Có kích cỡ tương đối lớn, loài cua này có thể dài tới 20 cm, nặng hơn 1 kg khi trưởng thành. Chúng được phân biệt với các loài cua khác nhờ thân mình khum tròn và có màu đỏ quạch.
Xuất hiện ở một số vùng biển phía Nam của Việt Nam, cua huỳnh đế (Ranina ranina) là một trong những loài động vật giáp xác ấn tượng nhất trên thế giới. Ảnh: Crab Database.
Có kích cỡ tương đối lớn, loài cua này có thể dài tới 20 cm, nặng hơn 1 kg khi trưởng thành. Chúng được phân biệt với các loài cua khác nhờ thân mình khum tròn và có màu đỏ quạch. Ảnh: JungleDragon.
Đặc biệt nhất là chúng có cả một chiếc “đuôi” ở phần thân sau. Bộ phận này tương ưng với “yếm” – phần giống như cái nắp ở mặt dưới thân – của các loài cua thông thường. Ảnh: JungleDragon.
Càng cua huỳnh đế cũng khá dị biệt, có dạng như một cái cờ lê hoặc kìm mỏ vẹt. Mặt trên mai của chúng lởm chởm gai nhọn. Ảnh: New Scientist.
Trong tự nhiên, loài giáp xác này sống ở đáy biển, độ sâu 10-100 mét. Chúng có tập tỉnh ẩn thân mình trong cát, nhô hai mắt lên vừa cảnh giới vừa rình mồi là các loài cá nhỏ. Ảnh: iNaturalist.
Trên thế giới, cua huỳnh đế phân bố ở khu vực nhiệt đới và cận nhiệt đới từ Ấn Độ Dương tới Tây Thái Bình Dương. Những quốc gia là loài này tập trung cư trú nhiều nhất là Australia, Philippines. Ảnh: Restaurant-ka.com.au.
Tên gọi quốc tế phổ biến của loài cua này là cua ếch đỏ (red frog crab) – dựa theo hình dạng và màu sắc cơ thể, hoặc của cờ lê (spanner crab) – theo hình dạng của cặp càng. Ảnh: STRI Marine Portal Detailed Collection Record Information.
Nổi tiếng như một loại hải sản thơm ngon, cua huỳnh đế được đánh bắt trên hầu hết phạm vi phân bố của mình. Ngư trường lớn nhất là ở Australia, nơi sản lượng đánh bắt hàng năm đạt khoảng 4.000 tấn. .
Ở Việt Nam, tên gọi cua huỳnh đế có một nguồn gốc thú vị. Loài cua này vốn hiếm gặp, có giá trị rất cao, được ngư dân tôn xưng là vua của các loài cua nên gọi là cua “hoàng đế”. Ảnh: Fish & Boat Magazine.
Nhưng sau khi trở thành sản vật tiến vua chúa, quan địa phương lệnh dân phải đọc trại “hoàng đế” thành “huỳnh đế” vì sợ phạm húy. Cái tên “huỳnh đế” được sử dụng từ khi đó đến nay. Ảnh: Vecteezy.
Ngày nay cua huỳnh đế là đặc sản của vùng biển từ Quảng Ngãi đến Bình Định. Thịt của chúng đậm đà, thớ thịt săn chắc, trắng muốt và độ đạm cao, có thể chế biến các món như hấp, rang me, rang muối, nướng… Ảnh: Follow Me To Eat La.
So với các loại hải sản thường gặp, cua huỳnh đế thuộc vế một đẳng cấp cao hơn hẳn. Hiện tài, loại cua này được bán trên thị trường với giá khoảng 700.0000 đến trên 1 triệu đồng tùy theo kích cỡ. Ảnh: Mekong ASEAN.
Nữ văn sĩ người Canada Alice Munro (1931-2024) được vinh danh bằng giải Nobel Văn chương năm 2013 đã giã từ độc giả ở tuổi 92 vào ngày 13/5/2024 tại một nhà dưỡng lão ở bang Ontario. Bà là một hiện tượng độc đáo của văn học thế giới trong thế kỷ 20 khi giành giải Nobel với 14 tập truyện ngắn, trong đó nhiều tác phẩm được tái bản nhiều lần. Bà cũng là người Canada đầu tiên và là người phụ nữ thứ 13 nhận giải Nobel Văn học.
Nhà văn của một vùng đất
Trong văn chương có một hiện tượng thú vị, đó là có những nhà văn gắn cả cuộc đời sáng tác của mình với một miền đất trở đi trở lại trong tác phẩm của họ. Trường hợp nhà văn Nga Fyodor Dostoyevsky với thành phố Saint Petersburg, nhà văn Trung Quốc Mạc Ngôn với vùng đất Cao Mật hay nhà văn Thổ Nhĩ Kỳ Orhan Pamuk với thành phố Istanbul… là những ví dụ.
Alice Munro đã làm một công việc tương tự như vậy, khi biến vùng đất nông thôn tây nam Ontario thành một miền đất được ghi dấu trong những sáng tác của bà. Có lẽ do bà sinh ra, lớn lên, học đại học ở vùng đất này, có cha mẹ là nông dân và giáo viên, trải qua toàn bộ cuộc đời lâu dài và bình lặng của mình tại đây, nên một vùng đất nông thôn nửa quê nửa tỉnh của Canada đã là nguồn cảm hứng sáng tạo suốt đời của Alice Munro. Ngày 21/7/2015, khi trả lời phỏng vấn cho chương trình TV Ontario, Alice Munro cho biết ngay từ đầu bà đã bị cuốn hút vào việc viết về cuộc sống ở bối cảnh một thị trấn nhỏ bởi vì theo bà “thị trấn nhỏ giống như một sân khấu cho cuộc sống con người”.
Trước khi chính thức xuất bản sách, Alice Munro đã sáng tác một số truyện ngắn đăng trên các tạp chí như Tamarack Review, Montrealer và Canadian Forum. Bước vào văn chương khá muộn, ở tuổi 37, Alice Munro xuất bản tập truyện ngắn đầu tiên của mình có nhan đề “Vũ điệu của những sắc thái hạnh phúc” vào năm 1968. Khi đó Alice Munro đang là một bà nội trợ với bốn người con, trong đó có một người con qua đời ngay từ lúc mới sinh. Bà bớt thời gian làm việc nhà và giấc ngủ trưa để tranh thủ viết truyện ngắn. Sau này Alice Munro giải thích: “Tôi chưa bao giờ có ý định trở thành một nhà văn truyện ngắn, tôi bắt đầu viết chúng vì tôi không có thời gian để viết gì khác dài hơn”.
Cũng từ cuộc sống lâu dài ở vùng nông thôn Ontario, hay nói chính xác hơn là từ một thị trấn nhỏ nửa quê nửa tỉnh của Canada, những truyện ngắn của Alice Munro đều xoay quanh cuộc sống này với những số phận con người khác nhau. Là một nhà văn nữ, dĩ nhiên Alice Munro đặc biệt chú ý xây dựng những nhân vật phụ nữ dưới góc nhìn của riêng bà. Ở Việt Nam, những tác phẩm đã được dịch và xuất bản của Alice Munro bao gồm: “Cuộc đời yêu dấu”; “Trốn chạy”; “Ghét, Thân, Thương, Yêu, Cưới”.
Thế giới nhân vật nữ nhiều thế hệ của Alice Munro
Alice Munro xây dựng các nhân vật ở nhiều độ tuổi khác nhau. Các nhân vật của bà chủ yếu là những người bình thường trong hoàn cảnh bình thường và thường có những va chạm khi tiếp xúc với những tầng lớp khác nhau trong xã hội. Khi mới bắt tay vào sáng tác, chủ đề thường xuyên của Alice Munro là nói về những cô gái trẻ bước vào tuổi trưởng thành phải đối mặt với tình cảm, gia đình, quê hương và hoàn cảnh của chính mình. Trong truyện ngắn “Hình ảnh”, Alice Munro đã viết về những biến đổi trong tâm trí của một cô gái trẻ có hiểu biết ít ỏi và rời rạc về thế giới, thông qua một chuyến đi với người cha cùng những trải nghiệm hoang dã. Từ đó nhà văn gợi cho độc giả ngẫm nghĩ về những nỗi sợ hãi trong đời sống, sự trưởng thành và cái chết của con người.
Khi đã cao tuổi hơn, Alice Munro viết về những phụ nữ trung niên, người già, những phụ nữ cô đơn. Tuy vậy Alice Munro chưa bao giờ là nhà văn đi rao giảng đạo đức con người, dù bà đặt trọng tâm đặc biệt vào các nhân vật phụ nữ. Đọc tác phẩm của Alice Munro dưới góc độ nữ quyền sẽ nhận ra rằng những nhân vật của bà thể hiện tinh thần nữ quyền chỉ vì hoàn cảnh và rất nhiều lần họ khuất phục số phận. Truyện ngắn “Tầm ma” kể về cuộc gặp gỡ tình cờ giữa hai con người từng chia sẻ với nhau nhiều kỷ niệm từ thuở thơ bé. Họ nhận ra họ đã yêu nhau từ rất lâu và bây giờ tình yêu ấy bùng cháy. Nhưng rồi ai cũng có cuộc sống riêng với cuộc hôn nhân đang hiện diện và họ lại chọn dừng lại, thà để vuột mất chứ không bước tiếp với tình yêu đích thực của mình.
Nữ văn sĩ Alice Munro.
Những truyện ngắn của Alice Munro miêu tả những con người, chủ yếu là những phụ nữ ở những độ tuổi khác nhau của cuộc đời, sống bình lặng trong một thị trấn nhỏ. Nhưng đằng sau vẻ bình lặng ấy là rất nhiều băn khoăn, day dứt, mâu thuẫn, đấu tranh giữa những ham muốn, khát vọng, mong chờ hạnh phúc. Cho nên Alice Munro được nhà phê bình Sherry Linkon khen ngợi rằng các tác phẩm của bà “đã giúp sửa sang và đem lại sức sống cho thể loại truyện ngắn”. Có lẽ đó là nhờ vào cách bà sử dụng ngôn ngữ tinh tế và chính xác, không thừa thãi ngôn từ để nói về những vấn đề phức tạp của con người một cách bình dị nhất.
Nhà văn Anh gốc Iran lừng danh Salman Rushdie ca ngợi bà là “bậc thầy về hình thức”. Nữ nhà văn Mỹ Cynthia Ozick với nhận định: “Alice Munro là Chekhov của chúng ta, và sẽ tồn tại lâu hơn hầu hết những người cùng thời”, hàm ý so sánh bà với văn hào Nga Anton Chekhov và từ đó bà có biệt danh “Chekhov của Canada”.
Khi truyện ngắn giống như là tiểu thuyết
Nếu dấu hiệu cơ bản của một cuốn tiểu thuyết hay là thể hiện được cái nhìn sâu sắc về thân phận con người thông qua bối cảnh xã hội, thì hầu như các truyện ngắn của Alice Munro đều làm được điều đó. Khi trao giải Nobel cho Alice Munro vào năm 2013, Viện Hàn lâm Thụy Điển gọi bà là “bậc thầy về truyện ngắn đương đại”, ca ngợi khả năng của bà trong việc “chứa đựng toàn bộ sự phức tạp mang tính sử thi của cuốn tiểu thuyết chỉ trong vài trang ngắn gọn”.
Trước đó khi bà đoạt giải Man Booker quốc tế năm 2009 cho toàn bộ tác phẩm trọn đời, Ủy ban giải thưởng nhận xét rằng mặc dù bà chủ yếu được biết đến với tư cách là một nhà văn viết truyện ngắn, nhưng “bà mang lại chiều sâu, trí tuệ và độ chính xác cho mọi câu chuyện, giống như hầu hết các tiểu thuyết gia mang đến cho tiểu thuyết trong suốt quãng đời sáng tác của họ”.
Nữ văn sĩ Mỹ Joyce Carol Oates cho biết những câu chuyện của Munro “có mật độ đạo đức, tình cảm dày đặc, đôi khi mang tính lịch sử so với tiểu thuyết của các nhà văn khác”. Nhà phê bình Alex Keegan viết trên Tạp chí Eclectica ngày 25/6/2007: “Trong hầu hết các câu chuyện của Munro đều có nhiều điều như trong nhiều tiểu thuyết”.
Năm 2016, đạo diễn người Tây Ban Nha Pedro Almodóvar đã chuyển thể ba truyện ngắn của Alice Munro trong tập truyện “Trốn chạy” thành bộ phim tâm lý tình cảm “Julieta” kể về các giai đoạn cuộc đời khác nhau của nhân vật trung tâm tên là Juliet. Bộ phim được đánh giá là một bản chuyển thể hoàn hảo theo đúng nghĩa của nó và thậm chí còn chưa thể hiện được hết những tầng ý nghĩa trong ba truyện ngắn của Alice Munro.
Ngoài ra cho đến nay còn có 4 bộ phim chuyển thể từ các truyện ngắn của nhà văn. Từ đó cho thấy sức hấp dẫn và tính chất kịch tính, mức độ khắc họa cuộc sống như tiểu thuyết trong các truyện ngắn của Alice Munro, chính là yếu tố thu hút được nghệ thuật màn ảnh rộng. Một số truyện ngắn khác của bà thì được chuyển thể thành phim truyền hình.
Alice Munro tự giải thích lý do vì sao các truyện ngắn của mình lại gợi nhớ tới tiểu thuyết: “Sự phức tạp của mọi thứ, những thứ ẩn tàng bên trong dường như là vô tận. Ý tôi là không có gì dễ dàng, không có gì là đơn giản cả, kể cả với một cuộc sống mà mọi người cho là nhàm chán”. Alice Munro cho biết không sắp đặt hay phác thảo trước cốt truyện, bà cứ sáng tác rồi sau đó mới làm công việc chỉnh sửa lần cuối. Mỗi truyện ngắn bà mất ít nhất một tháng để hoàn thành. Tác phẩm truyện ngắn đậm chất tiểu thuyết nhất của Alice Munro là cuốn sách “Cuộc đời của những cô gái và đàn bà” xuất bản năm 1971. Về hình thức, tác phẩm giống một tuyển tập các truyện ngắn liên kết với nhau, với các chương riêng biệt được thuật lại bởi nhân vật chính tên là Del Jordan.
Trước khi nhận được những giải thưởng danh giá bậc nhất về văn chương trên thế giới như giải Man Booker hay giải Nobel, bản thân Alice Munro cũng đã có nhiều giải thưởng văn chương ở cấp độ quốc gia hay khu vực như các giải của Canada, Australia, Mỹ, Anh, Khối Thịnh vượng chung… Do vậy khi bà qua đời, Bộ trưởng Bộ Di sản Canada Pascale St-Onge đã khẳng định: “Alice Munro là một biểu tượng của văn học Canada. Trong sáu thập kỷ, truyện ngắn của bà đã làm say đắm các trái tim trên khắp đất nước Canada và thế giới”.
Bạn sẽ không thể ngờ rằng những việc làm tưởng như đơn giản dưới đây đang trực tiếp ảnh hưởng xấu đến sức khoẻ của bạn. Hãy kiểm tra xem mình có phạm phải những sai lầm này không nhé!
Bỏ bữa sáng
Bữa sáng không chỉ khởi động ngày mới mà còn ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe của bạn. Tuy nhiên, do khoảng thời gian buổi sáng khá eo hẹp nên nhiều người thường bỏ qua hoặc gộp bữa sáng và bữa trưa thành một cho tiết kiệm.
Thực tế, việc làm này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khoẻ thể chất và tinh thần. Các nghiên cứu chứng minh rằng khi chúng ta ngủ, cơ thể và tâm trí vẫn hoạt động bình thường. Do đó, sau một giấc ngủ dài từ 6-8 giờ, cơ thể có xu hướng mất nước và cần cung cấp dinh dưỡng. Bữa sáng với các món bổ dưỡng giúp cơ thể kịp thời bổ sung năng lượng và khởi đầu ngày mới năng động hơn. Bỏ bữa sáng không chỉ khiến cơ thể thiếu hụt dinh dưỡng, ảnh hưởng ngay lập tức mà còn gây ra các bệnh nặng và lâu dài.
Nghiên cứu đăng tải trên Tạp chí của Học viện Dinh dưỡng và Ăn kiêng, các chuyên gia cho rằng bỏ bữa sáng làm tăng khả năng mắc bệnh tim mạch. Khi không nhận được dưỡng chất để duy trì hoạt động sau một đêm, cơ thể có thể điều chỉnh bằng cách làm chậm tốc độ trao đổi chất, từ đó dễ tăng cân. Tăng cân và tích tụ mỡ, nhất là ở vùng bụng, làm tăng nguy cơ gây ra hội chứng chuyển hóa liên quan đến huyết áp, cholesterol, tiểu đường.
Do không có nguồn năng lượng bổ sung cho cơ thể vào lúc sáng sớm nên cơ thể buộc phải lấy năng lượng dự trữ từ gan, khiến gan luôn ở trong tình trạng quá sức. Nếu bạn nhịn ăn sáng thì đến khoảng 9 – 10 giờ trưa, cơ thể sẽ xuất hiện sự cồn cào và nôn nao, huyết áp hạ thấp, gây tổn hại nghiêm trọng đến hệ tiêu hóa. Nếu bỏ bữa sáng liên tục sẽ khiến khả năng miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể suy giảm trầm trọng.
Với tất cả những tác hại kể trên, bạn đang vô tình tự rút ngắn tuổi thọ của chính mình mà không hề hay biết.
Dậy quá sớm
Ai cũng biết rằng, thói quen đi ngủ sớm rồi thức dậy sớm có thể đảm bảo cho bạn có một sức khỏe tốt trong dài hạn, nhưng nếu bạn thức dậy vào buổi sáng với phương pháp không đúng, nó sẽ làm cho bạn gặp nguy hiểm nhiều hơn là việc thức khuya.
Nếu bạn đi ngủ vào 12h đêm nhưng choàng tỉnh rồi thức dậy lúc 4h sáng, mặc dù đây là một kiểu dậy sớm, nhưng nếu duy trì thói quen này lâu dài, nó sẽ gây ra những tác hại. Khi bạn không ngủ đủ, nồng độ cortisol – một loại hormone liên quan đến căng thẳng trong cơ thể gặp biến động. Cortisol khiến con người phản ứng mạnh hơn trước những kích thích bên ngoài, khiến họ dễ cáu kỉnh và mệt mỏi. Những người thiếu ngủ, giấc ngủ gián đoạn có thể dẫn đến tinh thần trì trệ, mệt mỏi sau khi thức dậy, suy giảm nhận thức, trầm cảm và nặng hơn là mất phương hướng hoặc lú lẫn…
Cùng với đó, sau một thời gian dài ngủ không đủ giấc có thể còn có thể khiến chức năng miễn dịch của cơ thể mất cân bằng, tăng nguy cơ mắc các bệnh khác nhau về đường tiêu hóa, béo phì, bệnh tim mạch và mạch máu não, bệnh Alzheimer…
Dậy quá sớm cũng có thể khiến bạn bị đau nhức cơ bắp, tay chân mềm nhũn thiếu sinh khí, dẫn tới cảm giác bị kiệt sức.
Vậy nên thay vì duy trì một thói quen thiếu khoa học như trên, bạn cần đi ngủ đủ 7-9 tiếng mỗi đêm. Chúng ta nên duy trì thói quen đi ngủ và thức dậy vào một khung giờ cố định. Nếu ngày nào bạn cũng ngủ lúc 10 giờ và thức dậy lúc 6h, não bộ sẽ bắt đầu thiết lập đồng hồ sinh học để làm quen với việc này.
Ngủ đủ giấc mỗi ngày giúp bản quản lý cân nặng của mình tốt hơn, những người ngủ ít thường có khả năng bị béo phì. Ngoài ra, việc ngủ đủ 8 tiếng mỗi ngày giúp bạn bảo vệ và tăng cường trí nhớ, tư duy sáng tạo
Đặc biệt, chất lượng của giấc ngủ có liên quan đến tuổi thọ của con người. Một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Sleep cho thấy những người ngủ 5 giờ mỗi đêm tăng 12% nguy cơ tử vong sớm. Người ngủ trong 8 đến 9 giờ có nguy cơ thấp hơn nhiều.
Nhịn đi tiểu
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, nhịn tiểu trong khoảng thời gian nào cũng không tốt cho sức khỏe, nhưng không đi vệ sinh vào buổi sáng là có hại hơn cả. Theo y học hiện đại, khi nước tiểu không được thải ra kịp thời sẽ làm giảm khả năng trao đổi chất của cơ thể. Sự tích tụ các chất có hại trong gan trong một thời gian dài thực sự sẽ làm hỏng chức năng trao đổi chất bình thường của gan.
Do nước tiểu tụ trong một thời gian dài sẽ không chỉ giải phóng amoniac, làm cho chúng có mùi đặc hơn mà còn trở thành nơi sinh sản của vi khuẩn, một lần nữa chảy ngược lại niệu quản và xâm nhập vào thận, gây nhiễm trùng, viêm thận.
Do đó, giữ nước tiểu trong một thời gian dài sẽ có tác động nhất định đến cơ thể. Bạn không nên nhịn tiểu vào buổi sáng để tránh các bệnh nguy hiểm về gan và thận.
Tại Abu Dhabi, thủ đô Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE), 3 chiếc xe buýt chạy bằng hydro bắt đầu xuất hiện trên đường phố vào nửa cuối năm nay – một trong những cột mốc quan trọng trong cuộc cách mạng năng lượng sạch. Chúng, những chiếc xe dài 12 mét do công ty khởi nghiệp công nghệ Trung Quốc Wisdom Motor sản xuất, được kỳ vọng sẽ có thể giúp 1,5 triệu công dân vùng Vịnh hướng tới một tương lai bền vững hơn.
Tuần trước, Jiangsu Guofu Hydrogen Energy Equipment, một startup khác của Trung Quốc, cũng đã ký thỏa thuận với Abu Dhabi nhằm xây dựng một nhà máy sản xuất thiết bị năng lượng hydro. Thỏa thuận diễn ra chỉ một vài tháng kể từ khi công ty tham gia xây dựng trạm thí điểm tiếp nhiên liệu hydro xanh tốc độ cao trong thành phố, nhằm cách mạng hóa giao thông vận tải và thúc đẩy các hoạt động không phát thải carbon.
Quan hệ đối tác cho thấy sự phụ thuộc ngày càng tăng giữa Trung Quốc và các quốc gia Trung Đông trong mục tiêu đạt lượng khí thải ròng bằng 0 vào những thập kỷ tới.
Trung Quốc và Trung Đông, dù là thị trường tương đối mới so với Liên minh Châu Âu và Mỹ, song vẫn sẵn sàng phát triển ngành công nghiệp hydro xanh của riêng mình.
Trung Đông có nguồn tài nguyên năng lượng tái tạo và dòng vốn dồi dào để đầu tư vào ngành. Trong khi đó, Trung Quốc dẫn đầu trong việc triển khai máy điện phân, kiểm soát 50% công suất toàn cầu vào cuối năm ngoái, theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Máy điện phân là thiết bị công nghiệp dùng để tách hydro và oxy trong phân tử nước.
Sự thay đổi toàn cầu hướng tới nguồn năng lượng tái tạo tạo tiền đề cho sự gia tăng thương mại xuyên biên giới và hợp tác quốc tế. Các chuyên gia trong ngành dự đoán cuộc đua giành quyền kiểm soát mạnh mẽ nền kinh tế hydro xanh sẽ không chỉ thay đổi mối quan hệ kinh tế giữa các quốc gia mà còn tác động đến vấn đề địa chính trị.
Hydro xanh – được sản xuất bằng năng lượng từ các nguồn tái tạo – đang được công nhận là giải pháp khử cacbon cho các lĩnh vực phát thải cao như vận tải và sản xuất. Các lĩnh vực này chiếm hơn 30% mức tiêu thụ năng lượng toàn cầu.
Theo báo cáo của Deloitte công bố năm ngoái, thị trường hydro xanh được dự báo sẽ vượt qua giá trị thương mại khí tự nhiên lỏng vào năm 2030 và đạt hơn 1,4 nghìn tỷ USD mỗi năm vào năm 2050. Báo cáo cho biết thương mại toàn cầu, được hỗ trợ bởi cơ sở hạ tầng giao thông đa dạng, là chìa khóa để khai thác toàn bộ tiềm năng của thị trường.
Theo ước tính của các chuyên gia tư vấn toàn cầu Strategy&, nhu cầu về hydro xanh được dự đoán sẽ tăng đáng kể trong trung hạn, có khả năng thay thế lượng dầu tương đương 10,4 tỷ thùng, tức 37% sản lượng dầu toàn cầu hiện nay, vào năm 2050. De Blasio cho biết, trong cuộc đua công nghiệp hóa xanh, một số quốc gia như Trung Quốc, Canada và Mỹ có thể sẽ trở thành người dẫn đầu; tận dụng các cơ sở công nghiệp gần nơi sản xuất hydro xanh chi phí thấp để kiểm soát tốt hơn chuỗi cung ứng và giảm thiểu chi phí vận chuyển. Kết quả, những quốc gia này có thể thu được những lợi ích sâu rộng và trở thành người chiến thắng.
De Blasio cho biết, Ấn Độ có thể đóng vai trò “cầu nối giữa miền bắc và miền nam toàn cầu, đồng thời trở thành nhân tố chính trong chuỗi giá trị hydro xanh”. Theo Stephen Tsui, nhà phân tích nghiên cứu vốn cổ phần tại JPMorgan, Liên minh châu Âu, được thúc đẩy bởi nhu cầu giảm sự phụ thuộc vào khí đốt của Nga trong bối cảnh chiến tranh Ukraine, đã đưa ra các chiến lược hydro dài hạn. EU đã đạt được một số tiến bộ công nghệ để tăng sản lượng và đặt mục tiêu sản xuất 20 triệu tấn hydro tái tạo vào cuối thập kỷ này. Khu vực đồng euro cũng muốn tăng gấp 4 lần lượng sử dụng hydro vào năm 2030.
Trong khi đó, Úc và các quốc gia châu Á như Nhật Bản và Hàn Quốc đã tự định vị mình là người tiên phong trong sản xuất và nhập khẩu hydro xanh. Singapore và Hồng Kông cũng đã tham gia vào quá trình chuyển đổi toàn cầu.
Không chỉ các quốc gia phát triển mới nuôi dưỡng tham vọng. Ấn Độ, Brazil, Chile, Ai Cập và nhiều quốc gia châu Phi may mắn có nguồn năng lượng tái tạo dồi dào cũng đang mong muốn tham gia vào chuỗi giá trị và sản xuất hydro xanh để xuất khẩu.
Theo các chuyên gia tư vấn toàn cầu Alvarez & Marsal, 4 yếu tố sẽ quyết định khả năng cạnh tranh của một quốc gia trong cuộc đua hydro xanh, bao gồm nguồn năng lượng tái tạo, khả năng sản xuất, hệ sinh thái điện và chi phí vốn. Aaron Fleming, đồng giám đốc nhóm công nghiệp, năng lượng và tài nguyên thiên nhiên khu vực Châu Á-Thái Bình Dương tại Natixis, cũng đồng quan điểm.
“Các quốc gia và khu vực được thiên nhiên ưu đãi như Úc, Ấn Độ và Trung Đông, sẽ đóng một vai trò có ý nghĩa trong việc sản xuất hydro xanh”.
Đặc biệt, các nước Trung Đông hiện đang đa dạng hóa nền kinh tế phụ thuộc vào dầu mỏ thông qua công nghệ xanh. UAE đã phê duyệt chiến lược hydro với mục tiêu trở thành một trong những nhà sản xuất hàng hóa xanh hàng đầu thế giới. Theo Trung tâm Nghiên cứu vùng Vịnh có trụ sở tại Ả Rập Saudi, đến năm 2031, UAE có kế hoạch sản xuất 1,4 triệu tấn hydro xanh mỗi năm và tăng lên 15 triệu tấn vào năm 2050.
Theo phân tích của IEA về đường ống dự án toàn cầu, Oman đặt mục tiêu đạt được công suất sản xuất ít nhất 1 triệu tấn hydro tái tạo mỗi năm vào năm 2030, dự kiến sẽ tăng lên 3,75 triệu tấn vào năm 2040 và 8,5 triệu tấn vào năm 2050. Theo IEA, Oman đang trên quỹ đạo đầy hứa hẹn để trở thành nước xuất khẩu hydro lớn thứ sáu toàn cầu vào năm 2030 và là nước xuất khẩu lớn nhất ở Trung Đông.
Cliff Zhang, đồng sáng lập công ty đầu tư thay thế Templewater có trụ sở tại Hồng Kông, cho biết: “Chúng tôi luôn nói rằng Trung Đông là một nơi rất may mắn. Họ có dầu và khí đốt tự nhiên. Bây giờ, khi chúng ta đang chuyển sang sử dụng năng lượng sạch, họ có rất nhiều nguồn năng lượng mặt trời và năng lượng gió”.
Theo Wang Kai, tổng giám đốc của Jiangsu Guofu Hydrogen, Hồng Kông, mặc dù Trung Đông có lợi thế về chi phí trong sản xuất hydro xanh, song việc vận chuyển hàng hóa và sự sẵn có của cơ sở hạ tầng cho phép vẫn là một thách thức, chưa kể đến số vốn ban đầu bỏ ra.
“Mỹ và Trung Quốc là hai quốc gia có lợi thế trong chuỗi. Về mặt phát triển công nghệ, Mỹ đang dẫn đầu nhưng Trung Quốc đang bắt kịp”, Wang Kai nói.
Theo một kế hoạch trung và dài hạn được công bố vào năm 2022, Trung Quốc đặt mục tiêu biến hydro xanh trở thành một phần đáng kể trong mức tiêu thụ năng lượng của mình vào năm 2035. Theo De Blasio, Trung Quốc có thể tiến nhanh hơn các nước khác nhờ năng lực và nguồn lực của mình.
Theo New York Times, EU đang rơi vào cuộc khủng hoảng về năng lực cạnh tranh trong bối cảnh Mỹ và Trung Quốc liên tục chạy đua giành ưu thế trên trường kinh tế toàn cầu.
Tỷ trọng của châu Âu trong nền kinh tế toàn cầu đang bị thu hẹp, làm dấy lên lo ngại rằng “lục địa già” khó có thể theo kịp Mỹ và Trung Quốc.
Trong một báo cáo về tương lai của của thị trường chung Liên minh châu Âu (EU), cựu thủ tướng Ý Enrico Letta nhận xét: “Chúng ta quá nhỏ bé”.
Ông Nicolai Tangen, người đứng đầu quỹ đầu tư quốc gia lớn nhất thế giới đến từ Na Uy, nói với Financial Times: “Dân châu Âu không có nhiều tham vọng”. “Còn người Mỹ làm việc chăm chỉ hơn nhiều”.
Hiệp hội các phòng thương mại châu Âu tuyên bố: “Các doanh nghiệp châu Âu cần lấy lại sự tự tin”.
Châu Âu được cho là đang rơi vào một “cuộc khủng hoảng về năng lực cạnh tranh”. Bên cạnh việc ban hành quá nhiều quy định, giới lãnh đạo của khối lại có rất ít quyền lực. Thị trường tài chính quá phân mảnh; đầu tư công lẫn tư rất thấp; còn các doanh nghiệp quá nhỏ để cạnh tranh trên quy mô toàn cầu.
Trong khi đó, Bắc Kinh và Washington đang rót hàng trăm tỷ USD nhằm phát triển ngành công nghiệp bán dẫn, năng lượng thay thế và xe điện, đồng thời có tác động mạnh mẽ đến thương mại tự do của thế giới.
Đầu tư tư nhân tại EU cũng tụt hậu. Theo báo cáo của Viện Toàn cầu McKinsey, đầu tư bởi các tập đoàn lớn vào khối thấp hơn 60% so với Mỹ trong năm 2022, đồng thời tăng trưởng đầu tư vào Mỹ cao gấp 2/3 lần EU.
Về thu nhập bình quân đầu người, tính trung bình, EU thấp hơn 27% so với Mỹ. Tăng trưởng năng suất chậm hơn so với các nền kinh tế lớn khác, trong khi giá năng lượng lại cao hơn nhiều.
Những thách thức cố hữu đối với Liên minh châu Âu ngày càng lớn trong bối cảnh trình độ công nghệ phát triển nhanh chóng, xung đột quốc tế ngày càng tăng và nhiều chính sách quốc gia được ban hành nhằm định hướng kinh doanh.
Trước tình cảnh hiện tại, châu Âu đã thực hiện một số biện pháp để bắt kịp thời cuộc. Năm ngoái, EU đã thông qua kế hoạch công nghiệp xanh để thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng. Mùa xuân năm nay, EU lần đầu tiên đề xuất chính sách phòng thủ công nghiệp. Nhưng những nỗ lực này dường như bị lấn át bởi nguồn lực từ Mỹ và Trung Quốc.
Trong một phân tích mới nhất, công ty nghiên cứu Rystad Energy dự báo EU “sẽ rời xa mục tiêu chuyển đổi năng lượng đầy tham vọng về điện tái tạo, công nghệ sạch và đầu tư vào chuỗi cung ứng trong khối”.
Theo cựu chủ tịch Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) Mario Draghi, cả đầu tư công và tư ở EU cần tăng thêm 500 tỷ euro mỗi năm chỉ để dành riêng cho quá trình chuyển đổi số và chuyển đổi xanh nhằm theo kịp Mỹ và Trung Quốc.
Vẫn còn một bộ phận lớn ở châu Âu ưa thích thị trường mở và bày tỏ nghi ngờ về sự can thiệp của chính phủ. Nhưng nhiều quan chức cấp cao và lãnh đạo doanh nghiệp châu Âu khẳng định cần phải có hành động quyết liệt hơn.
Họ lập luận rằng nếu không tập hợp tài chính công và tạo ra một thị trường vốn duy nhất, châu Âu sẽ không thể thực hiện các khoản đầu tư cần thiết vào quốc phòng, năng lượng, siêu máy tính và nhiều lĩnh vực khác để cạnh tranh hiệu quả.
Ông Letta cho biết mình đã trực tiếp trải nghiệm những rào cản đối với khả năng cạnh tranh của châu Âu khi dành sáu tháng tới 65 thành phố châu Âu để nghiên cứu báo cáo. Ông chỉ ra rằng không thể đi lại “bằng đường sắt cao tốc giữa các thủ đô châu Âu”. “Đây là một mâu thuẫn sâu sắc, cho thấy các vấn đề của thị trường chung”.
Trong hơn một thập kỷ, châu Âu đã tụt hậu về một số thước đo khả năng cạnh tranh, bao gồm đầu tư vốn, nghiên cứu và phát triển, cũng như tăng trưởng năng suất. Nhưng theo McKinsey, khối này đang dẫn đầu thế giới về giảm khí thải, hạn chế bất bình đẳng thu nhập và tăng cường tính di động xã hội.
Vả lại, một số khoảng cách về kinh tế với Mỹ là kết quả của sự lựa chọn. Cách biệt về tổng sản phẩm quốc nội bình quân đầu người giữa châu Âu và Mỹ phần lớn là bởi người châu Âu trung bình chọn làm việc ít giờ hơn.
Nhưng những lựa chọn xa xỉ như vậy đối với người châu Âu có thể biến mất nếu họ tiếp tục như hiện tại. Ông Simone Tagliapietra, thành viên cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Bruegel, cho biết các chính sách quản lý năng lượng, thị trường và ngân hàng trong khối quá khác nhau. “Nếu chúng tôi tiếp tục có 27 thị trường chưa hội nhập tốt, chúng tôi không thể cạnh tranh với người Trung Quốc hoặc Mỹ”, ông cảnh báo.
Các cuộc họp của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ và Ngân hàng Nhật Bản, cuộc họp của G7, cùng với dữ liệu lạm phát quan trọng của Mỹ và dữ liệu việc làm ở Vương quốc Anh đều sẽ diễn ra trong tuần tới. Ngoài ra còn nhiều sự kiện quan trọng khác nữa.
Kết quả cuộc bỏ phiếu bầu các thành viên Nghị viện châu Âu (EP) – t hể chế chính trị quan trọng hàng đầu của EU vào ngày 6-9/6 và Đảng Lao động Anh dự kiến sẽ công bố các kế hoạch chính sách của mình trước cuộc bầu cử ngày 4/7 mà đảng này được cho là sẽ giành chiến thắng.
Dưới đây là những sự kiện tài chính thế giới đáng chú ý trong tuần 10-16/6/2024:
1/ Fed: Rắc rối nhân đôi
Fed có vẻ chắc chắn sẽ giữ lãi suất ổn định khi kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày vào ngày 12/6.
Lạm phát đã hạ nhiệt sau đợt tăng suất mạnh lãi mẽ bắt đầu từ năm 2022 nhưng vẫn chưa giảm xuống mục tiêu 2%.
Số liệu lạm phát tháng 5 sẽ được công bố chỉ vài giờ trước khi Fed tuyên bố kết quả cuộc họp tháng 6. Những dấu hiệu tiếp theo về việc giảm lạm phát có thể củng cố kỳ vọng về việc cắt giảm lãi suất, đặc biệt là khi kinh tế có dấu hiệu suy yếu.
Diễn biến trên Phố Wall, được thúc đẩy bởi lạm phát hạ nhiệt, sẽ được theo dõi chặt chẽ. Các nhà giao dịch tiếp tục kỳ vọng vào một số biện pháp nới lỏng tiền tệ trong năm nay, thậm chí một số người có hy vọng mong manh về việc Fed sẽ hạ lãi suất vào tháng 7/2024.
Ngược lại, nếu kết quả lạm phát tồi tệ có thể khiến các nhà đầu tư lo sợ và khơi lại nỗi lo suy thoái kinh tế vốn đã ngủ yên trong nhiều tháng.
Không còn nghi ngờ gì nữa, các dữ liệu Mỹ sắp công bố có thể sẽ thúc đẩy thị trường trước cuộc họp báo của Chủ tịch Fed Jerome Powell sau cuộc họp của Fed.
Lạm phát ở Mỹ.
2/ BOJ họp về lãi suất
Thống đốc Ngân hàng Nhật Bản Kazuo Ueda đã đưa ra gợi ý rõ ràng về những gì sẽ xảy ra tại cuộc họp vào tháng 6.
Hôm thứ Năm vừa qua, ông nói rằng việc giảm dần lượng trái phiếu khổng lồ mà Chính phủ mua vào là phù hợp khi BOJ thoát khỏi gói kích thích đã thực hiện trong nhiều thập kỷ, nhấn mạnh rằng các nhà hoạch định chính sách sẽ hành động “thận trọng” trong việc tăng lãi suất sau khi tháng 3 vừa qua tăng lần đầu tiên kể từ năm 2007.
Một sự đồng thuận đang được xây dựng nhằm giảm bớt việc nới lỏng định lượng trong thời gian dài khi BOJ kết thúc cuộc họp kéo dài hai ngày vào ngày 14 tháng 6.
Ngân hàng Mizuho Securities dự đoán khả năng Chính phủ sẽ giảm 1 nghìn tỷ yên (6,4 tỷ USD) lượng mua trái phiếu hàng tháng xuống còn khoảng 5 nghìn tỷ yên mỗi tháng.
Liệu điều đó có hỗ trợ cho đồng yên đang bị suy yếu hay không lại là một vấn đề khác, vì BOJ và Chính phủ Nhật Bản lo ngại rằng đồng nội tệ yếu có thể làm hỏng chu kỳ lạm phát nhẹ và tăng lương ổn định như mong đợi.
Lạm phát và lãi suất của Nhật Bản.
3/ G7 họp về một loạt vấn đề quan trọng
Các nhà lãnh đạo của Nhóm G7 tuần tới sẽ họp thảo luận về một loạt các vấn đề quan trọng. Trong những ngày 13-15/6, họ sẽ họp tại Bari, Ialy thảo luận về sự ủng hộ của nhóm G7 dành cho Ukraine, sau đó ngày 15-16/6 sẽ tới Thụy Sỹ tham dự Hội nghị hòa bình.
Theo người phát ngôn văn phòng tổng thống Ukraine Serhiy Nikiforov, hội nghị thượng đỉnh về hòa bình Ukraine ở Thụy Sĩ được xây dựng dựa trên công thức hòa bình 10 điểm của Ukraine. Trong đó, các bên sẽ tập trung vào 3 chủ đề gồm: an ninh lương thực, an toàn hạt nhân, và việc giải thoát toàn bộ tù nhân cũng như người bị trục xuất. Công thức hòa bình 10 điểm của ông Zelensky lần đầu được giới thiệu ở cuộc họp G20 tháng 11/2022.
Mối lo ngại của các nhà hoạch định chính sách G7 về xuất khẩu ngày càng tăng của Trung Quốc, được mệnh danh là “sự dư thừa công suất trong công nghiệp”, đặc biệt liên quan đến các phương tiện sử dụng năng lượng mới, cũng sẽ nằm trong chương trình nghị sự.
G7 nhóm họp ngay sau cuộc bầu cử ở EU và sẽ là lần đầu tiên có sự tham gia của một số nhân vật chủ chốt của EU.
Tỷ lệ sử dụng công suất sản xuất của Mỹ, EU và Trung Quốc.
4/ Dữ liệu tiền lương ở Anh
Dữ liệu về thị trường lao động Anh công bố thứ Ba (11/6) là trọng tâm để các nhà đầu tư Vương quốc Anh đánh giá liệu áp lực tiền lương có giảm bớt đủ nhanh để kỳ vọng Ngân hàng trung ương Anh sớm hạm lãi suất hay không.
Thu nhập trung bình hàng tuần của người lao đông Anh, không bao gồm tiền thưởng, đã tăng 6% trong 3 tháng đầu năm 2024 so với cùng kỳ năm trước và mức lương tối thiểu tăng 9,8% ở Anh trong tháng 4 có thể đẩy tốc độ tăng trưởng đó cao hơn.
Cho đến gần đây, các nhà kinh tế vẫn kỳ vọng lãi suất sẽ giảm vào tháng 6, nhưng sau đó áp lực lạm phát dai dẳng khiến thị trường phải lùi thời hạn dự đoán đến tháng 11.
Dữ liệu GDP tháng 4 của Anh sẽ được công bố vào thứ Tư (12/6) có thể cho thấy mức tăng trưởng đã chậm lại sau khi tăng mạnh 0,6% trong Quý 1. S&P cho biết dữ liệu PMI cho thấy mức tăng trưởng GDP quý 2/2024 ước tính ở mức 0,3%.
Thu nhập trung bình hàng tuần ở Anh.
5/ Chuyến lưu diễn Eras Tour của siêu sao âm nhạc Taylor Swift
Đến lượt Châu Âu được hưởng lợi từ chuyến lưu diễn Eras Tour của siêu sao âm nhạc Taylor Swift, sẽ diễn ra ở Anh trong những ngày tới, sau đó là ở Hà Lan và Thụy Sĩ.
Barclays cho rằng chuyến lưu diễn này có thể mang lại sự thúc đẩy gần một tỷ bảng Anh cho nền kinh tế Anh, với mức chi tiêu của những người mua vé tham dự cao hơn 12 lần chi phí trung bình cho một đêm đi chơi ở Anh.
Ngân hàng Bank of America ( BofA) cho biết đợt dừng chân ở Paris của Taylor Swift đã khiến chi tiêu thẻ BofA quốc tế tại thủ đô của Pháp những ngày 9-13/5 tăng 22% so với cùng kỳ năm trước.
Việc tăng chi tiêu, ngay cả khi chỉ là tạm thời, cho thấy lạm phát trong lĩnh vực dịch vụ có thể duy trì lâu hơn. Một số người cho rằng người chiến thắng thực sự là Swift: tạp chí Time đưa tin chuyến lưu diễn Eras đã đưa cô trở thành tỷ phú vào tháng 10. Taylor Swift đã có một năm 2023 bùng nổ toàn cầu, không chỉ thúc đẩy nền kinh tế với Eras Tour mà còn được tạp chí Time vinh danh là Nhân vật của năm. Và đây sẽ không phải là lần cuối cùng các nhà kinh tế tranh luận về “Lạm phát nhanh” và “Học thuyết kinh tế Swift”.
Ngành bán lẻ châu Âu tăng trưởng có sự góp phần của chuyến lưu diễn của Taylor Swift.
Tham khảo: Reuters / Vũ Ngọc Diệp / Nhịp Sống Thị Trường / Cafe
Anle20's Blog 