Phía Mỹ nhận định rằng Trung Quốc không thể vừa cải thiện quan hệ với phương Tây vừa ủng hộ Nga, sau khi ông Tập tuyên bố tăng cường quan hệ với Moscow.
Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình tại Điện Kremlin ở Moscow vào ngày 21/3/2023. (Nguồn ảnh: SERGEI KARPUKHIN/SPUTNIK/AFP qua Getty Images)
“Trung Quốc không thể được cả đôi đường như vậy. Họ được cái này thì phải chấp nhận mất cái kia. Trung Quốc không thể vừa muốn có mối quan hệ tốt hơn với châu Âu và các nước khác, vừa tiếp thêm động lực cho mối đe dọa lớn nhất đối với an ninh châu Âu trong thời gian dài”, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Vedant Patel nói trong cuộc họp báo ở thủ đô Washington ngày 16/5, đề cập chiến sự Ukraine.
Bình luận được đưa ra trong bối cảnh Tổng thống Nga Vladimir Putin đang có chuyến thăm cấp nhà nước tới Trung Quốc. Ông Putin và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình hôm 16/5 ký tuyên bố chung về tăng cường “quan hệ đối tác chiến lược toàn diện”. Ông Tập cũng nói rằng Trung Quốc “mong muốn sớm khôi phục hòa bình và ổn định trên lục địa châu Âu”.
Mỹ từ lâu cho rằng Trung Quốc không trực tiếp gửi vũ khí cho Nga, nhưng hỗ trợ Moscow mở rộng ngành công nghiệp quốc phòng quy mô lớn nhất kể từ thời Liên Xô. Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken cũng nêu ra vấn đề này trong chuyến thăm Bắc Kinh tháng trước. Nga và Trung Quốc phủ nhận cáo buộc.
Trong cuộc họp báo, Patel tiếp tục cáo buộc sự hỗ trợ của Trung Quốc dành cho ngành công nghiệp quốc phòng Nga “không chỉ đe dọa an ninh Ukraine, mà còn đe dọa an ninh châu Âu”.
Khi được hỏi về tuyên bố ủng hộ của Trung Quốc đối với tiến trình hòa bình Ukraine, ông Patel nói “theo quan điểm của chúng tôi, giải pháp rất đơn giản, đó là chỉ cần Nga rút khỏi Ukraine”.
Thư ký báo chí Nhà Trắng Karine Jean-Pierre cho biết Mỹ không “thấy điều gì mới” trong tuyên bố chung Nga – Trung. “Không thể chấp nhận được việc các công ty Trung Quốc đang giúp Tổng thống Nga Putin tiến hành cuộc chiến ở Ukraine”, bà cho biết.
Hiện Nga và Trung Quốc chưa lên tiếng về những phát biểu của phía Mỹ.
Yury Ushakov, quan chức Điện Kremlin, cho biết tuyên bố chung giữa hai lãnh đạo dài 30 trang, nhấn mạnh vào tính chất đặc biệt của quan hệ song phương và vạch ra những bước phát triển tiếp theo của mối quan hệ đan xen phức tạp giữa hai nước, khẳng định vai trò dẫn dắt của Nga và Trung Quốc trong nỗ lực xây dựng trật tự công bằng và dân chủ.
Đây là chuyến công du nước ngoài đầu tiên của Tổng thống Putin kể từ khi ông tuyên thệ nhậm chức nhiệm kỳ thứ năm ngày 7/5. Sau khi tái đắc cử năm ngoái, ông Tập cũng chọn Nga là điểm đến trong chuyến công du nước ngoài đầu tiên.
Nga và Trung Quốc nhất trí về mối quan hệ đối tác chiến lược “không giới hạn” hồi tháng 2/2022. Hai bên sau đó nhiều lần khẳng định sức mạnh mối quan hệ, với kim ngạch thương mại song phương tăng trưởng vượt bậc. Ông Tập đầu năm nay kêu gọi Nga cùng “hướng đến tình láng giềng hữu nghị vĩnh cửu”, hợp tác chiến lược toàn diện và đôi bên cùng có lợi.
Phan Anh / Trí thức VN
Anle20's Blog 