng.

Oppenheimer không bao giờ quay lại làm việc cho chính phủ, thay vào đó ông thành lập Viện hàn lâm Khoa học và Nghệ thuật Thế giới, tham gia giảng dạy khoa học cho tới khi qua đời năm 1967.

Theo kienthuc/vne / Khoa hoc TV

Mặc cả thế giới cười nhạo, Elon Musk đang dùng Twitter để thực hiện sứ mệnh lịch sử mà cả Google lẫn Facebook đều đã thất bại

Với Twitter, Elon Musk có thể tạo nên lịch sử, làm được điều mà cả Mark Zuckerberg và Sundar Pichai đều chưa thực hiện nổi.

Hãng tin Bloomberg cho hay Elon Musk đang cố biến Twitter thành một siêu ứng dụng bao gồm các dịch vụ tài chính trực tuyến. Tuy nhiên đây cũng chính là điều mà cả Google lẫn Facebook đều đã từng cố gắng nhưng thất bại.

Meta (Facebook) đã dành nhiều năm đầu tư cho dự án tiền số Libra với kỳ vọng xây dựng một hệ thống thanh toán chéo xuyên các nền tảng, thế nhưng rào cản từ pháp luật và sự nghi ngờ của các nhà hoạch định chính sách về dự án này đã chấm dứt tất cả.

Tương tự, Alphabet (Google) cũng đã từng lên kế hoạch ra mắt dịch vụ tài chính trực tuyến, thậm chí đàm phán với 11 ngân hàng thành công, để rồi bất ngờ dừng toàn bộ dự án ngay trước thời điểm công bố.

Mặc cả thế giới cười nhạo, Elon Musk đang dùng Twitter để thực hiện sứ mệnh lịch sử mà cả Google lẫn Facebook đều đã thất bại - Ảnh 1.

Thậm chí cả Amazon của Jeff Bezos cũng đã xem xét kế hoạch mở các tài khoản giao dịch cho khách hàng để tiện việc thanh toán nhưng dự án này chưa bao giờ trở thành hiện thực.

Tất nhiên, Elon Musk không phải Mark Zuckerberg hay Sundar Pichai. Hãng tin Bloomberg nhận định những bước đi của nhà sáng lập Tesla này luôn khó đoán, nhất là sau những gì vị tỷ phú này làm với Twitter. Đồng thời, Elon Musk cũng đã từng có kinh nghiệm trong mảng tài chính trực tuyến khi chính ông là người sáng lập nên X.com, tiền thân của Paypal sau này.

Tuy vậy, nhiều chuyên gia nhận định bước đi mang tính lịch sử của Elon Musk sẽ là một chặng đường chông gai tốn thời gian khi mảng tài chính cần sự tin tưởng rất nhiều từ nhà đầu tư, khách hàng cũng như các cơ quan chức năng do chúng có liên quan đến sự ổn định của nền kinh tế.

“Tôi không nói rằng ông ấy sẽ không làm được nhưng đây là mục tiêu cần tốn thời gian, công sức bởi bạn sẽ phải đảm bảo mình làm đúng mọi thứ để có thể cạnh tranh trên thị trường quốc tế đầy khốc liệt hiện nay”, giám đốc Pranav Sood của Airwallex nhận định.

Siêu ứng dụng “X” của Elon Musk sẽ kết nối cơ sở hạ tầng của Twitter với X.com, một địa chỉ web được thiết kế trở thành lớp giao diện đa phương tiện cho giấc mơ của tỷ phú nhà Tesla.

Trong bức thư của CEO Linda Yaccarino thuộc Twitter, vị nữ giám đốc này đã nhấn mạnh “X” sẽ bao gồm những tính năng tài chính trực tuyến như thanh toán và các dịch vụ ngân hàng. Mạng xã hội này đã được cấp phép thực hiện dịch vụ chuyển tiền tại 4 bang của Mỹ là Arizona, Michigan, Missouri và New Hampshire.

Trên thực tế, việc biến Twitter thành một siêu ứng dụng đã được Elon Musk đề cập đến vào năm 2022 trong quá trình thương thảo mua lại mạng xã hội này.

Nhà sáng lập Tesla đã bày tỏ quan điểm muốn học tập thành công của WeChat-Tencent, một siêu ứng dụng ở Trung Quốc với hơn 1 tỷ người dùng mỗi ngày. Siêu ứng dụng Trung Quốc này cho phép người dùng gửi tiền cho nhau, thanh toán trực tuyến và thậm chí là vay nợ.

Mặc cả thế giới cười nhạo, Elon Musk đang dùng Twitter để thực hiện sứ mệnh lịch sử mà cả Google lẫn Facebook đều đã thất bại - Ảnh 2.

Với khoản tài sản lên đến 238,9 tỷ USD và danh hiệu người giàu nhất thế giới, Elon Musk tự tin có thể lặp lại thành công của WeChat, thế nhưng nhiều chuyên gia cho rằng để xây dựng được lòng tin với người tiêu dùng và doanh nghiệp thì cần sự tin tưởng khá lớn. Đây lại là điều Elon Musk gây hoang mang trước những gì ông đã và đang làm với Twitter.

Bài học Trung Quốc

Theo Bloomberg, các nền tảng công nghệ Phương Tây đang cố gắng kiếm thêm tiền từ tệp khách hàng của mình bằng cách tung ra những dịch vụ mới, bao gồm cả các dự án tài chính trực tuyến như Elon Musk đang theo đuổi. Sự thành công quá lớn của WeChat và Alipay tại Trung Quốc đã thôi thúc hàng loạt nền tảng, từ Facebook, Twitter cho đến Google sao chép những nước đi này.

Thế nhưng trái với Trung Quốc, các nền tảng Phương Tây lại chưa thể thành công như WeChat hay Alipay do sự cản trở từ những nhà hoạch định chính sách hay các cơ quan làm luật.

Ví dụ như Facebook tung ra Libra Association năm 2019 như một dự án tiền số để hãng cùng các đối tác và người dùng có thể thanh toán, trao đổi dễ dàng hơn. Thế nhưng ngay lập tức, các cơ quan chức năng và giới chính trị đã vào cuộc, yêu cầu Facebook ngừng dự án này lại. Áp lực quá lớn khiến các đối tác của dự án này như Mastercard hay Visa đều rời bỏ liên minh chỉ sau vài tháng.

Trường hợp của Google cũng chẳng khá hơn khi cố thử nghiệm, dù gặp rất nhiều khó khăn, để mời gọi các ngân hàng gia nhập ứng dụng thanh toán của mình sau khi tốn vài tháng thuyết phục thành công Citigroup năm 2022. Vậy nhưng dự án này hiện nay vẫn chưa có gì nổi trội như kỳ vọng khi vấp phải quá nhiều rào cản từ các quy định luật pháp ở Mỹ.

Thậm chí Amazon của Jeff Bezos cũng tham gia cuộc chơi vào năm 2018 khi đàm phán với JP Morgan Chase và Capital One Financial để mở dịch vụ tài chính trực tuyến nhưng kể từ đó đến nay, hãng chưa đưa ra được bất kỳ sản phẩm nào.

Mặc cả thế giới cười nhạo, Elon Musk đang dùng Twitter để thực hiện sứ mệnh lịch sử mà cả Google lẫn Facebook đều đã thất bại - Ảnh 3.

Ngay cả với công ty cũ của Elon Musk là Paypal cũng đã từng ham muốn đi theo thành công của WeChat. Cách đây 2 năm khi tổng giá trị vốn hóa thị trường của Paypal còn lớn hơn cả Citigroup và Goldman Sachs cộng lại, công ty này đã có ý định tham chiến mảng môi giới giao dịch chứng khoán và mở tài khoản tiết kiệm cho khách hàng.

Thế nhưng khi tốc độ tăng trưởng của mảng kinh doanh chính là thanh toán trực tuyến giảm tốc, Paypal đã buộc phải từ bỏ các dự án trên.

Giờ đây, CEO Dan Schulman của Paypal cho biết họ chỉ tập trung vào cải thiện dịch vụ thanh toán trực tuyến cốt lõi của mình thay vì tham vọng biến thành một siêu ứng dụng như trước.

“Ưu tiên hàng đầu và quan trọng nhất của chúng tôi là liên tục cải thiện trải nghiệm thanh toán trực tuyến. Đây là cốt lõi của những gì chúng tôi đang làm”, CEO Schulman nhấn mạnh.

Theo chuyên gia Jeff Tijssen của hãng tư vấn Bain&Co, thị trường tài chính Mỹ rất “khó nhằn” do quá nhiều cạnh tranh cùng với sự kiểm soát chặt chẽ của các cơ quan chức năng. Việc nền kinh tế số 1 thế giới phát triển được hệ thống tài chính-ngân hàng từ sớm khiến người tiêu dùng, doanh nghiệp được trải nghiệm rất nhiều dịch vụ tiên tiến, qua đó làm giảm sức hút từ những sản phẩm mới mang tính cách mạng khác.

“Bạn sẽ phải cần một sản phẩm thực sự khác biệt, nổi bật lên hoàn toàn so với thị trường thì mới giành được sự quan tâm của khách hàng”, ông Tijssen nhận định.

*Nguồn: Bloomberg / Theo Băng Băng / Nhịp sống thị trường

Thế giới lo ngại sức mạnh phủ sóng của Starlink

Nếu không có Starlink, quân đội Ukraine khó có thể cầm cự chiến cuộc đến tận nay (ảnh: Lev Radin/Pacific Press/LightRocket via Getty Images)

Sự phủ sóng khắp bầu trời Trái đất của Starlink đang mang lại những ảnh hưởng tích cực và không nơi nào có thể thấy rõ điều đó bằng Ukraine. Nếu không có Starlink, Ukraine có thể đã không thể cầm cự nổi đến nay. Tuy nhiên, bên cạnh yếu tố tích cực, Starlink cũng mang lại nhiều điều đáng lo…

Starlink phủ sóng toàn thế giới

Ngày 17 Tháng Ba, Tướng Mark A. Milley, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Hoa Kỳ và Tướng Valeriy Zaluzhnyi, lãnh đạo Lực lượng Vũ trang Ukraine, có cuộc điện đàm thảo luận về việc Nga xâm lược Ukraine. Hai nhà lãnh đạo quân sự trao đổi về hệ thống phòng không, đánh giá chiến trường và chia sẻ thông tin tình báo. Họ cũng nói về Elon Musk. Phong cách thất thường và cá tính ngang ngược của Elon Musk đang khiến các nhà lãnh đạo quân sự và chính trị trên khắp thế giới lo lắng.

Kể từ năm 2019, Musk đã phóng tên lửa SpaceX vào không gian gần như mỗi tuần để đưa hàng chục vệ tinh vào quỹ đạo. Các vệ tinh – liên lạc với các thiết bị đầu cuối trên Trái đất – có thể truyền Internet tốc độ cao đến hầu hết mọi nơi trên hành tinh. Thời điểm hiện tại, có hơn 4,500 vệ tinh Starlink đang ở trên bầu trời, chiếm hơn 50% tổng số vệ tinh đang hoạt động; và Elon Musk dự kiến phóng lên 42,000 vệ tinh trong những năm tới.

Starlink là phương tiện duy nhất để truy cập internet ở các vùng chiến sự, vùng sâu vùng xa và những nơi bị thiên tai. Hệ thống này được sử dụng rộng rãi ở Ukraine để điều phối các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái và thu thập thông tin tình báo. Các nhà hoạt động ở Iran và Thổ Nhĩ Kỳ cũng tìm cách sử dụng dịch vụ này như một hàng rào chống lại sự kiểm soát của chính phủ. Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ là một khách hàng lớn của Starlink, trong khi các quân đội khác, chẳng hạn ở Nhật Bản, đang thử nghiệm công nghệ này. Tuy nhiên, như bài báo mới đây của The New York Times cho biết, việc Elon Musk gần như kiểm soát hoàn toàn internet vệ tinh đã làm dấy lên hồi chuông cảnh báo.

Tính tình nóng nảy, bốc đồng, ngạo mạn, xem trời bằng vung, lại đôi khi hành xử như trẻ con, với gã tỷ phú 52 tuổi này, dường như chẳng có gì gọi là sự trung thành. Một mình Elon Musk có thể quyết định cắt internet Starlink của một khách hàng hoặc quốc gia và đương sự có khả năng tận dụng thông tin nhạy cảm mà dịch vụ thu thập được để làm những chuyện mà không ai có thể lường được. Những lo ngại như vậy ngày càng tăng vì không có công ty hoặc chính phủ nào có thể sánh được những gì Elon Musk đã xây dựng.

Một hỏa tiễn Falcon 9 của SpaceX mang theo 56 vệ tinh Starlink được phóng từ Cape Canaveral, Florida vào Tháng Ba 2023 (ảnh: Paul Hennessy/SOPA Images/LightRocket via Getty Images)

Những nơi nào đang sử dụng Starlink?

Ở Ukraine, những dấu hiệu thao túng của Elon Musk đã bắt đầu xuất hiện. Nhiều lần, Musk đã hạn chế quyền truy cập Starlink. Có thời điểm, Elon Musk từ chối yêu cầu của quân đội Ukraine về việc bật Starlink gần Crimea, lãnh thổ do Nga kiểm soát, gây ảnh hưởng đến chiến lược chiến trường. Lo lắng việc phụ thuộc quá nhiều vào công nghệ của Elon Musk, các quan chức Ukraine đã tìm đến các nhà cung cấp internet vệ tinh khác và cuối cùng thừa nhận rằng không có đối thủ nào có thể địch lại Starlink.

Ít nhất chín quốc gia – trong đó có những nước Châu Âu và Trung Đông – đã đề cập về vấn đề Starlink với các quan chức Mỹ trong 18 tháng qua. Một số người đặt câu hỏi về quyền lực của Elon Musk và khả năng Elon Musk có thể khống chế hoặc thao túng kỹ thuật vệ tinh này đối với an ninh quốc gia của họ. Nhận xét về Starlink và Elon Musk, Dmitri Alperovitch, chuyên gia an ninh mạng, đồng sáng lập tổ chức tư vấn Silverado Policy Accelerator, nói: “Đây không chỉ là một công ty, mà là một người,” và điều đó có nghĩa người ta phải luôn thận trọng trước những ý tưởng bất chợt của nhân vật này.

Elon Musk bắt đầu phóng những vệ tinh Starlink đầu tiên lên quỹ đạo vào năm 2019. Thời điểm đó, internet vệ tinh không được xem là lĩnh vực đáng đầu tư. Trong những năm 1990 và 2000, nhiều công ty đã theo đuổi việc xây dựng các vệ tinh liên lạc quỹ đạo thấp nhưng không mấy thành công do chi phí và nhiều khó khăn kỹ thuật.

Musk có một lợi thế: SpaceX có thể quay trở lại Trái đất sau chuyến du hành vào vũ trụ và có thể tái sử dụng một phần. Điều này giúp Elon Musk điều khiển một cách hiệu quả việc liên tục đưa vệ tinh lên vũ trụ, đôi khi hàng chục vệ tinh cùng một lúc. Giờ đây, gần như mỗi tuần, một tên lửa SpaceX mang theo các vệ tinh Starlink đã được phóng lên từ một địa điểm ở California hoặc Florida. Mỗi vệ tinh được thiết kế để hoạt động trong khoảng ba năm rưỡi.

Starlink cung cấp tốc độ tải xuống internet thường khoảng 100 megabit mỗi giây, tương đương với nhiều dịch vụ điện thoại cố định. SpaceX thường tính phí khách hàng cá nhân khoảng $600 cho mỗi thiết bị đầu cuối nhận được kết nối từ không gian, cộng với phí dịch vụ hàng tháng khoảng $75 (phí cho các doanh nghiệp và chính phủ được tính cao hơn).

Dịch vụ Starlink chính thức ra mắt vào năm 2021 tại một số nước và hiện có mặt tại hơn 50 quốc gia và vùng lãnh thổ, trong đó có Hoa Kỳ, Nhật Bản, nhiều nước châu Âu và một phần châu Mỹ Latin. Ở Châu Phi, nơi việc truy cập internet chậm hơn so với phần còn lại của thế giới, Starlink có ở Nigeria, Mozambique và Rwanda; và hơn một chục quốc gia châu Phi khác sẽ sử dụng dịch vụ này vào cuối năm 2024. Quân đội, công ty viễn thông, hãng hàng không, tàu du lịch và chủ hàng hàng hải đã đổ xô dùng Starlink. Công ty này cho biết họ có hơn 1.5 triệu khách hàng đăng ký.

Thiết bị nhận tín hiệu Starlink được lắp đặt tại Quảng trường Độc Lập, Kherson, Ukraine, để người dân có thể truy cập internet (ảnh: Metin Aktas/Anadolu Agency via Getty Images)

Starlink thao túng Ukraine như thế nào?

Không nơi nào chứng tỏ sức mạnh của Starlink và tầm ảnh hưởng của Elon Musk bằng cuộc chiến ở Ukraine. Hơn 42,000 thiết bị đầu cuối Starlink hiện được sử dụng ở Ukraine, từ quân đội, bệnh viện, doanh nghiệp đến các tổ chức viện trợ. Sau những đợt oanh tạc tàn bạo của Nga vào năm 2022 gây tình trạng mất điện diện rộng, các cơ quan công quyền Ukraine phải chuyển sang dùng Starlink để duy trì kết nối trực tuyến. Starlink được đưa vào Ukraine vào Tháng Hai 2022, khi Nga xâm lược và thực hiện cuộc tấn công mạng đánh sập một hệ thống vệ tinh do công ty truyền thông tốc độ cao Viasat của quân đội Ukraine quản lý.

Công nghệ Starlink bây giờ hiện diện khắp nơi ở Ukraine, trong các khu rừng, cánh đồng, làng mạc và trên nóc các phương tiện quân sự, mang lại cho quân đội Ukraine một lợi thế lớn trước Nga. Nó giúp các đội pháo binh, chỉ huy tác chiến và phi công xem các cảnh quay bằng máy bay không người lái, đồng thời giúp liên lạc trực tuyến với các trụ sở chỉ huy tiền phương lẫn hậu phương. Binh sĩ Ukraine cho biết, thời gian phản ứng từ khi tìm thấy mục tiêu đến khi bắn trúng mục tiêu đã giảm còn khoảng một phút so với gần 20 phút trước khi có Starlink.

Tuy nhiên, những lo ngại cũng bắt đầu lấp ló. Đỉnh điểm là mùa thu 2022, khi Elon Musk liên tục đưa ra những bình luận về cuộc chiến, khiến người ta nghi ngờ mức độ cam kết của ông đối với dịch vụ Starlink ở Ukraine. Tháng Chín 2022, tại một sự kiện ở Aspen, Colorado, với sự tham dự của Chủ tịch Hạ viện Hoa Kỳ lúc đó là Nancy Pelosi, Musk đề xuất một kế hoạch hòa bình cho Ukraine trong đó có điều kiện Nga được quyền sáp nhập những vùng đất chiếm của Ukraine. Đề xuất này khiến nhiều người phẫn nộ.

Cũng trong thời gian này, câu hỏi về việc ai sẽ trả tiền cho dịch vụ Starlink ở Ukraine bắt đầu được đưa ra. Ban đầu, SpaceX trang trải một số chi phí, với sự hỗ trợ của Mỹ và các đồng minh. Tuy nhiên, Tháng Chín 2022, SpaceX nói với Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ rằng họ không thể tiếp tục giúp và yêu cầu Ngũ Giác Đài gánh vác việc tài trợ. Công ty ước tính chi phí gần $400 triệu trong 12 tháng.

Chính quyền Biden yêu cầu một quan chức hàng đầu Ngũ Giác Đài, Colin H. Kahl, làm trung gian hòa giải. Ngày 7 Tháng Mười, Kahl gọi điện cho Musk. Dù Colin H. Kahl nhấn mạnh yếu tố sống còn của hệ thống liên lạc đối với người Ukraine nói chung nhưng Elon Musk vẫn ngắt quyền truy cập đối với một số thiết bị đầu cuối Starlink ở Ukraine. Cuối năm 2022, khoảng 1,300 thiết bị đầu cuối Starlink được mua thông qua một nhà cung cấp của Anh đã ngừng hoạt động ở Ukraine sau khi chính phủ Kyiv không thể trả khoản phí $2,500 hàng tháng cho mỗi thiết bị đầu cuối.

Quyền truy cập Starlink cũng dao động tùy thuộc diễn biến cuộc chiến. Khi tình hình chiến trường thay đổi, Musk áp dụng một quy trình gọi là hàng rào địa lý (geofencing) để hạn chế nơi nào trên chiến tuyến có thể truy cập được Starlink! SpaceX sử dụng dữ liệu vị trí thu thập được để thực thi các giới hạn hàng rào địa lý. Điều này gây ra nhiều vấn đề kéo theo. Mùa thu 2022, khi quân đội Ukraine cố tái chiếm các thành phố như Kherson ở những khu vực do Nga kiểm soát, họ cần truy cập internet. Bộ trưởng Truyền thông Kỹ thuật số (lúc đó) Mykhailo Fedorov và các thành viên của lực lượng vũ trang phải nhắn cho Musk và nhân viên SpaceX yêu cầu khôi phục dịch vụ ở những khu vực mà quân đội họ đang tổ chức phản công.

Musk có những lằn ranh đỏ. Năm 2022, đương sự đã từ chối yêu cầu Ukraine việc cung cấp quyền tiếp cận Starlink gần Crimea, bán đảo do Nga kiểm soát, để phía Ukraine có thể phóng một máy bay không người lái chứa chất nổ tấn công tàu Nga neo ở Hắc Hải. Musk nói rằng Starlink không thể được sử dụng cho các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái tầm xa.

Đài Loan và EU

Không như các nhà thầu quốc phòng truyền thống khi mà việc bán vũ khí cho nước ngoài thường được thực hiện thông qua chính phủ liên bang, Starlink lại là một sản phẩm thương mại. Điều này cho phép ông chủ của nó, Elon Musk, có thể hành động theo những cách đôi khi không phù hợp với lợi ích của Hoa Kỳ, chẳng hạn SpaceX có thể tùy hứng ngưng hỗ trợ Ukraine nếu thích. Gregory C. Allen, cựu quan chức Bộ Quốc phòng Hoa Kỳ, hiện làm việc tại Trung tâm Chiến lược và Quốc tế, nói: “Chắc chắn từ lâu rồi chúng ta mới thấy có một công ty và một cá nhân dám công khai chống lại chính sách đối ngoại của Mỹ giữa một cuộc chiến.”

Vào Tháng Hai, hai tuyến cáp internet dưới biển chạy giữa đảo chính của Đài Loan và quần đảo Mã Tổ bị tàu vận tải Trung Quốc cắt đứt. Vụ việc làm gián đoạn truy cập trực tuyến trên khắp Mã Tổ. Sự kiện khiến nhiều người lo ngại rằng cơ sở hạ tầng truyền thông của Đài Loan dễ bị tấn công và một số ý kiến bàn rằng Đài Loan nên sử dụng Starlink để tránh những sự cố tương tự.

Cựu dân biểu Jason Hsu, người tư vấn cho chính phủ về cơ sở hạ tầng kỹ thuật số, thuật rằng giới chức Đài Loan đã nói chuyện với SpaceX về Starlink nhưng cuối cùng các cuộc đàm phán không tiến triển, một phần vì “những lo ngại lớn” về cá nhân Elon Musk, kẻ có lợi ích tài chính gắn liền với Trung Quốc (khoảng 50% xe hơi Tesla sản xuất mới ước tính được xuất xưởng từ Thượng Hải). Nếu xài Starlink, Đài Loan có thể bị ngắt bất kỳ lúc nào một khi Elon Musk nghe lời Bắc Kinh để khỏi ảnh hưởng việc kiếm tiền của mình.

Tại Liên minh châu Âu, những lo ngại về sự thống trị độc quyền đầy nguy cơ và rủi ro của Starlink đã dẫn đến một quyết định chung vào năm 2022 rằng, EU sẽ dành 2.4 tỷ euro để thiết lập một chòm vệ tinh riêng (dự kiến ra mắt sau năm 2027). Dù thế nào, sự thống trị của Elon Musk trong không gian khó có thể sớm được cân bằng bởi hiện Starlink không có đối thủ. Tháng Năm, Amazon chuẩn bị đưa hai vệ tinh đầu tiên của họ lên quỹ đạo nhưng kế hoạch bị hoãn do gặp rắc rối kỹ thuật. Kể từ đó đến nay, Elon Musk đã phóng thêm ít nhất 595 vệ tinh Starlink vào không gian.

Việt Bình / Saigon Nhỏ

Biệt thự lợp mái ngói truyền thống

Bên cạnh mái ngói, các không gian như sân trong, ban công, mái nhà, tháp chuông và hồ bơi, trong nhà hoặc ngoài trời đều trở thành không gian thư giãn vì mọi khu vực đều được thiết kế để tạo ra bầu không khí mộc mạc.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 1.

Công trình này nằm ở ngoại ô Hà Nội được thiết kế

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 2.

Ngôi nhà được bố trí thấp hơn so với địa hình xung quanh nhằm hạn chế tối đa ảnh hưởng đến không gian hiện trạng và tránh các vấn đề như ẩm mốc hay mối mọt xâm nhập.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 3.

Những cây ăn quả lớn hiện có trong khu vực được tích hợp một cách khéo léo vào thiết kế, hòa quyện với không gian mái ngói,

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 4.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 5.

Các cây lớn khác, chủ yếu là cây ăn quả và hoa bản địa, được kết hợp để tối đa hóa tầm nhìn ra hồ và không gian xanh.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 6.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 7.

Cách bố trí của ngôi nhà cung cấp không gian sống rộng rãi. Giữa tòa nhà là khoảng sân rộng rãi, liền kề khu bếp và phòng ăn.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 8.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 9.

Theo lối kiến trúc truyền thống Việt Nam, phía trước ngôi nhà ba gian là một khoảng sân rộng, kèm theo đó là một gian nhà ngang.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 10.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 11.

Khối nhà chính gồm ba gian lớn nối với nhau bằng hệ thống mái lớn, giống nhà thờ mẫu. Hai bên là hai dãy nhà gồm phòng khách, phòng ăn và các phòng ngủ, tượng trưng cho gian thờ và hai gian phụ để ở.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 12.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 13.

Mỗi gian nhỏ hay mỗi phòng không chỉ có sân riêng mà còn có vườn riêng. Sân trung tâm phục vụ như một không gian đa năng cho các hoạt động giải trí như nghỉ mát, nghỉ lễ , hoặc các công việc hàng ngày như phơi hoặc đập lúa.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 14.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 15.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 16.

Các hành lang kết nối các khu vực khác nhau trong tòa nhà mang đến những lối đi thú vị. Các không gian như sân trong, ban công, mái nhà, tháp chuông và hồ bơi, trong nhà hoặc ngoài trời đều trở thành không gian thư giãn vì mọi khu vực đều được thiết kế để tạo ra bầu không khí mộc mạc.

Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 17.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 18.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 19.
Mê mẩn mẫu biệt thự lợp mái ngói truyền thống - Ảnh 20.

Một số hình ảnh khác của ngôi nhà.

Theo BALEINE Architectes/Archdaily

Đẩy lùi căn bệnh đáng sợ nhờ uống… cà phê!

Thói quen uống cà phê hằng ngày có thể giúp giảm rõ ràng nguy cơ rối loạn nhịp tim – một tình trạng có thể khởi nguồn cho nhiều vấn đề tim mạch nguy hiểm.

Nghiên cứu vừa được trình bày tại hội nghị trực tuyến của Hiệp hội Nhịp tim – HRS 2020 – cho thấy càng uống nhiều tách mỗi ngày thì lợi ích càng gia tăng.

Để đi đến kết luận trên, nhóm nghiên cứu đứng đầu bởi tiến sĩ Eun-Jeong Kim từ Đại học California ở San Francisco (Mỹ) đã khảo sát hơn 357.000 người về sức khỏe tim mạch và mức độ tiêu thụ caffein.

Cà phê có thể giúp đẩy lùi chứng rối loạn nhịp tim
Cà phê có thể giúp đẩy lùi chứng rối loạn nhịp tim – (ảnh minh hoạt từ Internet)

Kết quả này hoàn toàn ngược lại với mối lo ngại của nhiều người rằng cà phê sẽ kích thích khiến nhịp tim bị nhanh và bất ổn. Vì vậy, những người gặp vấn đề về nhịp tim không những không cần tránh né loại thức uống ngon lành này, mà còn có thể tiêu thụ khá nhiều – vì khảo sát cho thấy lợi ích phát huy tốt nhất ở nhóm uống 5 ly/ngày trở lên.

Đây không phải lần đầu tiên cà phê được chứng minh là thức uống tốt cho sức khỏe. Từng có các công trình cho thấy thức uống này có lợi cho hệ tim mạch, gan, thận, hệ thống chuyển hóa, chức năng tình dục… với mức khuyến cáo phổ biến là từ 1-6 ly/ngày.

Rối loạn nhịp tim có thể gây ra các triệu chứng phổ biến như dễ hồi hộp, tim đập nhanh, đánh trống ngực, hoặc cũng có trường hợp không rõ triệu chứng. Nếu không được điều trị, kiểm soát, tình trạng này có thể dẫn tới các biến chứng nặng, đe dọa sức khỏe và thậm chí gây tư vong, bao gồm suy tim, nhồi máu cơ tim, đột quỵ…

Theo Khoa học TV

Chân dung một vài quan tham khét tiếng trong sử Việt

Thế sự xưa nay vật đổi sao dời (1), mọi vật hết thịnh lại suy. Xét trong sử Việt cũng không thoát khỏi quy luật ấy. Mỗi triều đại kể từ sau đời vua khai quốc truyền được 3, 4 đời là bắt đầu suy vong. Chính sự suy đồi dung dưỡng bọn tham quan, ô lại hại dân hại nước. Tội lỗi của chúng đối với đất nước, nhân dân thường tàn hại không kể xiết. Nhân lúc thời sự, thử xét lại chuyện xưa, nêu lên vài tấm gương bọn quan lại tham tàn để kẻ ngày nay soi vào mà tự vấn.

Nước ta từ khi Ngô Vương giành quyền tự chủ đến Lý- Trần- Lê mới bắt đầu chép sử , nay căn cứ theo sử xưa mà chép ra vài chuyện

1 . Loạn thần Đỗ Anh Vũ

Lý Anh Tông (1136-1175) lên kế vị ngôi vua khi mới 3 tuổi. Đỗ Anh Vũ làm Thái úy nhiếp chính, lại tư thông với Lê Thái hậu nên lũng đoạn triều cương. Năm 1150, Anh Tông lên 14 tuổi, tướng Vũ Đái và một số người trong hoàng tộc bất bình với Anh Vũ bèn mang quân bắt giữ. Tuy vậy Vũ Đái lại tham lam, nhận vàng của Thái Hậu đút lót nên không giết Anh Vũ. Lê thái hậu bày mưu mở nhiều hội và ân xá để Anh Vũ được tha tội, rồi xin vua phục chức cho Đỗ Anh Vũ. Anh Vũ phục chức rồi, sát hại Vũ Đái và những người cùng cánh, lưu đày một số người khác

Năm 1158, Anh Vũ chết, Tô Hiến Thành mới giúp vua đánh đông dẹp bắc, giữ cho nước được yên

Đại Việt Sử Kí toàn thư (ĐVSKTT) (2)chép:

”Khi trước vua còn trẻ thơ, chính sự không cứ việc lớn, việc nhỏ đều uỷ cho Đỗ Anh Vũ cả. Anh Vũ sai vợ là Tô thị ra vào cung cấm hầu hạ Đỗ thái hậu, do đó mà Anh Vũ tư thông với Lê thái hậu, nhân thế lại càng kiêu rông, ở triều đình thì khoát tay lớn tiếng, sai bảo quan lại thì hất hàm ra hiệu, mọi người đều liếc nhau nhưng không ai dám nói.

Điện tiền đô chỉ huy sứ là vũ Đái, Hoả đầu đô Quảng Vũ là Lương Thượng Cá, Hoả đầu đo Ngọc Giai là Đồng Lợi, Nội thị là Đỗ Ất, cùng với bọn Trí Minh Vương, Bảo Ninh hầu, Phò mã lang Dương Tự Minh cùng mưu bắt giam Anh Vũ. Bàn tính xong, bọn Đái đem quân lính đến ngoài cửa Việt Thành hô to rằng: “Anh Vũ ra vào cấm đình, làm nhiều đều ô uế, tiếng xấu đồn ra ngoài, không tội gì to bằng. Bọn thần xin sớm trừ đi, khỏi để mối lo về sau”. Bèn có chiếu sai cấm quân đến bắt Anh Vũ trói giam ở hành lang Tả Hưng Thánh, giao cho Đình uý tra xét.

Thái hậu sai người mang cơm rượu cho Anh Vũ, ngầm để vàng vào trong đồ đựng món ăn để đút cho Vũ Đái và các người canh giữ.

Hoả đầu ở đô Tả Hưng Thánh là Nguyễn Dương nói: “Các ông tham của đút, tôi với các ông tất không thoát khỏi tay Anh Vũ đâu, chi bằng cứ giết trước đi cho khỏi tay hoạ về sau”. bèn cầm giáo định đâm.

Đô Tả Hưng [Thánh] là Đàm Dĩ Mông ôm Dương, cướp lấy giáo, ngăn rằng: “Điện tiền bảo Anh Vũ tội đáng chết, nhưng còn phải đợi mệnh lệnh của vua, không nên tự tiện”. Dương giận, chửi: “Điện tiền Vũ cứt chứ chẳng phải Đái! (chữ Cát Đái phương ngôn nói là cứt đái). Sao tham của đút mà không tiếc đến mạng mình!”. Nói xong, tự biết không khỏi chết, bèn nhảy xuống giếng tự tử.

Bấy giờ vua xét án của Anh Vũ, đày Anh Vũ làm Cảo điền nhi . Thái hậu lo buồn, cố nghĩ làm thế nào để phục hồi chức nhiệm cho Anh Vũ, mới nhiều lần mở hội lớn để xá cho tội nhân, mong Anh Vũ được dự vào đấy.

Anh Vũ được mấy lần xá tội, lại làm Thái uý phụ chính như cũ, càng được yêu dùng hơn, do đấy chuyên làm oai, làm phúc, sinh sát mà lòng báo thù lúc nào cũng tỏ rõ, còn sợ rằng bọn quân lại đi bắt bớ phần nhiều không được như ý, mới dâng hơn một trăm người thủ hạ để làm đô Phụng quốc vệ, người nào phạm tội đều giao cho đô Phụng quốc vệ đi bắt.

Anh Vũ mật tâu với vua rằng: “Trước kia bọn Vũ Đái tự tiện đem cấm quân xông vào cung đình, tội ấy không gì to bằng, nếu không sớm trừng trị, sợ một ngày kia sinh biến, không thể lường được”. Vua chẳng biết gì cả, bèn chuẩn tâu. Anh Vũ sai đô Phụng quốc về đi bắt bọn Vũ Đái giam vào ngục để trị tội. Hạ chiếu giáng Trí Minh Vương xuống tước hầu, Bảo Ninh hầu xuống tước minh tự, Bảo Thắng hầu xuống tước phụng chức, Nội thị là bọn Đỗ Ất 5 người bị “cưỡi ngựa gỗ” (3), bọn Hoả đầu đô Ngọc Giai là Đồng lợi 8 người bị chém ở chợ Tây Giai, bọn Điện tiền đô chỉ huy Vũ Đái 20 người chém bêu đầu ở các bến sông, bọn Phò mã lang dương Tự Minh 30 người bị tội lưu ở nơi xa độc, những người dự mưu đều bị tội đồ làm điền hoành, khao giáp, quả như lời nói của Nguyễn Dương.”

2 . Bảy tên nịnh thần trong Thất giảm sớ

Trần Dụ Tông (1336 –1369) ham chơi bời luời chính sự, quyền thần nhiều kẻ làm trái phép nước, Chu Văn An khuyên can, Dụ Tông không nghe, bèn dâng sớ xin chém bảy tên nịnh thần, đều là những kẻ quyền thế được vua yêu. Người bấy giờ gọi là “Thất trảm sớ”. Sớ dâng lên nhưng không được trả lời, ông liền treo mũ về quê

Chu Văn An dâng Sớ xin vua Trần Dụ Tông chém 7 tên gian thần nào thì chính sử không nêu, tài liệu bị thất lạc nhưng trong dân gian vẫn truyền tụng nhiều.

Theo cuốn “Vương triều sụp đổ”, tiểu thuyết lịch sử của nhà văn Hoàng Quốc Hải, NXB Phụ nữ – 2006, thì bảy tên gian thần bị Chu Văn An xin nhà vua xử trảm, như sau:

  1. Hoạn quan chi hậu cục Mai Thọ Đức, kẻ cai quản phi tần và tuyển chọn mỹ nữ, đã lạm dụng chức quyền bắt về vô số con gái nhà lương dân. Để nhiều người chết trẻ, chết già vì mòn mỏi trong cung thất; lại bày ra các trò dâm ô trác táng dẫn Hoàng thượng vào con đường vô đạo.
  2. Trâu Canh, viên ngự y phạm tội làm cho Hoàng thượng liệt dương từ năm 3 tuổi, lại bày trò phục dương cho bề trên khi 15 tuổi. Y đã bắt cóc 21 đứa trẻ khỏe mạnh con nhà lương dân, giết đi lấy mật làm thang cho bài thuốc hồi dương của quan gia. Rồi y bày trò cho quan gia thông dâm với chị ruột mình, nói là phương thuốc chữa trị. Trong khi chữa trị cho quan gia, y lại thông dâm với cung nhân của chính quan gia. Trâu Canh là người Hán, cháu nội Trâu Tôn đi theo quân nhà Nguyên vào xâm lược Đại Việt, năm Ất Dậu (1285) thất trận bị quân Đại Việt bắt, y đã xin hàng, lại xin được cư trú. Nay Trâu Canh lộng hành, dẫn dắt đức vua vào con đường thương luân bại lý.
  3. Bùi Khoan, Chính chưởng phụng ngự. Y bày trò cờ bạc rượu chè dơ dáy ngay trong cung thất, dẫn đức vua vào mê lộ, bê tha như đám dân đen ngu muội.
  4. Văn Hiến hầu can tội gây bè đảng khiến các đại thần chia rẽ, ngờ vực lẫn nhau, làm cho đức vua khó phân biệt người ngay kẻ nịnh.
  5. Hành khiển tả ty lang trung Nguyễn Thanh Lương, xảo trá, dẫn vua vào con đường ăn chơi xa xỉ, tới cạn kiệt quốc khố.
  6. Hành khiển hữu ty, hữu bộc xạ Tâm Đức Ngưu đồng lõa với Nguyễn Thanh Lương tìm đủ mọi cách tăng thu thuế khóa, tăng các sắc thuế từ thượng cổ chưa từng có, để bòn rút của dân, lấy tiền chi vào các cuộc ăn chơi trác táng của hoàng thượng. Kể cả những năm mất mùa đói kém, dân chết đói đầy đường, chúng cũng không tha giảm.
  7. Đoàn Nhữ Cẩu, Đồng binh chương sự, bòn rút khẩu phần của lính, các đồ binh khí đã cũ hỏng vẫn không chịu thay thế, để lấy tiền công bỏ túi. Y sao nhãng việc luyện tập canh phòng biên cương phía Bắc, phía Nam gần như bỏ ngỏ. Hiện thời Chiêm Thành đang ráo riết nhòm ngó miền châu Hóa.

3. Hoạn quan Hoàng Công Phụ

Trịnh Giang là vị chúa Trịnh thứ bảy thời Lê Trung Hưng, trong thời gian cai trị của mình, Trịnh Giang bạo nghịch giết vua và nhiều đại thần; lại sa vào con đường ăn chơi xa xỉ, tin dụng hoạn quan gian nịnh khiến chính sự ngày đổ nát, cơ đồ của họ Trịnh suy vong. Nhiều cuộc khởi nghĩa nông dân nổ ra làm lung lay sự thống trị của họ Trịnh

Trịnh Giang rất tin dùng hoạn quan Hoàng Công Phụ, nghe lời Phụ đặt ra Giám ban (4)ngang hàng với văn, võ ban đương thời.

“Theo chế độ cũ, các quan chỉ có hai ban văn và võ. Đến nay bọn hoạn quan lộng quyền, (Trịnh) Giang mới đặt thêm giám ban. Hạ lệnh: ai thi khảo trúng cách sẽ được trao cho quan chức. Các quan lấy làm hổ thẹn nhưng không ai dám nói.” (Cương mục, II, tr. 503).

Hoàng Công Phụ, cậy thế nắm quyền dèm pha cho Trịnh Giang giết hoạn quan Đỗ Bá Phẩm (1734), rồi Trương Nhung (1736. Tiếp theo, Phụ tìm cách giải toả sự cô lập bằng cách xúi Trịnh mở khoa thi ngay trong phủ Chúa (1736), lấy riêng Trịnh Tuệ, người trong họ, đỗ trạng nguyên, để ông này vào làm tể tướng (6âl. 1739) . “Kẻ trong người ngoài xướng hoạ với nhau”, tạo mối liên kết văn, giám ban, lũng đoạn triều cương.

Trịnh Giang ham mê tửu sắc nên sức khỏe ngày càng kém sút. Một hôm bất ngờ Trịnh Giang bị sét đánh gần chết. Từ đó Giang mắc bệnh “kinh quý”, tâm thần bất định, hoảng hốt và hay sợ hãi. Hoàng Công Phụ nói dối rằng: “Đấy là vì dâm dục mà bị ác báo. Muốn không bị hại chỉ có cách là trốn xuống đất.” Nhân đó các hoạn quan hạ lệnh đào đất, làm hầm cho chúa, gọi là cung Thưởng Trì. Từ đó Trịnh Giang ở hẳn dưới hầm, không hề ra ngoài. Công Phụ càng có điều kiện để lộng quyền.

Loạn lạc nội lên, Hoàng Công Phụ cậy thế tự mình đem quân đánh Nguyển Tuyển ở Ninh Xá, thành Thăng Long bỏ trống. Quý Cảnh đem binh vào họp các quan phò lập Trịnh Doanh lên làm chúa, giết sạch bọn hoạn quan, không thấy sử chép số phận Hoàng Công Phụ ra sao

4 . Quyền thần Trương Phúc Loan

Cuối thời các chúa Nguyễn ở Đàng Trong, nạn quyền thần lấn lướt, chúa Phúc Thuần nhỏ tuổi, mọi quyền hành đều do Trương Phúc Loan thao túng. Loan tự nhận là Quốc phó, giữ Bộ Hộ, quản cơ Trung tượng kiêm Tàu vụ, thâu tóm mọi quyền lực

Chúa Nguyễn Phúc Khoát mất, di chiếu nhường ngôi cho Nguyễn Phúc Luân (Côn) năm ấy 33 tuổi. Tuy nhiên, do biết Phúc Luân là người thông minh, quyết đoán khó lấn quyền được nên Trương Phúc Loan âm mưu cùng Thái giám Chữ Đức và Chưởng dinh Nguyễn Cửu Thông bắt giam Nguyễn Phúc Luân, giết chết hai thầy học của Phúc Luân là Trương Văn Hạnh và Lê Cao Kỷ, đồng thời giả chiếu chỉ đưa công tử thứ mười sáu là Nguyễn Phúc Thuần mới 12 tuổi lên ngôi Chúa xưng hiệu là Định Vương. Nguyễn Phúc Luân buồn và uất ức nên lâm bệnh chết

Từ khi Nguyễn Cư Trinh, trụ cột của triều Nguyễn qua đời (tháng 5 năm 1767), Trương không còn ai ngăn trở, càng ra sức lộng hành: bán quan tước, ăn tiền tha tội, hình phạt phiền nhiễu, thuế má nặng nề, nhân dân cực khổ. Những người có tài như Tôn Thất Dục bị Loan tìm cách hãm hại. Tài chính của Đằng trong vô cùng kiệt quệ, nhân dân bất bình dấy loạn khắp nơi

Loan rất tham lam, ra sức vơ vét của cải, thuế sản vật các mỏ vàng Thu Bồn, Đồng Hương, Trà Sơn, Trà Vân… đều rơi vào tay Loan, hàng năm Loan chỉ nộp vào ngân sách quốc gia 1-2 phần mười số thu được. Sử sách còn ghi lại rằng ngày nắng, Loan cho phơi của cải châu báu ra sân làm sáng rực cả một góc trời. Cả nhà họ Trương chia nhau nắm giữ mọi chức vụ chủ chốt. Người bấy giờ gọi Loan là Trương Tần Cối.

Thấy vậy, Trịnh Sâm thân chinh cầm quân vào Nghệ An, sai Hoàng Ngũ Phúc dấy binh nam tiến mang danh là để trừ quyền thần Trương Phúc Loan.

Đại Nam thực lục (Tiền biên, quyển 11) có chép lại lời hịch của quân Trịnh, có đoạn như sau :

“Tả tướng Trương Phúc Loan, khí chất nhỏ hẹp như cái đấu, cái thưng, tâm địa thì gian tà như ma, như quỷ. Vin bám khuê cổn tình thân, trộm lấy chức trọng của triều đình. Tin dùng kẻ gian nịnh, hãm hại đấng trung lương của nước. Li gián người cố cựu, mưu lập bè đảng. Chiêu nạp thêm vây cánh, mưu lợi riêng mình. Giết người nọ, lập người kia, nguy hiểm chẳng khác nào có lang sói bên nách. Thẳng tay gây khốn cho trăm họ, cũng áo xiêm mà thực là lũ chim muông. Nặng t khóa để nặn máu mủ dân, bớt lương quân để cắt nanh vuốt. Chính sự cấp bách như lửa cháy đến chân mày, hình phạt nặng nề như con mắt bị đâm, chuốc oán với dân, gây ra mối lọan. Đến nỗi Tây Sơn chỉ là bọn dân hèn, tụ tập như đàn ong lũ kiến, cũng có thể chiếm được Quảng Nam màu mỡ, nhanh như heo bị lang đuổi. Giặc như lửa quạt ngất trời, dân biên cõi lầm than. Vậy nên, nhân dân chúng đang được sống lại, ta đem đội quân đang lúc sức hăng, trước là trừ diệt đứa cường thần, sau là lo dẹp phường nghịch tặc”.

Nguyễn Cửu Pháp và Nguyễn Phúc Cường nhân thế bày mưu mời Loan đến bàn việc chống quân Đàng ngoài rồi bắt Loan giao nộp cho Hoàng Ngũ Phúc. Phe đang của Loan bị trừ, của cải, nhà cửa của Loan bị dân, quân cướp phá không còn gì. Cuối cùng,Trương Phúc Loan bị giải ra Thăng Long để chịu tội rồi chết trên đường đi

“Ðại Nam Liệt Truyện” (tiền biên) viết:

“…Trương Phúc Loan dùng thân thế để làm Quốc Phó. Khi Thế Tông (miếu hiệu của Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát) băng, chiếu theo thứ tự thế tập, đáng lẽ Hưng Tổ (Nguyễn Phúc Luân) lên thay, nhưng Trương Phúc Loan thấy ông này đĩnh tuệ anh quả, sợ không thể khiến được, nên Loan đã mạo chiếu bỏ ngục Hưng Tổ. Duệ Tông (Ðịnh Vương Nguyễn Phúc Thuần) năm ấy mới 12 tuổi, lợi dụng tuổi thơ ấu này, Loan mưu cùng Thái Giám Chữ Ðức và Chưởng Dinh Nguyễn Cửu Thông làm một di chiếu giả rước Duệ Tông lên nối nghiệp Chúa. Duệ Tông lên ngôi rồi, Loan bèn dạy cho các thứ chơi bời, không thiếu một thứ gì. Thấy Loan có công lớn như vậy, chúa Ðịnh Vương mới phong cho Loan làm Quốc Phó, lo việc Bộ Hộ, cai quản Tượng Cơ, kiêm luôn Tào Vụ (coi việc tàu bè ra vào các cảng). Trương Phúc Loan cho con cả của mình tên Thặng cưới con gái thứ hai của Thế Tông là Ngọc Nguyên, và con trai thứ ba là Nhạc cưới con gái thứ bảy Ngọc Thọ. Cả hai người đều giữ chức Chưởng Dinh, Cai Cơ. Phú quí danh vọng dồn vào nhà đó, và Loan thì giữ tất cả quyền bính trong triều, ngoài tỉnh. Ông lại đem người trong đảng của ông là Thái Sinh làm Bộ Hộ, chia ra coi các việc trọng yếu. Càng ngày ông càng kiêu hãnh, tham lận, tàn nhẫn, ăn ở bậy bạ, không còn biết sợ ai. Thiên hạ gọi ông là Trương Tần Cối (Tần Cối là gian thần đời Tống Cao Tông 1127-1162 – Trung Hoa, giết hại lương tướng Nhạc Phi). Lúc đầu Loan thấy Tôn Thất Dục (con trai thứ năm của chúa Vũ Vương Nguyễn Phúc Khoát) là người Hoàng Gia, làm quan to, được tôn kính trọng vọng, Loan nghĩ có thể nhờ cậy, bèn gả con gái cho. Tuy phận là rể, nhưng Dục cứ một mực ngay chính, không chịu luồn cúi. Loan tức giận lắm, ngầm bảo thuộc hạ vu cho Dục mưu phản, và dầu tìm không ra tội trạng, Loan cũng bắt Dục thôi làm quan. Loan cư xử thảm ngược như vậy đối với nhiều kẻ khác nữa. Về lương riêng của ông, Loan thu sản phẩm, thuế má các miền Lê Nguyên, Thu Bồn, Trà Sơn, Ðồng Hương, hàng năm được bốn hoặc năm vạn quan. Bộ Hộ, Tào Vụ, và các chức vụ khác đem lại cho ông không dưới ba bốn vạn quan. Ông còn bán chức tước, hối lộ ngục thất để làm giàu. Vàng, Bạc, Châu, Ngọc, Lụa chất thành núi trong nhà. Ruộng vườn, nhà cửa, tôi tớ, trâu ngựa của ông không đếm xuể. Ông còn có biệt thự ở làng Phấn Dương. Có một năm vào mùa Thu bị lụt lớn, bao hòm của ông bị ngập. Khi nước rút rồi, ông đem vàng ra phơi nắng, nhấp nhánh cả một sân. Hàng ngày, đến ba bữa ăn của ông là bọn đầu bếp làm om sòm cả chợ. Ðồ ăn đầy mâm mà ông vẫn than van không có gì ngon miệng. Ông chỉ ăn được một tí mắm trắng, tục gọi là mắm vãnh, cùng uống nước chè mà thôi…”

5 . Quan tham ô Trịnh Đường

Nhân lúc quân Xiêm tiến đánh tỉnh Hà Tiên, Tuần phủ Hà Tiên là Trịnh Đường không lo chống giặc, còn lấy trộm 1.000 quan tiền công của kho đem xuống thuyền chạy trốn

Sau khi tỉnh Hà Tiên được thu phục, Trịnh Đường lại tâu lên triều đình rằng tiền ở kho bị giặc lấy mất.

Tham tán Hồ Văn Khuê phát giác, chỉ đích danh tham tặc và tâu lên, vua Minh Mạng biết chuyện, rất tức giận bèn tuyên dụ:

“Trịnh Đường trước đây có lỗi đã được gạt bỏ vết xấu mà lại dung. Để Hà Tiên thất thủ, tội đã khó tha thứ, lại còn dám nhân lúc ấy, lấy cắp tiền công đến 1.000 quan vội bỏ thành trì đất đai mà chạy! Bản tâm của y chính là nhằm lợi dụng lúc có giặc cướp để làm việc gian tham đó, thực đáng ghét. Nay lập tức cách chức, cho xích lại, giao Viện tiếp biện là Trần Chấn xét rõ, tâu lê ”. (Đại Nam thực lục ,sách đã dẫn, Tập XIV, tr.363-364).

Sau khi thành án, Trịnh Đường bị xử tội giảo quyết (thắt cổ cho chết ngay).

——————————

Chú thích:

(1). “Dẫu rằng vật đổi sao dời, Tử sinh, cũng giữ lấy lời tử sinh!” (Thúy Kiều)
(2)Đại Việt Sử Kí toàn thư: Ngô Sĩ Liên biên soạn dựa trên hai bộ quốc sử Việt Nam trước đó cùng mang tên Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu và Phan Phu Tiên. Bộ sử này được khắc in toàn bộ và phát hành lần đầu tiên vào năm 1697. Nó là bộ chính sử Việt Nam xưa nhất còn tồn tại nguyên vẹn đến ngày nay
(3) Cưỡi ngựa gỗ (thượng mộc mã): thứ hình phạt thời cổ, đem tội nhân đóng đinh lên tấm ván, đem đi bêu chợ rồi đem ra pháp trường tùng xẻo.
(4) Giám ban gồm các chức:

  • Tổng thái giám (hàm Chánh tam phẩm)
  • Đô thái giám (Tòng tam phẩm)
  • Thái giám (Chánh tứ phẩm)
  • Thiếu thái giám (Tòng tứ phẩm)
  • Đồng trị giám sự (Chánh ngũ phẩm)
  • Tả hữu thiếu giám (Tòng ngũ phẩm)…

Trong thời kỳ này, hoạn quan được trực tiếp tham gia chính sự, viên chức đứng đầu Giám ban chỉ kém vế hơn Thượng thư (Tòng nhị phẩm) một bậc, còn chức danh Thiếu giám (Tòng ngũ phẩm), một loại quan nhỏ trong Giám ban còn to hơn cả quan Tri phủ tại địa phương (Tòng lục phẩm) đến hai bật.
Trịnh Doanh lên thay Trịnh Giang, triệt hạ phe cánh Hoàng Công Phụ. Cũng từ đó Giám ban bị bãi bỏ hẳn

Theo Nghiên cứu lịch sử / Red Vietnam

Tổng thư ký LHQ cảnh báo Trái Đất ‘chìm trong kỷ nguyên nung nóng toàn cầu’

Ngày 27/7, Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres đã kêu gọi gấp rút hành động chống biến đổi khí hậu, đồng thời nhấn mạnh rằng nhiệt độ kỷ lục trong tháng 7 này cho thấy Trái Đất đã chuyển từ giai đoạn ấm lên sang

Tổng thư ký LHQ cảnh báo Trái Đất chìm trong kỷ nguyên nung nóng toàn cầu - Ảnh 1.

Tổng Thư ký LHQ Antonio Guterres phát biểu với báo giới tại New York, Mỹ, ngày 6/7/2023. Ảnh tư liệu: THX/TTXVN

Phát biểu tại trụ sở LHQ ở New York (Mỹ), Tổng thư ký Guterres bày tỏ lo ngại khi nắng nóng gay gắt khắp Bắc Bán cầu trong “mùa hè khắc nghiệt”. Ông nhấn mạnh: “Đối với toàn bộ hành tinh, điều đó là một thảm họa”, đồng thời lưu ý rằng việc nhiệt độ không dịu mát trong những ngày tới sẽ khiến tháng 7 năm nay trở thành tháng nóng nhất trong lịch sử.

Người đứng đầu LHQ nhấn mạnh biến đổi khí hậu đang hiện hữu, gây tác động nghiêm trọng và đây mới chỉ là điểm khởi đầu. “Kỷ nguyên toàn cầu ấm lên đã kết thúc; Trái Đất đang bước vào kỷ nguyên sôi sục”. Các tác động cực đoan của biến đổi khí hậu phù hợp với dự báo và hàng loạt cảnh báo của giới khoa học. Tuy nhiên, tốc độ của hiện tượng này đang diễn ra “đáng kinh ngạc”. Trước thực tế đáng báo động đó, Tổng thư ký Guterres đã nhắc lại lời kêu gọi nhanh chóng hành động sâu rộng, đặc biệt là hạn chế tối đa việc sử dụng nhiên liệu hóa thạch.

Ông cảnh báo “Không khí không thể thở được. Nắng nóng tới ngưỡng không thể chịu đựng. Trong khi đó, các mức lợi nhuận từ nhiên liệu hóa thạch và hành động chống biến đổi khí hậu hiện không thể chấp nhận được”. Tổng thư ký LHQ nhấn mạnh: “Các nhà lãnh đạo phải đi đầu. Đừng do dự thêm nữa. Đừng tiếp tục viện thêm cớ. Đừng chờ đợi thêm người khác hành động trước”.

Trước thềm Hội nghị thượng đỉnh về khí hậu dự kiến diễn ra vào tháng 9 tới, Tổng thư ký LHQ Guterres kêu gọi các nước phát triển cam kết đạt mức trung hòa carbon sớm nhất vào năm 2040 và đối với các nền kinh tế mới nổi là năm 2050. Ông nhấn mạnh rằng thay vì tuyệt vọng trước các tác động tiêu cực, nhân loại cần gấp rút hành động ngăn chặn những hậu quả tồi tệ nhất, “phải biến một năm nóng như lửa đốt thành một năm đầy tham vọng”.

 Báo tin tức / Shoha VN

Phương Tây nói phép màu kinh tế Trung Quốc dần hết thiêng?

Hai thập kỷ vừa qua, Trung Quốc đã tăng trưởng mạnh mẽ và họ được gọi là một phép màu kinh tế.

Thật vậy, gã khổng lồ châu Á đã đạt được những thành công đáng kinh ngạc, nhưng kỷ nguyên của những thành tựu bị nhận xét đã kết thúc. Điều này được đưa ra bởi nhiều nhà kinh tế phương Tây, ý kiến của xuất hiện trên rất nhiều phương tiện truyền thông Mỹ và châu Âu.

Vấn đề là để đảm bảo tốc độ tăng trưởng khổng lồ, Bắc Kinh cần các nguyên tắc và phương pháp hoàn toàn mới. Cách tiếp cận kết hợp giữa thực thi quyền lực và quản lý trong quá khứ đã mang lại kết quả, nhưng cuối cùng thì hệ thống đang cho thấy những thiếu sót lớn.

Thứ nhất, tỷ lệ sinh giảm ở Trung Quốc, dự kiến là 8 triệu trong năm nay so với 9,4 triệu vào năm ngoái, sẽ ảnh hưởng đến lực lượng lao động trong tương lai và tăng trưởng kinh tế trong trung hạn.

Thứ hai, tổng nợ công và nợ tư nhân của đất nước hiện đã vượt quá 300% GDP, báo hiệu nguy cơ vấn đề tài chính sắp xảy ra. Chính quyền Trung Quốc đang cố gắng đẩy lui nguy cơ một cách tốt nhất có thể, nhằm ngăn chặn sự rung lắc của hệ thống ngân hàng và đầu tư kinh doanh.

Trên hết, thứ ba, nền kinh tế thế giới đang trở nên ít tiếp nhận hơn đối với thương mại và đầu tư của Trung Quốc, bằng chứng là chương trình nghị sự “giảm thiểu rủi ro” chiếm ưu thế của phương Tây đã trở thành chủ đề chính tại hội nghị thượng đỉnh G7 gần đây.

Phương Tây nói phép màu kinh tế Trung Quốc dần hết thiêng? - Ảnh 1.
Kinh tế Trung Quốc khó lòng duy trì được đà tăng trưởng mạnh như hai thập kỷ vừa qua.

Nhiều nhà kinh tế kỳ vọng Trung Quốc sẽ phục hồi mạnh mẽ sau khi dỡ bỏ phong tỏa sau đại dịch Covid-19, họ sẽ bắt đầu chi tiêu một cách mạnh tay. Nhưng điều này đã không xảy ra, và ngay lập tức loại bỏ mọi dự báo lạc quan ban đầu.

Tốc độ tăng trưởng kinh tế không thể đạt đến mức trước đại dịch, tình hình này cho phép các nhà phân tích phương Tây lập luận rằng kỷ nguyên của phép màu kinh tế Trung Quốc đang biến mất.

Trong bối cảnh trên, sự mất giá của đồng nhân dân tệ so với đồng đô la Mỹ không còn giống như một điều gì đó khác thường, mà trở thành yếu tố hợp lý và không thể tránh khỏi.

Đối diện thực trạng này, một số chuyên gia khuyên Bắc Kinh nên hy sinh tốc độ tăng trưởng, thay vì rút lui khỏi các nguyên tắc cơ bản của cấu trúc. Như đã biết, Trung Quốc đã có lúc chọn con đường ngược lại, và bây giờ họ đang gặp phải tình hình không lấy gì làm tươi sáng.

Xuất khẩu của Trung Quốc sụt giảm mạnh khi kinh tế toàn cầu chao đảo.

Theo Bạch Dương / Giáo dục và Thời đại