Nằm trong rừng, bên suối hay dưới những rặng dừa bên biển, các khu nghỉ dưỡng ở Ninh Bình, Cần Thơ, Khánh Hòa… đem đến không gian mát mẻ.
Topas Riverside Lodge nằm biệt lập giữa núi rừng ở thung lũng Nậm Cang, nơi được coi là tận cùng của Sa Pa. Nằm bên con suối trong lành và như được “ôm ấp” bởi rừng già, khu nghỉ luôn mang tới cảm giác tươi mát, sảng khoái.
Lưu trú tại khu nghỉ, du khách được trở về với thiên nhiên đúng nghĩa, chỉ bị đánh thức bởi tiếng chim hót sáng sớm, tự do khám phá đại ngàn hay ngâm mình trong dòng suối mát lạnh. Du khách cũng có cơ hội gặp gỡ, trò chuyện cùng người dân tộc Dao Đỏ, tìm hiểu về cuộc sống thường ngày của họ. Giá phòng từ 2,7 triệu đồng một đêm.
Emeralda Ninh Bình Resort & Spa là một trong những khu nghỉ dưỡng nổi tiếng nhất tại Ninh Bình, nằm trong khu bảo tồn thiên nhiên Vân Long, huyện Gia Viễn. Từ cổng chính vào đến phòng nghỉ là những lối đi cây xanh rợp bóng hai hàng. Cây tre, cau, bưởi, bồ đề, hồ sen… vừa mang tới cảm giác thân thuộc của những ngôi làng Bắc Bộ vừa làm khuôn viên xanh mát.
Khu nghỉ dưỡng được thiết kế đậm chất làng quê Bắc Bộ. Nét đẹp của các phòng nghỉ đến từ mái ngói rêu phong, đà gỗ được điêu khắc tỉ mỉ, chốt cửa ra vào theo lối cổ xưa và mảng tường gạch mộc mạc. Mang vẻ đẹp xưa cũ, song khu nghỉ không thiếu những tiện nghi như bể bơi trong nhà, ngoài trời, nhà hàng, spa với các liệu pháp chăm sóc cơ thể. Giá lưu trú từ 1,5 triệu đồng mỗi đêm.
Mùa hè, du khách không nên bỏ lỡ những khu nghỉ dưỡng bên biển, đặc biệt có không gian xanh mát như The Anam, Khánh Hòa. Resort tọa lạc trên bãi biển ở Cam Ranh, nơi có trung bình 300 ngày nắng ấm và nằm dưới bóng mát của 3.000 cây dừa. Đặc biệt khu nghỉ có 77 biệt thự, rải rác trong những thảm cỏ xanh, khu vườn bên biển, mang đến sự riêng tư.
Khu nghỉ mang phong cách thiết kế Đông Dương, từng chi tiết hướng đến sự thanh lịch, nhẹ nhàng. Đặc biệt các phòng nghỉ được thiết kế để đón gió mát tối đa từ vùng biển hay từ khu vườn xanh. Vì vậy nhiều du khách dành cả ngày để nằm nghỉ trong không gian mát xanh tự nhiên, thay vì dùng điều hòa nhiệt độ. Giá phòng từ 3,5 triệu đồng một đêm.
Cũng là khu nghỉ bên biển, Zannier Hotels Bãi San Hô, Phú Yên nằm trên một bán đảo ở Sông Cầu, cách xa nhiều điểm du lịch nổi tiếng và dường như xung quanh chỉ có biển, rừng, làng chài, cánh đồng lúa… Với diện tích 98 ha, khu nghỉ có 71 biệt thự như nằm chìm giữa rừng cây, phía xa là ghềnh đá, bãi biển.
Các biệt thự, phòng nghỉ ở đây được xây dựng theo ba phong cách kiến trúc khác nhau, đều nằm giữa vườn cây tươi tốt. Biệt thự bên hồ bơi mang phong cách nhà Dài của người Ê Đê, biệt thự hồ bơi bên bãi biển là phong cách truyền thống của người Chăm, còn biệt thự trên ruộng lúa xây dựng theo phong cách nhà sàn. Lưu trú tại đây, du khách còn có thể trải nghiệm trekking lên núi, tắm nắng trên bãi biển cát trắng, lặn ngắm san hô, lướt sóng, câu cá… Giá phòng từ 10 triệu đồng một đêm.
Azerai Cần Thơ nằm trên Cồn Ấu, hòn đảo biệt lập trên sông Hậu và được mệnh danh là “trái tim xanh” giữa lòng Cần Thơ. Khu nghỉ có khung cảnh khác biệt với không gian vườn xanh, hồ sen và những bóng đa cổ thụ.
Với tổng diện tích hơn 8 ha, ở đây có 60 phòng nghỉ, 5 biệt thự theo phong cách truyền thống pha lẫn hơi thở hiện đại. Tất cả đều hướng ra khu vườn xanh, đảm bảo sự riêng tư, thoải mái. Nội thất được làm hoàn toàn từ đá phiến, gỗ sáng màu, đồ trang trí mây. Du khách đừng quên trải nghiệm một buổi cắm trại trên bãi cỏ, bên sông hay du ngoạn bằng thuyền thăm những vườn cây trái, nhà cổ… Giá lưu trú từ 5,7 triệu đồng một đêm.
Nhiều phong tục tình dục kỳ lạ có từ lâu đời vẫn đang diễn ra ở nhiều dân tộc trên thế giới cho dù cánh cửa nối họ với thế giới hiện đại đã mở ra rất nhiều.
5 phong tục tình dục kỳ quái trên thế giới
Anh em lấy chung một vợ
Để tiết kiệm miệng ăn cũng như sống chung với tình trạng khan hiếm đất đai nông nghiệp, tài nguyên, người dân Nepal có một tập tục từ lâu đời là anh em ruột chia sẻ cùng nhau một vợ.
Theo quan niệm, phong tục này cũng giúp một người đàn ông không bị vợ bỏ mặc. Tất cả các nền văn hóa đã đưa ra một giá trị cụ thể cho tình dục. Không ai trong số họ xem nó như một hành động sinh học thuần túy, mà như một thực tế của cuộc sống, thậm chí một cái gì đó mang tính biểu tượng.
Phụ nữ Nepal thường phải lấy tất cả anh em trong một gia đình làm chồng.
Truyền thống tình dục kỳ lạ của người Sambia
Ở Papua New Guinea, trẻ em phải rời khỏi mẹ của mình khi 7 tuổi. Từ đó trở đi, những đứa trẻ phải sống với những người đàn ông trưởng thành trong cộng đồng của chúng: mục tiêu là để bọn trẻ trở thành những người đàn ông. Nó là một truyền thống tình dục tìm cách tránh ô nhiễm. Phong tục này cũng dựa trên quan niệm rằng phụ nữ là những ‘sinh vật’ không trong sạch.
Đoạn đường dành cho trẻ em đến tuổi trưởng thành bao gồm một số nghi thức như cắt và đâm vào da. Mục tiêu là để loại bỏ bất kỳ dấu vết ‘ô nhiễm’ vẫn còn tiếp xúc với phụ nữ.
Thổ dân Mardudjara
Cộng đồng người Úc này có một nghi thức khởi đầu kỳ lạ dành cho nam giới. Điều đầu tiên họ làm là cắt bao quy đầu cho những người đàn ông bằng các phương pháp nguyên thủy. Cắt bao quy đầu này được cho là rất đau đớn. Các chàng trai trẻ thậm chí phải ăn bao quy đầu của chính họ.
Khi vết thương đã lành, họ cắt dương vật theo chiều dọc ở phía dưới. Máu chảy ra từ vết thương này được ném vào lửa. Người dân ở đây tin rằng người đàn ông mới được thanh tẩy theo nghi thức này. Đây là một trong nhiều truyền thống tình dục liên quan đến thanh lọc bằng nỗi đau.
Nghi thức Saut Dômeau
Ở Haiti, người dân nơi đây vẫn tin tưởng mạnh mẽ vào voodoo. Một trong những nghi thức truyền thống nhất diễn ra tại thác nước Saut Dơeau. Đây là những lễ kỷ niệm công khai, trong tầm nhìn đầy đủ của tất cả mọi người.
Hầu hết mọi người đều khỏa thân trong những lễ hội này. Vào lễ hội này, phụ nữ buộc phải theo chồng đến thác nước và các cặp vợ chồng có quan hệ tình dục trước mặt người khác và cực khoái cũng diễn ra.
Đàn ông nhà chồng thoải mái làm “bạn tình” với cô dâu
Tại Guyana, một quốc gia thuộc Nam Mỹ, các cô dâu mới về nhà chồng buộc phải đối mặt với một tập tục vô cùng kỳ quái. Đó là, ngoài chú rể ra, tất cả những người đàn ông trong gia đình anh ta đều có quyền làm tình với cô dâu.
Điều đó có nghĩa chỉ cần sau đêm động phòng thì cô dâu đã trở thành “quà chung” của tất cả các đàn ông trong gia đình người chồng mình.
Chuyện này chỉ kết thúc cho tới khi cô dâu mới này sinh đứa con đầu tiên. Sau khi sinh đứa con đầu tiên thì người vợ sẽ không phải quan hệ với bất kỳ người đàn ông nào trong gia đình nữa ngoài chồng mình. Bởi theo quan niệm của người Guyana thì việc có con đã khẳng định người vợ này thuộc sở hữu riêng của người chồng.
Cách nay không lâu, Harry Enten thấy mình đang bay trên một chiếc thang dây trên cao (trapeze) ở trung tâm tài chính Manhattan, New York. “Tại sao tôi lại ở đó? Chà, tôi chỉ đang cố trả lời một câu hỏi mang tính thời đại. Tiền có thể mua được hạnh phúc không? Cần bao nhiêu tiền và mức lương bao nhiêu mới có hạnh phúc?” – anh nói trong podcast. Sau đây là câu chuyện của anh (thuật lại từ CNN).
“Như bạn có thể thấy trong video ghi lại, tôi sợ đến cứng đờ, người như hóa đá và có tiếng thôi thúc: Hãy nhảy xuống? Vậy điều gì đã khiến tôi tự đưa mình vào tình huống này với hy vọng nó có thể giúp tôi trả lời câu hỏi: Liệu tiền có thể mua được hạnh phúc? Cuối cùng, tôi đã tìm đến một số nguồn khác nhau để xác định xem tiền có thể mang lại hạnh phúc không. Đầu tiên, tôi đến gặp người bạn gái Clara, người mà trong suốt cuộc đời chưa bao giờ có nhiều tiên.
Cô ấy trả lời chắc nịch: “Tiền không thể mua được hạnh phúc! Nhưng tiền có thể giải quyết rất nhiều vấn đề và các rắc rối khác của chúng ta!”. Tôi cũng xem lại một nghiên cứu của Đại học Princeton năm 2010 với kết quả có vẻ như “câu trả lời cuối cùng” cho chủ đề gây tranh cãi này: “Tiền có thể giúp bạn hạnh phúc hơn nhưng không không được vượt quá thu nhập $75,000 mỗi năm”! Sau đó tôi đối chiếu với nghiên cứu năm 2021 của Matthew Killingsworth, sinh viên năm cuối tại Trường Wharton thuộc Đại học Pennsylvania.
Killingsworth đã thu thập dữ liệu suốt bảy năm trong thời gian thực của hàng chục ngàn người có mức thu nhập khác nhau, từ chỉ có mức lương tối thiểu đến kiếm được hơn $500,000 một năm. Anh yêu cầu mọi người tự đánh giá mức độ hạnh phúc của mình trên thang điểm tăng dần. Các bước Killingsworth thực hiện đã làm cho thí nghiệm của anh khác với những người đi trước, kể cả nghiên cứu của Đại học Princeton.
Anh nhận thấy mức độ hạnh phúc hàng ngày của mỗi người sẽ tăng lên khi bạn kiếm được nhiều tiền hơn. Tiết lộ này có thể khiến chúng ta bối rối vì một nghiên cứu trước đó phát hiện “chỉ có 1/5 người Mỹ tin rằng tiền có thể mua được hạnh phúc”. Không giống các nhà nghiên cứu tại Princeton, Killingsworth nhận thấy rằng tiền có liên quan với hạnh phúc cho dù mức thu nhập là bao nhiêu. “Mỗi đôla kiếm thêm được đều mua được một chút hạnh phúc – ông giải thích – Nhưng người có thu nhập $20,000 một năm sẽ hạnh phúc hơn người có thu nhập $200,000 khi kiếm thêm được $100”.
Nói cách khác, có thêm $100 sẽ mang lại nhiều hạnh phúc hơn đối với một người kiếm được $20,000 năm so với người kiếm được $200,000 một năm vì “tỷ lệ kiếm thêm trên thu nhập” cao hơn. Cũng cần lưu ý, có sự khác biệt giữa hạnh phúc hàng ngày và sự hài lòng về cuộc sống tổng thể. Sự hài lòng sẽ tăng mạnh khi bạn vượt qua ngưỡng nghèo. Killingsworth cảnh báo những người thích dành toàn bộ thời gian vào việc kiếm thêm tiền. “Tính bình quân, những người xem thành công cá nhân là thành công về tiền bạc có xu hướng ít hạnh phúc hơn. Kiếm thêm tiền không có gì sai nhưng đừng xem nó là mục đích sống”.
Killingsworth dẫn tôi đến gặp Elizabeth Dunn, giáo sư tâm lý tại Đại học British Columbia (Canada) và là Giám đốc khoa học của Happy Money, một công ty công nghệ tài chính chuyên giúp những người muốn vay tiền. Khi được đề nghị giúp tìm ra cách đạt được hạnh phúc nhiều nhất từ số tiền kiếm được và bớt ám ảnh về việc kiếm thêm tiền, lời khuyên đầu tiên của bà là chúng ta nên dùng tiền mua ‘trải nghiệm tầm nhìn và quan hệ’ thay vì mua một đồ vật mình thích nhưng không cần thiết”.
Nghiên cứu của Dunn nêu rõ “Trải nghiệm thường kết nối chúng ta với những người chúng ta quan tâm. Vì vậy, nếu bạn chọn đi du lịch, dã ngoại hoặc đi ăn một bữa ăn đặc biệt, bạn sẽ không chỉ có một mình mà sẽ có cả cơ hội rộng mở để làm phong phú thêm các mối quan hệ”. Dunn lưu ý: “Những trải nghiệm với đám đông, kể cả những người chưa quen biết dường như có mối quan hệ sâu sắc đến ý thức bản thân của mỗi người”. Khi nhìn lại các khoản chi tiêu cho trải nghiệm cuộc sống, tôi thấy nó xứng đáng với từng đồng bỏ ra.
Nói rõ hơn, mua một trải nghiệm thay vì mua một đồ vật không cần thiết sẽ giúp chúng ta đạt được mức độ hạnh phúc lớn hơn. Ngay cả trải nghiệm với độ cao như bay trong không trung cũng thế, dù bạn là người ghét độ cao như tôi. Đó thực sự là một món quà hạnh phúc. Chúng ta không chỉ mua một trải nghiệm cá nhân mà là mua cả một câu chuyện thú vị có thể chia sẻ nhiều lần với bạn bè, cộng đồng, bằng ngôn ngữ hay video ghi lại. Thông qua các trải nghiệm cá nhân, bạn có thể nhận được nhiều hồi đáp nhất từ số tiền bạn đã bỏ ra. Đó chính là hạnh phúc.
Hàng năm, vào tháng Tư nhân dịp mừng Năm Mới của dân tộc Khmer, Sophy Peng cùng bố mẹ và bốn anh chị em hành hương lên ngọn núi thiêng bậc nhất Campuchia, núi Phnom Kulen.
Là nơi khởi nguồn hình thành nên đế chế Angkor hùng mạnh, những sườn dốc thoai thoải của ngọn Kulen truyền thuyết chiếm vị trí đặc biệt trong trái tim của người dân địa phương.
Trong những dịp lễ hội tôn giáo, người dân Campuchia lũ lượt lên đỉnh núi để cầu phúc ở chính nguồn nước vốn được dùng trong lễ đăng quang của các vị vua kể từ năm 802 sau Công Nguyên.
Tập tục này có từ khi vua Jayavarman II tắm gội sạch sẽ bằng nước thiêng rồi xưng là “devaraja”, tức là Thánh Vương, trở thành vị vua thành lập nên Đế chế Angkor.
Lãnh thổ của đế chế từng bao gồm phần lớn Campuchia, Lào, Thái Lan và một phần Việt Nam ngày nay, và có đô thị lớn nhất thế giới thời tiền công nghiệp – thành phố Angkor.
Để thần thánh hoá địa điểm linh thiêng nằm cách thành phố Siem Reap 50 cây số về phía bắc này, 1.000 linga – biểu tượng phồn thực của thần Shiva trong Ấn giáo – được chạm khắc vào đáy sông tại Kbal Spean nơi dòng nước chảy vào đồng bằng Angkor và Biển Hồ Tonle Sap.
Cho đến nay, nguồn nước này được xem là thiêng liêng, chữa lành được bệnh tật, đồng thời đem lại may mắn cho dân chúng.
“Đây là nơi rất đặc biệt trong lòng người dân Campuchia; nó là một phần quan trọng trong lịch sử của chúng tôi,” Peng nói. “Năm nào gia đình tôi cũng lên núi Kulen theo phong tục đón Năm Mới của người Khmer. Chúng tôi mang theo thức ăn làm đồ tế lễ đặt tại đền thờ, và lấy nước sông từ nguồn Kbal Spean rưới lên người để xin phước lành.”
Chụp lại hình ảnh,Đáy sông tại Kbal Soean nằm sâu trong rừng rậm phía đông bắc đền Angkor được chạm khắc linga
Lễ ban phước cho vua Jayavarman II đánh dấu sự khởi đầu mối quan hệ khăng khít giữa Đế chế Angkor và nước.
Tuy nhiên, mãi đến khi kinh đô được chuyển về Rolous ở phía nam và cuối cùng dời đến Angkor – địa điểm sẽ trở thành kinh đô trong suốt hơn 5 thế kỷ – thì những nghệ nhân bậc thầy mới có thể sử dụng kỹ năng để thiết kế ra hệ thống thuỷ lợi đẳng cấp, thúc đẩy sự phát triển hùng mạnh rồi suy tàn của đế chế.
“Vùng đồng bằng Angkor là nơi lý tưởng để một đế chế phát triển thịnh vượng,” Dan Penny, nhà nghiên cứu khoa học địa chất tại Đại học Sydney, người chuyên sâu nghiên cứu về Angkor, nói.
“Vùng đất này có khá nhiều tài nguyên thiên nhiên, như đất đai phì nhiêu để trồng lúa gần Tonle Sap. Tonle Sap cũng là một trong những hồ nước ngọt có lượng thuỷ sản nhiều nhất thế giới và Angkor nằm ngay bờ bắc của vựa cá khổng lồ này. Nhờ vào những tài nguyên đó mà Angkor đã phát triển rực rỡ.”
Vào thập niên 1950-1960, nhà khảo cổ học người Pháp Bernard Philippe Groslier đã dùng phương pháp khảo sát từ trên không để tái hiện lại cấu trúc của những thành phố cổ thuộc Angkor. Phương pháp này cho thấy Angkor có một mạng lưới thuỷ lợi rộng khắp, phức tạp, khiến Groslier đặt tên cho nơi này là “Thành phố Thuỷ lợi”.
Kể từ đó, các nhà khảo cổ học đã thực hiện nhiều nghiên cứu mở rộng trên mạng lưới thuỷ lợi và vai trò sống còn của nó đối với Angkor. Vào năm 2012, quy mô vô cùng đồ sộ của hệ thống thuỷ lợi phủ khắp 1.000 cây số vuông đã được phát hiện thông qua công nghệ quét laser LiDAR do nhà khảo cổ học Damian Evans, tiến sĩ nghiên cứu tại Viện Viễn Đông Bác Cổ của Pháp, dẫn đầu.
“Mảnh ghép còn thiếu của bức tranh đã hiện ra rõ nét,” tiến sĩ Evans nói. “Chúng tôi đang thực hiện một nghiên cứu nhằm xây dựng bản đồ chi tiết chính thức của Angkor, bao gồm cả hệ thống thuỷ lợi. Nước chính là một trong những bí mật đằng sau sự trỗi dậy hùng cường của đế chế Angkor.”
Chụp lại hình ảnh,Đế chế Angkor trải dài khắp phần lớn Campuchia, Lào, Thái Lan và một phần Việt Nam ngày nay
Để tạo ra được một thành phố có quy mô như vậy, việc đào những con kênh dẫn nước từ Phnom Kulen đến vùng đồng bằng Angkor đóng vai trò then chốt. Chúng được sử dụng để vận chuyển khoảng 10 triệu viên gạch sa thạch có cân nặng lên tới 1.500kg mỗi viên để xây dựng nên Angkor.
Ngoài việc đảm bảo cung cấp nước quanh năm trong điều kiện khí hậu gió mùa cho người dân, cho hoạt động nông nghiệp và chăn nuôi, hệ thống thủy lợi cấp nước cho phần nền móng để giữ cho các ngôi đền đứng vững trong nhiều thế kỷ.
Chỉ riêng đất cát thì không đủ sức chịu đựng sức nặng của những viên đá. Các nghệ nhân xây dựng phát hiện ra rằng cát trộn với nước tạo ra nền móng vững chắc, vì vậy các hào nước bao quanh mỗi ngôi đền được thiết kế để cung cấp nguồn nước ngầm liên tục. Điều này đã tạo ra nền móng đủ vững chắc để giữ cho các ngôi đền đứng vững và ngăn chúng sụp đổ trong suốt nhiều thế kỷ sau đó.
Trong suốt lịch sử tồn tại của đế chế, các đời vua kế tiếp đã mở rộng, khôi phục và cải thiện mạng lưới thủy lợi phức tạp của Angkor.
Công trình này bao gồm một mạng lưới đấy ấn tượng gồm các kênh rạch, đê, hào, baray (hồ chứa) – Hồ chứa West Baray là cấu trúc nhân tạo có từ sớm nhất và lớn nhất có thể nhìn thấy từ vũ trụ, dài 7,8 km, rộng 2,1 km – và các kỹ sư bậc thầy rất biết cách kiểm soát dòng chảy của nước.
“Hệ thống thủy lợi của Angkor rất độc đáo vì quy mô vĩ đại của nó,” Penny nói. “Có rất nhiều ví dụ về các thành phố lịch sử với hệ thống quản lý thủy lợi phức tạp, song chưa tìm được nơi đâu có kỹ thuật giống như nơi này. Ví dụ như quy mô của các hồ chứa. Lượng nước mà West Baray chứa đựng là đáng kinh ngạc. Nhiều thành phố ở châu Âu có thể thoải mái nằm lọt thỏm trong lòng hồ. Hồ chứa rộng lớn một cách đáng khâm phục; phải gọi đó là một vùng biển mới đúng!”
Tuy nhiên, điều đáng buồn là nước góp phần vào sự hùng mạnh của Đế chế Angkor, nhưng nước cũng lại là nguyên nhân dẫn đến sự sụp đổ của nó.
“Rõ ràng là mạng lưới quản lý nước thực sự quan trọng trong sự phát triển của thành phố và dẫn đến sự giàu có, quyền lực,” Penny nói. “Nhưng khi hệ thống thủy lợi này ngày càng phức tạp và rộng lớn hơn, nó đã trở thành gót chân Achilles của thành phố.”
Chụp lại hình ảnh,Hệ thống thủy lợi phức tạp mà các kỹ sư bậc thầy làm ra đã tạo nên sự lớn mạnh và rồi lại gây ra sự sụp đổ của Đế chế Angkor
Nghiên cứu cho thấy vào cuối thế kỷ 14 và đầu thế kỷ 15, tình trạng biến đổi khí hậu đã diễn ra mạnh mẽ. Những trận mưa kéo dài ập xuống, rồi tiếp theo sau là những đợt hạn hán dữ dội. Liên tiếp như vậy, tình trạng này đã gây thiệt hại cho mạng lưới quản lý thủy lợi, góp phần vào sự sụp đổ của đế chế hùng cường.
“Cả thành phố bị ảnh hưởng bởi những biến đổi thời tiết khắc nghiệt,” Penny cho biết. “Quy mô của mạng lưới thủy lợi và sự phụ thuộc lẫn nhau của các vùng nước đồng nghĩa với việc hạn hán sẽ gây ra những xáo trộn to lớn, và con người phải thay đổi hệ thống để đối phó với hạn hán, rồi những năm sau đó lại mưa nhiều, khiến cho hệ thống bị huỷ hoại từng phần. Toàn bộ mạng lưới bị đứt đoạn và trở nên vô dụng.”
Nghiên cứu sâu hơn cho thấy những thay đổi thời tiết này, kết hợp với sự cố hệ thống thủy lợi và các cuộc tấn công ngày càng nhiều từ nước Xiêm La láng giềng đã khiến kinh thành phải dịch chuyển về phía nam, đến Oudong.
“Sử sách nói rằng sự kết thúc của Angkor là do người Xiêm đã tràn vào vào năm 1431,” Tiến sĩ Damian nói. “Tôi không nghĩ vậy. Bằng chứng mà chúng tôi có được cho thấy sự suy tàn xảy ra từ trước đó rất lâu. Những trận hạn hán nghiêm trọng khiến cho hệ thống quản lý nước bị huỷ hoại, các cuộc tấn công liên tục từ người Xiêm và việc mở rộng các tuyến hàng hải đều góp phần dẫn đến sự sụp đổ của đế chế.”
Bất kể lý do là gì thì Angkor một thời cũng đã bị bỏ hoang rồi bị thiên nhiên lấn chiếm. Các di tích cổ tuy được người dân địa phương biết đến nhưng đã bị rừng rậm phủ lấp hoàn toàn cho đến năm 1860, khi nhà thám hiểm người Pháp Henri Mouhot “tái phát hiện” ra nơi này. Điều này đã mở đường cho một loạt các dự án trùng tu khổng lồ vẫn đang tiếp tục được thực hiện cho đến ngày nay.
Trong hai thập kỷ qua, rất đông khách du lịch đổ về Công viên Khảo cổ Angkor Wat để đứng dưới bóng của các ngôi đền Angkor Wat, Ta Prohm và Bayon.
Vào năm 2019, khoảng 2,2 triệu người đã tới thăm nơi này. Lượng khách sạn, quán ăn và dòng khách tham quan tăng đột biến gây áp lực lớn lên nhu cầu nước, gây ra tình trạng thiếu nước trầm trọng.
Vì các ngôi đền dựa vào nguồn cung cấp nước ngầm liên tục để duy trì trạng thái đứng vững, điều này làm dấy lên lo ngại về việc bảo tồn khu di tích thuộc danh sách bảo tồn của Unesco.
Chụp lại hình ảnh,Bị bỏ hoang từ thế kỷ 15, Angkor được “tái phát hiện” vào thập niên 1860
Sự gia tăng nhu cầu nước cùng với lũ lụt nghiêm trọng từ năm 2009 đến năm 2011 đã châm ngòi cho việc phục chế diện rộng hệ thống thủy lợi cổ xưa.
Socheata Heng, chủ một nhà trọ ở ngoại ô Siem Reap, nhớ lại trận lũ lụt năm 2011 – trận lũ tồi tệ nhất trong 50 năm. “Nó đã gây ra rất nhiều thiệt hại,” bà nói. “Cây trồng hỏng hết, dân cư phải sơ tán và nước tràn cả vào nhà trọ của tôi. Lũ lụt tàn phá nặng nề.”
Chủ trì bởi Cơ quan Quốc gia APSARA, cơ quan được giao nhiệm vụ bảo vệ Công viên Khảo cổ học Angkor, dự án trùng tu đã cải tạo được nhiều công trình thủy lợi và hệ thống kênh kết nối, bao gồm đường hào dài 12 km của Angkor Thom, West Baray và Srah Srang – hồ chứa hoàng gia có từ thế kỷ 10.
Những nỗ lực này đã giúp chống lại tình trạng thiếu nước gây ra bởi sự gia tăng mạnh mẽ của dòng khách du lịch, và cũng ngăn chặn được những trận lũ lụt nghiêm trọng như những đợt đã xảy ra trên toàn tỉnh trong thời gian từ 2009 đến 2011.
Điều này có nghĩa là ngày nay, hệ thống rộng lớn có từ nhiều thế kỷ trước vẫn tiếp tục thỏa mãn cơn khát của Siem Reap bằng cách cung cấp nguồn nước liên tục, ngăn chặn lũ lụt tàn phá và cung cấp nền móng giúp các ngôi đền thiêng của Angkor luôn ổn định trong tương lai.
“Việc cải tạo các hồ chứa và hệ thống nước để phục vụ công tác tưới tiêu, vì vậy chúng đã trở thành một phần của cảnh quan nông nghiệp ngày nay, đồng thời giúp giữ vững móng cho các ngôi đền,” Tiến sĩ Evans cho biết. “Thật không thể tin được hệ thống quản lý nước cổ xưa này vẫn tiếp tục phục vụ Siem Reap.”
Nga đang tìm cách ngăn NATO mở rộng, chứ không phải muốn sáp nhập thêm lãnh thổ.
Trong những ngày cuối cùng của năm 2021, Nga đã đưa ra cho Mỹ một danh sách các yêu cầu mà nước này cho là cần thiết để ngăn chặn khả năng xảy ra xung đột quân sự quy mô lớn ở Ukraine. Trong một bản dự thảo hiệp ước được trao cho một nhà ngoại giao Mỹ ở Moscow, chính phủ Nga đã yêu cầu NATO chính thức ngừng mở rộng về phía đông, đóng băng vĩnh viễn việc mở rộng hơn nữa các cơ sở hạ tầng quân sự của liên minh (chẳng hạn như căn cứ và hệ thống vũ khí) trên lãnh thổ Liên Xô cũ, chấm dứt hỗ trợ quân sự của phương Tây đối với Ukraine, đồng thời cấm tên lửa tầm trung ở châu Âu. Thông điệp họ đưa ra là không thể nhầm lẫn: nếu những mối đe dọa này không thể được giải quyết bằng ngoại giao, Điện Kremlin sẽ phải dùng đến hành động quân sự.
Những lo ngại này đã trở nên quen thuộc với các nhà hoạch định chính sách phương Tây, những người suốt nhiều năm qua đã đáp trả bằng cách lập luận rằng Moscow không có quyền phủ quyết đối với các quyết định của NATO, và cũng không có quyền yêu cầu phương Tây ngừng gửi vũ khí cho Ukraine. Cho đến gần đây, Moscow vẫn miễn cưỡng chấp nhận lập luận đó. Nhưng giờ đây, dường như người Nga đã quyết tâm thực hiện bằng được các biện pháp đối phó nếu yêu cầu của mình không được đáp ứng. Quyết tâm đó được thể hiện qua cách họ trình bày bản hiệp ước với Mỹ, và thêm một hiệp định riêng với NATO. Giọng điệu của cả hai văn bản này đều rất sắc bén. Phương Tây chỉ được cho một tháng để phản hồi, theo đó tránh khả năng xảy ra đàm phán kéo dài mà không có kết quả. Thêm nữa, cả hai bản dự thảo đã được công bố gần như ngay lập tức sau khi chúng được gửi đi, một động thái nhằm ngăn chặn Washington làm rò rỉ và bẻ cong các đề xuất.
Nếu Tổng thống Nga Vladimir Putin hành động như thể ông là người trên cơ trong tình thế bế tắc này, ấy là bởi vì ông quả thật có ưu thế. Theo các cơ quan tình báo Mỹ, Nga có gần 100.000 quân và rất nhiều vũ khí hạng nặng đang đóng ở biên giới với Ukraine. Mỹ và các nước NATO khác đã lên án các động thái của Nga, nhưng đồng thời cũng thể hiện rằng họ sẽ không bảo vệ Ukraine, quốc gia không phải là thành viên NATO, và giới hạn các hành vi trả đũa chỉ bao gồm các biện pháp trừng phạt Nga.
Tuy nhiên, các đề xuất của Moscow trông giống như một cuộc ra giá mở, hơn là một tối hậu thư. Dù khăng khăng đòi hỏi một hiệp ước chính thức với Mỹ, chính phủ Nga chắc chắn hiểu rằng vì lý do phân cực và bế tắc, việc phê chuẩn bất kỳ hiệp ước nào tại Thượng viện Mỹ hiện nay đơn giản là không thể. Thế nên, một thỏa thuận hành pháp (executive agreement) – về cơ bản là một hiệp định giữa hai chính phủ, không cần phải được phê chuẩn, và do đó không có tư cách như một đạo luật – sẽ là một giải pháp thay thế có tính thực tiễn hơn. Khả năng là nếu có một thỏa thuận như vậy, phía Nga sẽ thực hiện các cam kết có đi có lại, giải quyết một số lo ngại của Mỹ để tạo ra cái mà nước này gọi là “cân bằng lợi ích”.
Cụ thể, Điện Kremlin có thể hài lòng nếu chính phủ Mỹ đồng ý chính thức đóng băng dài hạn quá trình mở rộng NATO, và cam kết không bố trí các tên lửa tầm trung ở châu Âu. Họ cũng có thể chấp nhận một hiệp định riêng giữa Nga và NATO, nhằm hạn chế việc đóng quân và tiến hành các hoạt động quân sự ở những nơi mà lãnh thổ hai bên tiếp giáp nhau, từ Biển Baltic đến Biển Đen.
Tất nhiên, đó là một câu hỏi mở, để chờ xem liệu chính quyền Biden có sẵn sàng can dự nghiêm túc với Nga hay không. Tại Mỹ, sự phản đối đối với bất kỳ thỏa thuận nào trong số này cũng sẽ ở mức cao, do tính phân cực chính trị trong nước, và thực tế là việc đạt được thỏa thuận với Putin sẽ khiến chính quyền Biden hứng chịu những chỉ trích rằng họ đang cúi đầu trước một nhà nước chuyên chế. Làn sóng phản đối cũng sẽ dâng cao ở châu Âu, nơi các nhà lãnh đạo sẽ cảm thấy rằng một thỏa thuận giữa Washington và Moscow khiến họ trở thành kẻ bên lề.
Đây đều là những lo ngại chính đáng. Nhưng điều quan trọng cần lưu ý là chính Putin là người cầm quyền trong suốt bốn đợt mở rộng NATO, và đã phải chấp nhận việc Washington rút khỏi các hiệp ước quản lý tên lửa đạn đạo, tên lửa hạt nhân tầm trung, và máy bay do thám không có vũ trang. Đối với ông, Ukraine là chốt chặn cuối cùng. Vị tổng tư lệnh quân đội Nga đang được các quan chức an ninh và quốc phòng của ông ủng hộ, và bất chấp việc công chúng Nga lo sợ một cuộc chiến có thể nổ ra, Putin cũng không vấp phải sự phản đối nào ở trong nước về các chính sách đối ngoại của mình. Quan trọng hơn cả, ông chắc chắn sẽ không để bản thân bị xem là một kẻ-khoác-lác. Tóm lại, Biden đã đúng khi không bác bỏ ngay lập tức các yêu cầu của Nga, và thay vào đó, ủng hộ chính sách can dự.
Lằn ranh đỏ của Putin
Có một sự bất đối xứng đáng kể về tầm quan trọng mà phương Tây và Nga gán cho Ukraine. Phương Tây đã mở rộng triển vọng trở thành thành viên NATO của Ukraine kể từ năm 2008, nhưng lại chẳng có thời gian biểu chính thức để kết nạp. Sau năm 2014 – thời điểm Nga chiếm Crưm từ tay Ukraine, và bắt đầu hỗ trợ các chiến binh thân Nga ở vùng Donbas của nước này – thật khó để biết liệu chính phủ Mỹ sẽ cho phép Ukraine gia nhập NATO như thế nào. Bởi rốt cuộc, sẽ có rất ít sự ủng hộ của công chúng Mỹ đối với việc triển khai quân đội chiến đấu tại Ukraine. Washington đã cam kết với Kyiv một lời hứa mà cả hai bên đều biết là không thể giữ được. Ngược lại, Nga coi Ukraine là lợi ích an ninh quốc gia quan trọng, và tuyên bố sẵn sàng sử dụng vũ lực quân sự nếu lợi ích đó bị đe dọa. Sự sẵn sàng huy động quân đội và sự gần gũi về địa lý với Ukraine giúp Moscow có lợi thế hơn so với Mỹ và các đồng minh.
Điều này không có nghĩa là Nga sắp xâm lược Ukraine. Dù báo giới phương Tây có xu hướng mô tả Putin là người liều lĩnh, trên thực tế, ông rất thận trọng và toan tính, đặc biệt là khi sử dụng vũ lực. Putin không sợ rủi ro – các chiến dịch tại Chechnya, Crưm và Syria là bằng chứng cho thấy điều đó – nhưng trong suy nghĩ của ông, lợi ích phải lớn hơn chi phí. Ông sẽ không xâm lược Ukraine đơn giản chỉ vì các nhà lãnh đạo của nước này có định hướng thân phương Tây.
Tuy thế, vẫn có một số kịch bản có thể thúc đẩy Điện Kremlin điều quân đến Ukraine. Năm 2018, Putin đã công khai tuyên bố rằng nỗ lực của Ukraine nhằm giành lại lãnh thổ ở Donbas bằng vũ lực sẽ dẫn đến một phản ứng quân sự. Có một tiền lệ lịch sử cho việc này: năm 2008, Nga từng phản ứng quân sự trước một cuộc tấn công của Georgia vào nước cộng hòa ly khai Nam Ossetia. Một lằn ranh đỏ khác là việc Ukraine gia nhập NATO, hoặc cho phép bố trí các căn cứ quân sự và hệ thống vũ khí tầm xa của phương Tây trên lãnh thổ của mình. Putin sẽ không bao giờ nhượng bộ điểm này. Tuy nhiên, hiện tại, Mỹ và các thành viên NATO khác hầu như đều không ủng hộ Ukraine gia nhập liên minh. Đầu tháng 12/2021, các quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ nói với người Ukraine rằng tư cách thành viên NATO của quốc gia họ khó có thể được chấp thuận trong thập niên tới.
Nếu NATO tăng cường lực lượng của mình ở các quốc gia thành viên phía đông, điều đó có thể gia tăng quân sự hóa tại một ranh giới mới của châu Âu, chạy dọc theo biên giới phía tây của Nga và Belarus. Nga có thể bị kích động và sẽ đặt nhiều tên lửa tầm ngắn hơn ở Kaliningrad – khu vực lãnh thổ không tiếp giáp ở phía cực tây của Nga, nằm giữa Ba Lan và Lithuania. Ngoài ra, một liên minh quân sự chặt chẽ hơn với Belarus có thể gây thêm áp lực lên Ukraine. Moscow cũng có thể công nhận “các nước cộng hòa nhân dân” tự xưng là Donetsk và Luhansk, và tích hợp chúng thành một thực thể địa chính trị mới, cùng với Nga và Belarus.
Tác động địa chính trị của những diễn tiến này có thể vươn ra xa hơn, ngoài châu Âu. Nhằm chống lại các biện pháp trừng phạt kinh tế và tài chính quyết liệt hơn của phương Tây – vốn để ngăn Nga xâm lược Ukraine, hoặc là vì hậu quả của hành động đó – Moscow có thể sẽ phải dựa vào Bắc Kinh, quốc gia cũng đang chịu áp lực ngày càng tăng của Mỹ. Tổng thống Putin và Chủ tịch Tập Cận Bình giờ đây đang thảo luận về các cơ chế tài chính để bảo vệ đất nước của họ khỏi các lệnh trừng phạt của Mỹ. Trong trường hợp đó, chuyến thăm Trung Quốc trong Thế vận hội Mùa đông tháng 02/2022 của Putin có thể không chỉ là một lời chào xã giao. Sau đó, Mỹ rất có thể sẽ chứng kiến quan hệ hữu hảo (entente) Trung Quốc-Nga trở thành một liên minh (alliance) chặt chẽ hơn, với hợp tác kinh tế, công nghệ, tài chính, và quân sự đều đạt được những tầm cao mới.
Trò chơi đổ lỗi
Lời đe dọa sử dụng vũ lực của Putin xuất phát từ sự thất vọng của ông với một tiến trình ngoại giao bị đình trệ. Nỗ lực của Điện Kremlin nhằm lôi kéo Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đạt được thỏa thuận về vấn đề Donbas – vốn đã từng rất hứa hẹn hồi cuối năm 2019 – đã trở nên vô ích. Zelensky, người đã giành chiến thắng áp đảo trong cuộc tranh cử tổng thống với tư cách là một ứng cử viên hòa bình, là một nhà lãnh đạo đặc biệt thất thường. Quyết định sử dụng máy bay không người lái có vũ trang ở Donbas của ông vào năm 2021 đã làm gia tăng căng thẳng với Moscow, ở thời điểm Ukraine đáng lẽ không nên khiêu khích nước láng giềng.
Không chỉ có giới lãnh đạo Ukraine mới bị Moscow cho là có vấn đề. Pháp và Đức đã nỗ lực để đạt được một giải pháp ngoại giao nhằm giải quyết bế tắc giữa Nga và Ukraine. Nhưng hai quốc gia châu Âu này – những nước trung gian bảo đảm cho các thỏa thuận Minsk năm 2014 và 2015, được cho là mang lại hòa bình cho khu vực – đã không thành công trong việc thúc đẩy Ukraine đạt được một thỏa thuận. Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier, khi đó còn là ngoại trưởng, thậm chí không thể khiến Kyiv chấp nhận một thỏa hiệp sẽ cho phép bầu cử diễn ra ở Donbas. Tháng 11 năm ngoái, người Nga thậm chí còn công bố thư từ ngoại giao riêng giữa ngoại trưởng của họ, Sergei Lavrov, và những người đồng cấp Pháp và Đức, để minh chứng rằng các cường quốc phương Tây hoàn toàn đứng về phía chính phủ Ukraine.
Dù phương Tây chỉ xoáy vào việc Nga tăng cường quân đội gần biên giới Ukraine, điều này thực chất diễn ra trong lúc các nước NATO mở rộng các hoạt động quân sự của họ ở khu vực Biển Đen và Ukraine. Hồi tháng 6, một tàu khu trục của Anh đã đi qua vùng lãnh hải ngoài khơi Crưm, mà London không công nhận là thuộc về Nga, kích động người Nga bắn về hướng của họ. Còn trong tháng 11, một máy bay ném bom chiến lược của Mỹ đã bay trong bán kính 13 dặm từ biên giới của Nga ở khu vực Biển Đen, khiến Putin nổi giận. Khi căng thẳng gia tăng, các cố vấn quân sự, chuyên viên hướng dẫn, vũ khí và đạn dược của phương Tây đã ồ ạt đổ vào Ukraine. Người Nga cũng nghi ngờ rằng một trung tâm huấn luyện mà Anh đang xây dựng ở Ukraine thực chất là một căn cứ quân sự của nước ngoài. Putin đặc biệt kiên quyết rằng việc triển khai các tên lửa của Mỹ ở Ukraine, có thể chạm tới Moscow chỉ trong 5 đến 7 phút, là không thể dung thứ.
Người Nga rõ ràng đang đe dọa leo thang quân sự. Trong các bài báo và bài phát biểu của mình, Putin có thể nhấn mạnh đến sự đoàn kết dân tộc giữa Nga và Ukraine, nhưng điều mà ông quan tâm nhất là ngăn chặn sự mở rộng của NATO sang Ukraine. Hãy thử phân tích những gì ông nói vào tháng 03/2014, sau khi cử lực lượng của mình vào Crưm để đối phó với cuộc lật đổ Tổng thống Ukraine Viktor Yanukovych. “Tôi không thể tưởng tượng được rằng chúng tôi sẽ đến Sevastopol để thăm các thủy thủ NATO.” Ông nói về căn cứ hải quân nổi tiếng của Nga ở Crưm: “Tất nhiên, hầu hết họ đều là những chàng trai tuyệt vời, nhưng sẽ tốt hơn nếu họ đến thăm và làm khách của chúng tôi, thay vì ngược lại.”
Hành động của Putin cho thấy rằng mục tiêu thực sự của ông không phải là chinh phục Ukraine và sáp nhập nước này vào Nga, mà là thay đổi bối cảnh hậu Chiến tranh Lạnh ở phía đông châu Âu. Bối cảnh ấy đã khiến Nga trở thành một kẻ chỉ biết chấp nhận luật chơi mà không có nhiều tiếng nói trong vấn đề an ninh châu Âu, vốn đang xoay quanh NATO. Nếu ông có thể ngăn chặn NATO tiến vào Ukraine, Georgia và Moldova, đồng thời giữ các tên lửa tầm trung của Mỹ khỏi châu Âu, Putin tin rằng mình có thể khắc phục một phần thiệt hại về an ninh mà Nga đã phải gánh chịu sau khi Chiến tranh Lạnh kết thúc. Không phải ngẫu nhiên, đó có thể là một thành tựu hữu ích cho cuộc tranh cử năm 2024, khi Putin nhiều khả năng sẽ lại tái đắc cử.
Dmitri Trenin là Giám đốc của Trung tâm Carnegie Moscow.
TP HCM – Ngay từ mặt tiền, On House gây ấn tượng bởi những mảng cây xanh mướt đan xen với phần tường đặc.
On On House nằm trên lô đất 8×13 m tại Nhà Bè, TP HCM. Chủ nhân của ngôi nhà là cặp vợ chồng trẻ yêu thích thiên nhiên, muốn tạo ra một không gian sống tập trung vào bên trong, lấy con người, ánh sáng và cây xanh làm chủ đạo.
Trước sau ngôi nhà đều tiếp xúc với mặt đường nên thông thoáng. Tuy nhiên là nhà hướng chính Tây nên phải chịu bức xạ mặt trời mạnh, nóng bức kéo dài từ trưa đến chiều muộn.
Để hạn chế ảnh hưởng, kiến trúc sư đã thiết kế vườn ban công xanh mướt ngay mặt tiền các tầng. Nhìn từ xa, căn nhà như được bao phủ bởi vườn cây xanh, điều hiếm hoi có được khi ở giữa phố.
Những bồn cây ở mặt tiền không chỉ tạo ra sự độc đáo, mà còn là lớp cách nhiệt, ngăn khói bụi, ngăn tiếng ồn giúp không gian sống ở bên trong mát mẻ và trong lành hơn.
Cây xanh dùng cho công trình đều là những loại dễ chăm, sinh trưởng tốt, phù hợp với khí hậu địa phương, được phân làm hai loại chính: cây ưa sáng và cây ưa mát. Phần mặt đứng, sau nhà trồng cây ưa sáng như trúc mây, bạch trinh biển, chuối quạt, cúc tần, mỏ két. Trong nhà trồng cây ưa mát: trầu bà, môn lá, bàng Singapore…
Vì chủ nhà ưa sự tối giản và nhẹ nhàng nên màu trắng, đen được kiến trúc sư chọn làm gam màu chủ đạo cho toàn bộ nội thất, kết hợp với màu gỗ.
Nhà có 3 phòng ngủ, 3 nhà vệ sinh. Tầng trệt là không gian sinh hoạt chung gồm phòng khách và bếp.
Mọi không gian trong nhà đều được thông gió và chiếu sáng tự nhiên nhờ khai thác ánh sáng và gió từ vị trí mặt tiền, khu vườn nhỏ phía sau nhà và giếng trời ở giữa.
Hệ cửa kính lớn được sử dụng ngăn khu vực bếp và khu vườn nhỏ sau nhà nhằm mở rộng góc nhìn, khai thác tối đa ánh sáng và gió.
Cầu thang trong nhà được thiết kế một vế, vừa tiết kiệm diện tích, vừa đảm bảo thông thoáng cho các không gian khác.
Vách ngăn cầu thang được làm từ kính cường lực, vừa tăng độ sáng cũng như tạo sự sang trọng cho ngôi nhà.
Ngoài phòng ngủ master, hai phòng ngủ còn lại diện tích nhỏ hơn nên kiến trúc sư thiết kế giường loại lớn rộng bằng chiều ngang phòng.
Cách thiết kế này vừa tối ưu hóa tầm nhìn ra bên ngoài, lại có thể linh động khi lắp đặt các loại nệm kích cỡ khác nhau.
Khu vực vệ sinh cũng được gia chủ chú trọng khi bồn tắm, chậu rửa… được chế tác từ đá granite nguyên khối. Những sản phẩm này được đặt nghệ nhân làm riêng và chuyển từ miền Trung vào lắp đặt.
Mặt đá granite thô nhẵn, bóng mờ… vừa đạt độ thẩm mỹ cao, vừa đảm bảo công năng khi sử dụng do không bị ố vàng theo thời gian và không thấm nước.
Thời gian thi công On On House là 4 tháng với kinh phí 2,7 tỷ đồng.
Vừa rồi thấy bà Bé Tý, một me tây ở Hà Nội, được triều đình Huế ban cho kim bội hạng nhất, nhiều người hơi lấy làm lạ, tuy họ có biết rằng trước đây ba mươi năm cũng đã có một người như thế được phong tứ phẩm phu nhân là bà Tư Hồng.
Kỳ thực, dù bà Bé Tý, dù bà Tư Hồng, được triều đình ban cho phẩm hàm hay huy chương, cũng chẳng có gì là lạ hết. Từ hồi xứ ta bắt đầu có hạng đàn bà gọi là me tây, tức là bắt đầu họ đã nhận lãnh cái vinh dự ấy.
Chúng tôi xin kể cho bạn đọc nghe chuyện một me tây thuở Gia Long – Minh Mạng. Ấy là bà Nguyễn Thị Len (có nguồn ghi Nguyễn Thị Sen), vợ chúa tàu Phụng, tức ông Nguyễn Văn Chấn, người Pháp mà là một công thần của triều nhà Nguyễn, vốn tên là Vannier.
(Ảnh: Public Domain) Theo sử chép, ông Vannier cùng đi với đức cha Bá-đa-lộc sang nước ta năm 1784, lúc vua Gia Long còn chưa dẹp yên loạn Tây Sơn và lên ngôi thiên tử. Ở giúp nhà vua cho đến năm 1829, dưới triều Minh Mạng, ông Vannier mới cùng đi về Pháp với ông Chaigneau, tức là Nguyễn Văn Thắng, chúa tàu Long.
Tính ra ông Vannier kiều cư nước ta trong một thời gian dài đến 35 năm. Trong khoảng thời gian ấy ông có cưới một người đàn bà An Nam làm vợ và có đẻ ra nhiều con cái. Nhân đó bà me tây Nguyễn Thị Len đã được trở nên người sang trọng, trước thì ở giữa xã hội người Nam, sau đến ở giữa xã hội người Pháp.
Nhân đọc sách Tây hành nhật ký (Giá Viên biệt lục) chúng tôi phát kiến ra được cái dật sử này.
Năm Tự Đức thứ 16 (1863), vì muốn chuộc lại ba tỉnh phía bắc Nam Kỳ, nhà vua sai ba ông Phan Thanh Giản, Phạm Phú Thứ và Ngụy Khắc Đản sang sứ bên Pháp đình, chính ông Phạm Phú Thứ thảo ra sách Tây hành nhật ký, chép chuyện hàng ngày về việc sử.
Phái đoàn nhà Nguyễn do Kinh lược sứ Nam kỳ Phan Thanh Giản sang thăm Pháp. (Ảnh: Public Domain) Buổi chiều ngày 23 tháng 8 năm Tự Đức thứ 16, lúc sứ bộ đến ở Paris đã ba tuần lễ, cả ba ông sứ thần cùng tiếp bà me tây Nguyễn Thị Len tại Sứ quán, rồi từ đó thấy thỉnh thoảng lại chép đến Nguyễn Thị Len.
Nguyên trước đó mười ngày, bà Nguyễn Thị Len ở tại thành Lo-ri-ăng, nghe tin sứ bộ đến thì có gửi thơ cho ông Hà-ba-lý (Aubarez), một viên quan của Pháp đình giữ việc giao thiệp với sứ bộ, xin các quan sứ thần cho bà đến ra mắt. Các quan trả lời cho phép. Khi ấy bà Nguyễn Thị Len mới đi xe hỏa đến Paris với một cô con gái tên Marie. Khi hai mẹ con bước vào trong sứ quán, trông thấy người bản quốc, bà Nguyễn Thị Len khóc òa lên:
– Từ tôi theo chồng về ở bên này đến nay đã 37 năm. Tôi đã 75 tuổi rưỡi rồi! Khi chồng tôi còn sống, có hẹn với tôi rằng thế nào cũng trở qua An Nam một chuyến, không ngờ rồi chồng tôi qua đời đi, tôi mỗi ngày một già một yếu, lại lũ con ngăn trở mãi, sợ đời tôi không có ngày trở về cố quốc được!
Ấy là lời đầu hết bà Nguyễn Thị Len nói với ba vị sứ thần. Rồi bà chắp tay kính hỏi thăm đức hoàng đế vạn an và cảm ơn các quan sứ thần đã cho phép bà vào yết kiến, là sự bà cho là có phước lắm mới được.
Bà Nguyễn Thị Len ở lâu bên Tây nên có quên hết ít nhiều tiếng Ta. Trong khi nói chuyện, chốc chốc bà lại xen tiếng Tây vào, làm con gái bà, cô Marie cứ phải đứng bên mà nhắc.
Các quan sứ thần bảo kẻ hầu pha trà mời bà Nguyễn Thị Len uống.
Bà còn nói chuyện. Kể ra quê quán của mình ở Phường Đúc (không nói rõ tỉnh nào); cha, tên là Nguyễn Văn Dõng; hai anh, tên là Văn Hương và Văn Hữu; Văn Hữu làm chức cai đội thủy binh. Từ lúc bà sang Tây, không hề được tin tức ở nhà một lần nào.
Các quan bèn hỏi trong hàng thuộc viên cả một sứ bộ thử có ai biết gia thế bà Nguyễn Thị Len không. Thì có hai ông, Tạ Huệ Kế và Ngô Văn Nhuận nói có nghe biết một ít.
Bà Nguyễn Thị Len lấy Vannier, sinh hạ được đến mười người con: ba trai bảy gái. Bà đã có một đứa cháu nội trai, năm ấy vừa tròn 20 tuổi, mới vừa theo quan Tây sang Gia Định. Bảy con gái thì đã có chồng. Cô Marie sang bên An Nam, hai tuổi mới về bên Pháp, bây giờ đã 39 tuổi.
(Ảnh: Public Domain)
(Ảnh: Public Domain) Mẹ con bà Nguyễn Thị Len đến Paris rồi thuê khách sạn mà ở, chờ cho đến ngày tiễn đưa sứ bộ trở về.
Sau đó hai hôm, ngày 25 tháng 8, là ngày lễ Vạn thọ, sanh nhật vua Tự Đức, sứ quán có mở tiệc chúc mừng. Hôm ấy cũng có mẹ con bà Nguyễn Thị Len dự tiệc, và một người con trai của bà lấy tên An Nam là Nguyễn Văn Lễ nữa, Văn lễ đã 51 tuổi.
Đi ăn tiệc, bà Nguyễn Thị Len mặc y phục An Nam, khăn nhiễu và áo cặp hàng hoa; cô Marie cũng vậy. Bà kể chuyện rằng vào thuở Gia Long – Minh Mạng, chồng bà từng được ban cho triều phục và bà cũng được ban cho thịnh phục, đến những hơn mười cặp áo; áo bà mặc hôm nay tức là của ban cho.
Một người vợ Tây được nhà vua ban cho thịnh phục, đến những 10 cặp áo thì tưởng lại còn vinh hạnh hơn là phẩm hàm và huy chương nữa!
Trong tiệc bà Nguyễn Thị Len được mời vào chỗ long trọng. Nhờ ông Aubarez đem lịch sử bà giới thiệu giữa tọa khách nên các quan Tây mới được biết bà và tỏ ý kính trọng, trầm trồ khen ngợi không thôi.
Trong những ngày sứ bộ ở Paris, mẹ con bà Nguyễn Thị Len cứ hay tới lui sứ quán mà thăm viếng các quan. Tối hôm mồng 10 tháng 9, các quan trong bộ Ngoại giao Pháp đến chơi ở sứ quán thì cũng có gặp mẹ con bà ở đấy. Các quan hỏi biết lai lịch của bà thì ai nấy đều khen lao và an ủy.
Hôm đó, ba vị sứ thần hỏi bà Nguyễn Thị Len ở lâu tại Paris như thế, chẳng kẻo bỏ bễ công việc ở nhà chăng. Bà nói con cái đã ở riêng cả rồi, việc nhà chẳng có gì hệ lụy. Còn không bao lâu nữa sứ bộ sẽ về nước, bà muốn ở lại tiễn chân bà mới an tâm.
Quả nhiên đến ngày 26 tháng 9 các quan sứ thần sắp sửa rời Paris để đi sang Y-pha-nho thì mẹ con bà Nguyễn Thị Len lại đến sứ quán tống biệt. Cố nhiên lần này bà phải khóc nhiều hơn lần trước.
Các quan sứ thần chi ra 50 lượng bạc, 10 ngân tiền, 10 tấm vừa the vừa lụa cấp cho mẹ con bà. Số bạc và lụa chi cấp ấy về sau có đem bản kê khai trình ngự lãm.
Đọc chuyện bà Nguyễn Thị Len đây, hẳn độc giả phải cho là một me tây tốt số, có lẽ từ đó đến giờ, chưa có me tây nào sánh bì.
Quý là ở tại chỗ được theo ở với chồng trọn đời, lên bậc cụ, có đông con mà lại trai gái đã thành lập. Không có đâu như những kẻ khác, tiếng là lấy Tây mà rốt cục lại, chồng chẳng có mà con cũng chẳng có, chết một cái là “gia tài nhập quan”! Như thế, phẩm hàm đã chẳng làm chi rồi, mà huy chương cũng chẳng làm chi nữa!
Phan Khôi / Nguồn: Hà Nội báo, Hà Nội, s. 17 (29 Avril 1936), tr. 13 – 15.
Đăng lại từ trang lainguyenan.free.fr Phần Phan Khôi – Tác phẩm đăng báo 1937 Do nhà văn Lại Nguyên Ân sưu tầm/ Trí thức VN
Thống đốc vùng Luhansk của Ukraine là Serhiy Gaidai sáng sớm nay (28/5) cho biết, có khoảng 10.000 quân Nga đang hiện diện ở khu vực này.
Hãng tin Reuters dẫn lời ông Gaidai tuyên bố trên truyền hình Ukraine như sau: “Đó là các đơn vị thường trú ở Luhansk đang cố gắng tấn công và giành lợi thế ở bất kỳ hướng nào có thể”.
Tuy nhiên, thông tin này hiện chưa thể kiểm chứng. Trong khi đó, theo tin tình báo mới cập nhật từ Bộ Quốc phòng Anh, các lực lượng Nga có thể đã chiếm được hầu hết thị trấn Lyman.
Nga sắp chiếm trọn Lyman
Theo Bộ Quốc phòng Anh, Lyman là một giao lộ đường sắt quan trọng và là điểm tiếp cận các cầu đường sắt và đường bộ quan trọng bắc qua sông Siverskyy Donets. “Trong vài ngày tới, các đơn vị của Nga trong khu vực sẽ ưu tiên vượt sông. Hiện giờ, các nỗ lực chính của Nga chỉ là quanh khu vực Sieverodonetsk nhưng một đầu cầu gần Lyman sẽ tạo cho Nga lợi thế trong giai đoạn tiếp theo của cuộc tấn công Donbass. Khi đó, Nga sẽ có thể tiến vào các thành phố chủ chốt của Ukraine nằm ở Donetsk, Sloviansk và Kramatorsk”.
Hồi giữa tuần này, người đứng đầu nước Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng cho biết, nếu Nga kiểm soát toàn bộ Donetsk và Luhansk, một cuộc trưng cầu dân ý sẽ được tổ chức.
Kherson đóng biên giới với phần còn lại của Ukraine
Vùng Kherson, đang chịu sự kiểm soát của Nga, đã đóng cửa biên giới với các khu vực Ukraine xung quanh, hãng tin Ria-Novosti dẫn lời ông Kirill Stremousov phó lãnh đạo chính quyền do Nga thiết lập ở Kherson cho biết. “Biên giới hiện đóng cửa vì các lý do an ninh… chúng tôi khuyên bạn không nên tới Ukraine vì bất cứ lý do gì”.
Các cửa khẩu biên giới của Kherson với các khu vực Mykolaiv và Dnipropetrovsk của Ukraine đã bị đóng cửa, nhưng vẫn có thể đi từ Kherson đến Crưm hoặc các khu vực của Zaporizhzhia do Nga kiểm soát, ông Stremousov nói thêm.
Gần như toàn bộ vùng Kherson, ở nam Ukraine, đã chịu sự kiểm soát của Nga kể từ khi các lực lượng Nga tấn công Ukraine hồi cuối tháng 2. Theo các quan chức Ukraine, các lối ra khỏi Kherson đã bị chặn một cách không chính thức từ nhiều tuần và ai muốn rời nơi này đều bị đưa tới Crưm.
Quân đội Ukraine cũng cho biết, Nga đang huy động các lữ đoàn cùng máy móc đặc biệt đi sửa chữa các đoạn đường sắt bị hỏng ở bắc Ukraine nhằm duy trì các tuyến đường tiếp tế. Đường sắt từ Nga tới vùng Kharkiv và tới Izium là tuyến tiếp tế quan trọng cho chiến dịch tấn công của Nga.
Henry Kissinger trong một sự kiện tại Berlin ngày 21 Tháng Một 2020 (ảnh: Adam Berry/Getty Images)
Cuộc xâm lược Ukraine của Putin là điều rõ ràng như ban ngày, không một người có lương tri nào lại lên tiếng bênh vực kẻ thủ ác khi hàng chục ngàn xác chết của người dân Ukraine đang được mang ra chứng minh sự dã man của Putin. Putin như con cá sấu đói khát quyền lực đến điên loạn đã được một con diều hâu chuyên giết người bằng mánh khóe mang tên ngoại giao công khai lên tiếng bênh vực. Con diều hâu già nua ấy là Henry Kissinger, một khuôn mặt gặt hái sự nổi tiếng trên xác chết của nhiều lãnh tụ các quốc gia, lạm dụng quyền lực ngoại trưởng của nước Mỹ làm những điều chống lại quyền con người chỉ để gặt hái thứ quyền lực của kẻ mạnh.
Phát biểu tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) ở Davos, Thụy Sĩ, vào ngày 24 Tháng Năm, Kissinger, nay đã 98 tuổi, cho rằng việc thất bại trong tái khởi động đàm phán với Nga và tiếp tục gây phẫn nộ cho Moscow có thể mang tới những hậu quả thảm họa cho sự ổn định của châu Âu về dài hạn. Ukraine nên chấp nhận từ bỏ một bộ phận lãnh thổ của mình để đạt được một thỏa thuận hòa bình với Nga, chấm dứt cuộc chiến đã kéo dài ba tháng giữa hai nước.
Có thể người chưa biết Kissinger sẽ bất ngờ khi ông ta đi ngược lại với gần như cả thế giới để bênh vực Putin bằng thứ lập luận hù dọa sai trái, thứ lập luận của một chính khách xem thường mọi thứ nhằm đạt được quyền lực. Ông Kissinger lần này không mưu cầu quyền lực mà mục đích của ông ta là nhắm vào một thứ khác: Giữ vững một đối trọng với nền dân chủ Tây phương nhằm cân bằng vị thế của Putin, người “bạn” thân thiết mà Kissinger đã dắt tay nhau qua “Kissinger Associates” một loại bang hội mà Kissinger đang là chủ thớt.
Marcel H. Van Herpen khi nói về Putin và Kissinger đã viết rằng: Một đằng là cựu ngoại trưởng thời Nixon, thích nhìn thấy sự ổn định bất chấp sự tàn bạo của độc quyền chuyên chế hơn là tự do dân chủ vì cho rằng tự do dân chủ gây rối loạn, còn đằng kia là một anh gián điệp KGB, còn đang luyến tiếc thời vàng son làm mưa làm gió của Liên Xô, và hy vọng là bản thân mình có thể sửa đổi được cái mà ông ta nghĩ rằng “sai lầm của lịch sử” đã xóa bỏ đi sự kiểm soát cần thiết về mặt địa dư tại Âu châu.
Marcel H. Van Herpen cũng nhắc rằng trong cuốn On China, Kissinger viết: “Khái niệm dân chủ và nhân quyền của Tây Phương không thể nào thực thi y chang… trong một xã hội có một nền văn minh kéo dài cả ngàn năm theo nhân sinh quan khác hẳn Tây phương”. Quan niệm nhân quyền theo lý luận Cộng sản của Kissinger là hy vọng của điện Cẩm Linh (*)
Vậy Kissinger là ai mà trong tay đầy quyền lực như vậy?
Có lẽ người Việt trước 1975 không ai lại không từng nghe tới tên của Kissinger, bởi chính cái tên này đã khiến VNCH sụp đổ, gián tiếp dẫn dắt đội quân miền Bắc vào xâm chiếm miền Nam. Kissinger cùng với Ủy viên Bộ Chính trị Việt Nam Dân chủ Cộng hòa Lê Đức Thọ, được trao giải Nobel Hòa bình vào ngày 10 Tháng Mười Hai 1973, vì công việc của họ trong việc đàm phán các lệnh ngừng bắn có trong Hiệp định Hòa bình Paris về “Chấm dứt chiến tranh và lập lại hòa bình ở Việt Nam”. Theo Irwin Abrams, giải thưởng này gây tranh cãi nhất cho đến nay. Lần đầu tiên trong lịch sử Giải Nobel Hòa bình, hai thành viên đã rời Ủy ban Nobel để phản đối.
Kissinger là nguyên nhân rất lớn gây sự căm thù người Mỹ gần như khắp các nước Hồi giáo lẫn các nước nhỏ yếu thế. Trong cuộc chiến Pakistan mà Hoa Kỳ ủng hộ, Kissinger đã chế nhạo những người “đổ máu” vì “người Bengal đang hấp hối” và chính y phớt lờ bức điện tín đầu tiên từ Tổng lãnh sự Hoa Kỳ ở Đông Pakistan do Archer K. Blood gửi đi thông báo rằng các đồng minh của họ ở Tây Pakistan đang thực hiện “một cuộc diệt chủng có chọn lọc”. Trong bức điện tín thứ hai, từ “diệt chủng” một lần nữa được sử dụng để mô tả các sự kiện, và hơn nữa với sự giúp đỡ liên tục cho Tây Pakistan. Như một phản ứng trực tiếp với sự bất đồng chống lại chính sách của Hoa Kỳ, Kissinger đã chấm dứt nhiệm kỳ của Archer Blood với tư cách là tổng lãnh sự Hoa Kỳ ở Đông Pakistan và đưa ông vào làm việc tại Văn phòng Nhân sự của Bộ Ngoại giao.
Sự phớt lờ vô nhân đạo này phản ánh lối ngụy biện gian xảo của Kissinger trong phát biểu tại Davos đã miêu tả chân dung của “nhà ngoại giao” Kissinger đến từng centimet.
Hồ sơ “gian xảo” của Kissinger không ai có thể qua mặt. Kissinger đã tham dự trực tiếp hay gián tiếp vào những hoạt động có tính đảo chánh của các chính phủ các nước: Tháng Mười Hai 1975 ở Đông Timor, Tháng Hai 1976 ở Cuba, Tháng Chín 1976 tại Rhodesia, Tháng Sáu 1976 tại Argentina và quan trọng nhất liên quan đến Chile:
Vào Tháng Chín 1976, Orlando Letelier, một đối thủ của chế độ Pinochet bị ám sát ở Washington, D.C. bằng một quả bom. Vụ ám sát này là một phần của Chiến dịch Condor, một chương trình đàn áp chính trị bí mật và ám sát được thực hiện bởi các quốc gia Nam Mỹ mà Kissinger đã bị cáo buộc có liên quan.
Tại Hy Lạp, trong một ấn bản Tháng Tám 1974 của New York Times, đã tiết lộ rằng Kissinger và Bộ Ngoại giao đã được thông báo trước về cuộc đảo chính sắp xảy ra của chính quyền Hy Lạp ở Cyprus.”Kissinger không chỉ biết về cuộc đảo chính lật đổ Tổng Giám mục Makutions trước ngày 15 Tháng Bảy, ông còn khuyến khích điều đó”.
Ngày 1 Tháng Ba 1973, Kissinger tuyên bố: “Sự di cư của người Do Thái từ Liên Xô không phải là mục tiêu trong chính sách đối ngoại của Mỹ và nếu họ đưa người Do Thái vào phòng hơi ngạt, đó cũng không phải là mối quan tâm của người Mỹ. Với tính cách như thế Kissinger được lòng các chính trị gia bảo thủ nhưng giới bảo vệ nhân quyền và toàn vẹn lãnh thổ của bất cứ quốc gia nào đều cho rằng Kissinger là một kẻ mang dã tâm vào chính trị.
Đối với Trung Cộng, Kissinger là nguyên nhân khiến người Mỹ quên béng dã tâm của Bắc Kinh đối với nước Mỹ. Vào Tháng Chín 1989, John Fialka của Wall Street Journal tiết lộ rằng Kissinger muốn có lợi ích kinh tế trực tiếp trong quan hệ Mỹ-Trung vào Tháng Ba 1989 với việc thành lập China Ventures, Inc., một đối tác hạn chế của Delwar, mà ông là chủ tịch hội đồng quản trị và giám đốc điều hành.
Khoản đầu tư $75 triệu vào một liên doanh với phương tiện thương mại chính của chính phủ cộng sản lúc bấy giờ, Tập đoàn ủy thác và đầu tư quốc tế Trung Quốc (CITIC), Thành viên hội đồng quản trị là khách hàng lớn của Kissinger Associates. Kissinger bị chỉ trích vì ủng hộ việc đàn áp biểu tình tại quảng trường Thiên An Môn của Đặng Tiểu Bình và ông ta phản đối các biện pháp trừng phạt kinh tế Trung Cộng.
Không thành công như những mờ ám trước đây, lần này Kissinger bị một chính trị gia non trẻ phản ứng gay gắt bằng chính quá khứ mờ ám của ông ta. Tổng thống Zelensky, người đang được cả thế giới nể vì đã đại diện cho Ukraine mai mỉa: “Bất kể nhà nước Nga làm gì, luôn có ai đó nói rằng: Hãy tính đến lợi ích của họ. Năm nay ở Davos điều đó đã được nghe thấy một lần nữa. Ví dụ, vẫn ở Davos, ông Kissinger xuất hiện từ quá khứ sâu thẳm và nói rằng một phần Ukraine nên được trao cho Nga. Vì vậy, không có sự xa cách giữa Nga với châu Âu”.
Zelensky nhắc lại vết chàm của Kissinger: “Có vẻ như lịch của Kissinger không phải năm 2022 mà là năm 1938, và ông ấy nghĩ rằng mình đang nói chuyện với khán giả không phải ở Davos, mà là ở Munich vào thời điểm đó”. Zelensky đề cập năm 1938 là ám chỉ thỏa thuận ở Munich năm đó của các cường quốc Tây Âu cho phép Adolf Hitler tuyên bố chủ quyền với Tiệp Khắc, với hy vọng thỏa mãn tham vọng của ông ta. Hitler sau đó xâm lược Ba Lan vào năm sau, phát động Thế chiến thứ hai.
Zelensky sau đó kể lại quá khứ Holocaust của cá nhân Kissinger: “Nhân tiện, vào năm 1938, khi gia đình ông Kissinger chạy trốn Đức Quốc xã, ông mới 15 tuổi và ông hiểu mọi thứ một cách hoàn hảo. Và sau đó không ai nghe từ ông ấy rằng cần phải thích nghi với Đức Quốc xã thay vì chạy trốn hoặc chiến đấu với chúng”.
Chính trị là môi trường kinh khủng. Nó có thể làm một con người thành vĩ đại nhưng cũng sẽ đạp xuống bùn nhơ một con diều hâu quen mùi máu tanh của con người.
* Marcel H. Van Herpen– Nguyễn Trọng Dân lược dịch / Saigon Nhỏ
KIÊN GIANG – Nằm cách bãi biển Ông Lang 1,4 km, Ocean Bay Phu Quoc Resort & Spa là điểm đến gần gũi thiên nhiên, thích hợp nghỉ dưỡng và thư giãn.
Ocean Bay Phu Quoc Resort & Spa gây ấn tượng với du khách bởi phong cách thiết kế sử dụng chất liệu gỗ, ẩn mình trong những tán cây rừng nhiệt đới, trải dài trên bờ biển trong xanh, cho cảm giác gần gũi thiên nhiên.
Nổi bật nhất là villa 2 phòng ngủ có ban công hướng thẳng ra biển, với thiết kế kết hợp giữa gỗ và đá tạo cảm giác mộc mạc, ấm áp cho căn phòng.
Các tiện nghi trong phòng nghỉ được trang bị chu đáo máy sấy, khăn tắm, dép đi biển, tủ quần áo, trà, cà phê, minibar… Tất cả đều được sử dụng miễn phí. Mỗi phòng ngủ đều có bồn tắm đảm bảo sự riêng tư, giúp du khách tận hưởng kỳ nghỉ một cách thoải mái và trọn vẹn nhất.
Bungalow hướng vườn cho du khách cảm giác như lạc vào khu rừng trên ốc đảo trong nhiều bộ phim.
Theo đại diện Ocean Bay Phu Quoc Resort & Spa, khu nghỉ dưỡng này được thiết kế với 90% bằng gỗ cùng hồ bơi vô cực hướng ra biển. Nơi đây sẽ là một trong những điểm check-in mà du khách không nên bỏ lỡ khi đến Phú Quốc.
Ở khu nghỉ dưỡng còn có nhà hàng Tree house với toàn cảnh nhìn ra vườn và biển, cho du khách cảm giác thích thú khi trải nghiệm ẩm thực tại đây.
Vào buổi tối, du khách đừng quên đến nhà hàng sát biển Ocean Bar & Grill để trải nghiệm không gian lãng mạn khi vừa có thể ngắm hoàng hôn trên biển, vừa ăn tối cùng người thân và bạn bè.
Khi đêm dần buông, dừng chân tại The Bay Beach Bar, du khách sẽ có dịp check-in với ly cocktail được pha chế tùy theo sở thích. Tại đây, du khách sẽ cùng bạn bè, người thân tận hưởng không gian âm nhạc sống động, ngắm nhìn các đoàn tàu đánh cá sáng đèn về đêm… “Hành trình khám phá Ocean Bay Resort & Spa giữa lòng Phú Quốc sẽ cho du khách nhiều trải nghiệm khó quên bởi thiên nhiên tươi đẹp, được chăm chút tỉ mỉ, nhiều món ăn ngon, điểm check-in độc đáo, phòng nghỉ thoải mái. Đây sẽ là một trong những điểm đến phù hợp cho nhiều gia đình trong dịp hè này”, đại diện khu nghỉ dưỡng chia sẻ.
Giá lưu trú ở khu nghỉ chỉ từ 1,6 triệu đồng một đêm cho 2 người. Liên hệ: Ocean Bay Phu Quoc Resort & Spa Biển Ông Lang, Đường Dinh Bà, Xã Cửa Dương, Đảo Phú Quốc Điện thoại: 0297 3909 979. Facebook. Email: reservation@oceanbayphuquoc.com
Anle20's Blog 