|
Chào đón năm mới, Lễ hội hoa xuân 2020 quy mô lớn tổ chức xuyên Tết tại ba đại đô thị: Vinhomes Smart City, Vinhomes Ocean Park, Vinhomes Grand Park đem đến những trải nghiệm mới mẻ chưa từng có, dành riêng cho các cư dân Vinhomes và người thân, bạn bè. Lễ hội hoa xuân 2020 được Vinhomes đầu tư hoành tráng và chỉn chu để mang lại cho cư dân những khoảnh khắc đáng nhớ cùng gia đình và người thân trong dịp đầu năm mới. Tại miền Bắc, đại lộ Hoa anh đào lụa rực rỡ tại lễ hội “Bonsai trường thọ” và “Tuần lễ văn hoá Việt – Nhật” trong khuôn viên Vinhomes Smart City đăng đối cùng 1.000 gốc đào truyền thống của lễ hội “Đào Phú Quý” tại Vinhomes Ocean Park.
Đầu cầu Sài Gòn, lễ hội “Mai Phú Quý” tại Vinhomes Grand Park được tô điểm bằng những gam màu rực rỡ của hoa mai vàng ấm áp, các giỏ cúc mâm xôi hay dạ yên thảo kết hợp khéo léo trên thảm cỏ xanh mướt, hứa hẹn một năm mới khởi sắc cho mọi người.
Khi mặt trời dần tắt nắng là lúc siêu phẩm Công viên Ánh sáng rực rỡ sánh ngang Garden by the Bay của Singapore lộ diện lung linh giữa lòng Sài Gòn hoa lệ.
Hai lễ hội hoa tại đầu cầu Hà Nội cũng không hề kém cạnh với những màn trình diễn ánh sáng đặc sắc từ con đường được thắp sáng bởi 2.000 chiếc đèn lồng, hay con đường ô sắc màu lung linh dưới tán cây anh đào.
|
Month: Tháng Một 2020
6 GIÁ TRỊ MỸ KHÔNG MUA ĐƯỢC BẰNG TIỀN
1. Ca sĩ Madonna từng nhổ nước bọt vào mặt một bà cụ, lập tức tòa án Liên bang phán quyết cô phải bồi thường 5 triệu đô-la Mỹ (khoảng 113 tỷ VNĐ) cho bà lão.
Quan tòa nói, sở dĩ mức phạt nặng như vậy không phải bởi miếng nước bọt đó đã mang đến tổn thương lớn ngần nào cho bà cụ. Lý do là với những người có tiền như Madonna nếu chỉ phạt bồi thường 50 nghìn đô-la, lần sau cô ấy chắc chắn sẽ tái phạm. Có thể cô ấy cũng sẽ gây tổn thương cho hơn 10 người khác nữa.
2. Ở Mỹ, không có một hãng truyền thông nào thuộc về chính phủ. Bởi vì pháp luật nước Mỹ quy định, không thể lấy tiền của dân chúng để dát vàng cho mình mà lừa mị, mê hoặc dân chúng.
Kênh truyền thông duy nhất mà chính phủ Mỹ bỏ vốn làm chủ là đài phát thanh VOA của Mỹ, nhưng nó không được phép phát sóng trên đất Mỹ. Trong con mắt của người Mỹ, dư luận nên phải là tự do, nhiều nguồn, muôn hình muôn vẻ, thậm chí là mâu thuẫn lẫn nhau.
3. Nước Mỹ coi trẻ em là tài sản quý báu của quốc gia, trẻ em được pháp luật che chở cẩn thận. Nếu bạn không có tiền gửi con ở nhà trẻ, chính phủ sẽ chi trả, hoặc không có tiền mua sữa bột, chính phủ cũng sẽ chu cấp. Ngoài ra còn có nhiều chính sách đặc biệt trợ cấp cho phụ nữ mang thai, sản phụ thu nhập thấp và trẻ em chưa đến 5 tuổi.
Các gia đình thu nhập thấp có thể nhận được bữa cơm dinh dưỡng sáng và trưa miễn phí. Nếu bạn không có tiền thuê nhà, chính phủ sẽ chi trả, hơn nữa quy định trẻ nhỏ cần phải có phòng ngủ riêng. Ở nước Mỹ, bạn sẽ không bao giờ bắt gặp hình ảnh trẻ em đi xin ăn.
Có một bà mẹ mải mê bận rộn việc nhà, nhất thời không để ý trông con. Đứa con chẳng may ngã xuống bể bơi chết đuối. Trong lúc người mẹ đang đau khổ không thôi thì bất ngờ nhận được giấy triệu tập của tòa án.
Lý do mà tòa án đưa ra vô cùng đơn giản, bà đã không làm hết trách nhiệm của một người giám hộ nên sẽ phải đối mặt với việc bị tuyên án. Điều đó cũng giúp cảnh tỉnh ý thức chăm sóc con trẻ cho hàng triệu người mẹ khác.
Người Mỹ quan niệm, một đứa trẻ trước hết thuộc về bản thân nó. Đứa trẻ đó mang theo vô số quyền lợi sống vốn có trong xã hội này. Không kể là bản thân nó có ý thức được hay không, không kể là nó có thể lớn lên thành người hay không, xã hội này có tầng tầng pháp luật để bảo vệ nó.
4. Ở nước Mỹ, người dân có bệnh thì bệnh viện cần phải điều trị trước, sau đó mới gửi hóa đơn viện phí đến nhà bệnh nhân. Nếu bạn không gánh nổi khoản tiền trị liệu thì các tổ chức từ thiện hoặc chính phủ sẽ ‘ra mặt’ giải quyết. Trong trường hợp người nghèo khó chỉ vì không có tiền chi trả viện phí mà bệnh viện ngưng điều trị thì những người có liên quan sẽ bị chất vấn và nhận chế tài của pháp luật.
5. Trong chiến tranh vùng Vịnh lần thứ hai (nổ ra vào tháng 3/2003), quân Mỹ huy động lực lượng quân sự lớn mạnh tấn công tầm xa trong sa mạc. Quân đội của nhà độc tài Saddam Hussein binh bại như núi đổ, nhếch nhác bỏ chạy. Lúc này, trong cát bụi mịt trời, một chiếc xe vận tải của quân Mỹ mất phương hướng, lạc vào trận địa của quân địch.
Người lái xe là một nữ quân nhân tên Lira, bị thương và bị địch bắt giữ làm con tin để uy hiếp quân Mỹ. Cô bị nhốt ở một nơi hẻo lánh bí mật và bị canh giữ sát sao. Vì để cứu Lira, quân Mỹ đã huy động đội đột kích Hải Báo tấn công mãnh liệt khiến quân địch mất phương hướng, hoảng loạn tan vỡ.
Chỉ trong thời gian mấy phút, quân Mỹ đã giải cứu thành công Lira. Cô nhanh chóng được đưa về hậu phương điều trị. Chiến tranh kết thúc, Lira cùng với hai binh sĩ Mỹ từng bị bắt giữ khác trở về quê nhà và được chào đón như những người anh hùng.
6. Điều được giảng trong “Tuyên ngôn độc lập” của Mỹ không phải là quần thể, quốc gia, thậm chí không hề giảng đến dân chủ. Điều được giảng là 3 quyền lợi lớn: quyền sống, quyền được tự do và mưu cầu hạnh phúc. Ba quyền lợi này đều là quyền lợi của cá nhân, không phải là quyền lợi của quần thể hay quốc gia.
P/s: Những quyền lợi này có được ngay từ khi công dân Mỹ vừa mới sinh ra, chứ không phải do ai ban tặng. Mặt khác, những quyền lợi này có thể bảo vệ cá nhân, khiến họ không phải chịu đựng sự xâm hại của bất cứ ai. Chỉ có kiến lập trên cơ sở quyền lợi cá nhân, mọi người mới có thể có được một xã hội tự do chính nghĩa, tôn nghiêm và bình đẳng. Tác giả bài viết: Roy Nguyen (Facebook)
Thị trường thế giới điên đảo vì virus Vũ Hán
Thị trường Hàn Quốc và Nhật Bản đã chứng kiến đợt giảm điểm hôm 28-1 và tình trạng bán tháo cổ phiếu tiếp tục diễn ra trên toàn cầu khi số ca nhiễm và tử vong do virus corona không ngừng tăng.
Chỉ số KOSPI của Hàn Quốc đã giảm 3,1% trong ngày đầu tiên giao dịch sau kỳ nghỉ Tết nguyên đán. Trong khi đó, chỉ số Nikkei 225 của Nhật Bản giảm 0,6%.
Ông Stephen Innes, chiến lược gia trưởng về thị trường tại AxiTrader, hôm 28-1 cho rằng: “Thị trường nhận thấy mức độ lây nhiễm virus có thể tồi tệ hơn trước khi tình hình trở nên tốt hơn”.
Chứng khoán thị trường châu Á sụt giảm khi Trung Quốc siết chặt biện pháp phòng chống virus corona. Ảnh: AP
Ông Jeffrey Halley, nhà phân tích thị trường cấp cao về châu Á – Thái Bình Dương tại Công ty Oanda (Mỹ), nhận định sự tăng trưởng kinh tế ở châu Á nằm trong “vùng nhạy cảm” khi Trung Quốc vẫn đang chống chọi với virus corona (2019-nCoV).
Trong khi đó, Mỹ chứng kiến đợt giảm điểm mạnh sau khi kết thúc phiên giao dịch hôm 27-1. Chỉ số Dow Jones giảm 454 điểm, tương đương 1,6%, đây là mức giảm một ngày tồi tệ nhất kể từ tháng 10 năm ngoái.
Chỉ số S&P 500 (SPX) và Nasdaq Composite (COMP) lần lượt sụt giảm 1,6% và 1,9%, đây cũng là những mức giảm thấp nhất trong nhiều tháng qua.
Thị trường châu Âu cũng phủ “sắc đỏ” hôm 27-1. Chỉ số FTSE 100 (UKX) của Anh giảm 2,3% trong khi DAX của Đức sụt giảm 2,7%.
Tại Trung Quốc, nền kinh tế sa sút của nước này tiếp tục bị ảnh hưởng khi nhiều doanh nghiệp vẫn đóng cửa do kỳ nghỉ lễ bị kéo dài, du lịch đình trệ trong bối cảnh cơ quan chức năng nỗ lực ngăn chặn virus corona lan rộng trên toàn quốc.
Các nhà phân tích nhận định biện pháp chống virus corona sẽ ảnh hưởng đến kết quả kinh tế trong quý 1/2020 và có khả năng tác động kéo dài.
Một cựu cố vấn của chính phủ Trung Quốc kêu gọi thực hiện các biện pháp như giảm thuế cho các doanh nghiệp vừa và nhỏ để kích thích nền kinh tế.
Chuyên gia kinh tế Trung Quốc Huang Yiping, cựu cố vấn của ủy ban chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương Trung Quốc, cho hay khi kế hoạch kiểm soát sự lây lan virus corona là ưu tiên hàng đầu, nhu cầu về dịch vụ sẽ giảm và hoạt động sản xuất, đầu tư cũng như xuất khẩu sẽ gián đoạn.
Những yếu tố này có thể dẫn đến tình trạng thất nghiệp và khiến môi trường tài chính xấu đi.
Tại Sao Đồng Tâm?
Nguyễn Quang Dy
Trong bài trước (Những chỉ dấu bất ổn đầu năm mới, 12/1/2020), tác giả đặt biến cố Đồng Tâm trong bối cảnh rộng lớn hơn, để tránh “thấy cây mà không thấy rừng” và cảnh báo về hệ quả khó lường nếu “tự bắn vào chân mình”, chỉ có lợi cho Trung Quốc. Trong bài này, tác giả cố gắng phác họa bức tranh toàn cảnh về Đồng Tâm, trong khi dư luận bị phân hóa vì thiếu hụt thông tin được kiểm chứng, và 60% người Việt bị vô cảm (theo Gallup, 2012).
Tại sao Đồng Tâm có thể đối thoại?
Tháng 4/2017, câu chuyện Đồng Tâm nóng lên khi ông Lê Đình Kình (thủ lĩnh Đồng Tâm, 82 tuổi) bị công an đá gẫy chân và bắt cóc, nên dân Đồng Tâm đã giữ 38 cảnh sát cơ động làm con tin để trao đổi. Lúc đó ông Nguyễn Đức Chung (Chủ tịch Hà Nội) đã thuyết phục được lãnh đạo ủng hộ, cùng hai đại biểu Quốc Hội (ông Dương Trung Quốc và Lưu Bình Nhưỡng) đã về Đồng Tâm đối thoại với dân để giải cứu con tin và tìm giải pháp ôn hòa.
Tại sao lúc đó phương án đối thoại lại được chấp thuận? Thứ nhất, Đồng Tâm là một xã có truyền thống yêu nước trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ. Dân Đồng Tâm tuy phản đối chính quyền chiếm đất nông nghiệp (59ha tại Đồng Sênh), nhưng không tranh chấp đất quốc phòng (47ha quanh sân bay Miếu Môn). Khi bộ đội xây tường bao quanh đất sân bay, dân Đồng Tâm đã kéo đến hỗ trợ. Khi dân bắt giữ con tin, họ được đối xử tử tế.
Thứ hai, ông Lê Đình Kình là một lão thành cách mạng có uy tín với dân, có 58 năm tuổi đảng, từng là bí thư đảng ủy nhiều năm. Tuy phản đối chính quyền chiếm đất nông nghiệp, nhưng cụ Kình tin vào đảng và vẫn là đảng viên đến khi bị giết. Một tướng công an có liên quan tới Đồng Tâm nhận xét, “dân hiền lành, không phải phản động, đấu tranh có lý lẽ và ôn hoà, chính quyền để xảy ra đổ máu là không chấp nhận được” (theo Lưu Trọng Văn).
Thứ ba, lúc đó ông Nguyễn Đức Chung đang lên, được lãnh đạo ủng hộ, vì sau đại hội Đảng, lãnh đạo thường muốn xây dựng hình ảnh để củng cố quyền lực. Theo ông Dương Trung Quốc, chính quyền không có bản đồ rõ ràng về đất quốc phòng nên đuối lý. Còn dân Đồng Tâm sau khi bắt giữ 38 cảnh sát cơ động làm con tin, họ có thể quá quá tự tin vào thắng lợi và chính nghĩa nên thách thức chính quyền, như một “sai lầm về chiến thuật”.
Lúc đó lãnh đạo đã tranh cãi xem nên chọn phương án nào để tháo gỡ bế tắc (standoff). Cuối cùng họ đã chọn phương án đối thoại (theo ông Nguyễn Đức Chung), mà không chọn phương án cứng rắn (theo ông Đoàn Duy Khương, phó Giám đốc Công an Hà Nội). Kết quả là ông Chung và cụ Kình đã đã nổi lên như hai ngôi sao đối thoại ôn hòa để giải quyết tranh chấp (dù chỉ là tạm thời). Đồng Tâm cũng nổi lên như một trường hợp độc đáo và điển hình vì dân biết đồng tâm nhất trí, và lãnh đạo Đồng Tâm (cụ Kình) biết ứng xử khôn ngoan.
Tại sao Đồng Tâm lại đổ máu?
Gần ba năm sau, cuộc chơi đã thay đổi, khi ông Chung không giữ cam kết với Đồng Tâm, làm tuột mất cơ hội đối thoại. Câu chuyện Đồng Tâm diễn biến từ đối thoại ôn hòa thành đối đầu cực đoan, khi phe cứng rắn muốn thanh toán cụ Kình và “nhóm đồng thuận” để cảnh cáo những ai dám thách thức. Nhóm lợi ích đứng sau tranh chấp đất Đồng Tâm không chịu ngồi yên để mất cơ hội. Xu thế đối đầu cực đoan trong bối cảnh tranh giành quyền lực trước Đại hội Đảng lần tới, là cơ hội tốt để phe cứng rắn lật lại bàn cờ Đồng Tâm. Điều đó lý giải tại sao cách xử lý vụ Đồng Tâm (01/2020) lại thua xa cách xử lý vụ Thái Bình (1997).
Có thể nói đến tháng 01/2020, “chân dung quyền lực” đã thay đổi. Ông Chung nay bị dư luận tấn công “lên bờ xuống…sông Tô Lịch”, vì những bê bối liên quan đến công ty Nhật Cường, xử lý vụ “nước sạch sông Đà” và vụ nước bẩn sông Tô Lịch. Bàn cờ tranh giành quyền lực trước Đại Hội Đảng đang nóng lên, khi những đối thủ của ông Chung nhân cơ hội này muốn xử lý cứng rắn vấn đề Đồng Tâm như một mũi tên nhắm hai con chim.
Theo ông Nguyễn Đăng Quang (cựu đại tá công an), mục tiêu dùng bạo lực đánh úp Đồng Tâm là “phải tiêu diệt bằng được ông Lê Đình Kình, tịch thu hết hồ sơ, tài liệu, chứng cứ mà đương sự đang cất giữ, và bắt bằng hết nhóm Đồng thuận Đồng Tâm”. Cụ Kình đã nhiều lần nói với báo chí: “Cho dù có bị chặt đầu, tôi vẫn khẳng định 59ha đất ở Đồng Sênh là đất nông nghiệp”. Cụ Kình nói trong tay đầy đủ hồ sơ, tài liệu, giấy tờ để chứng minh.
Theo ông Quang, cụ Kình vẫn chủ trương đấu tranh ôn hòa, theo ba nguyên tắc. Một là phải dứt khoát không dùng vũ lực. Hai là phải đấu tranh pháp lý (kiện ra tòa án). Ba là phải đối thoại và hòa giải. Nhóm Đồng thuận luôn khẳng định không chống Đảng và Nhà nước, mà chỉ chống bọn tham nhũng và các nhóm lợi ích, thể hiện trong Tâm thư của Đồng Tâm gửi Hội nghị TƯ 7 (15/4/2018) và Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Quốc Hội (28/5/2018).
Có mấy yếu tố tác động đến xu thế ứng xử cực đoan của người Việt. Một là chiến tranh tuy kết thúc lâu rồi, nhưng “bóng ma chiến tranh” vẫn ám ảnh tư duy và cách ứng xử của họ. Mỗi khi tranh giành quyền lực hay xung đột lợi ích, người Việt dễ bị xô đẩy vào ma trận nội chiến. Thứ hai, người dân Đồng Tâm vốn ôn hòa, nhưng ngày càng bức xúc vì tuyệt vọng trước cách ứng xử tráo trở của chính quyền nên đã công khai thách thức. Thứ ba, các nhóm lợi ích có thể lợi dụng điểm yếu đó của người dân Đồng Tâm để thao túng chính sách.
Ông Đoàn Duy Khương tuy là Giám đốc Công an và cấp dưới ông Chung nhưng nếu được lãnh đạo Bộ Công An (và cao hơn nữa) ủng hộ thì có thể qua mặt ông Chung để xử lý vụ việc Đồng Tâm. Lần này, tham gia “15 ngày hành động quyết thắng” để bình định Đồng Tâm, không chỉ có lực lượng cảnh sát cơ động của Sở mà còn lực lượng của Bộ và các đơn vị khác. Đồng Tâm từ “ván cờ thế” nay trở thành “nước cờ thí” trong bàn cờ vây lớn hơn.
Hậu Đồng Tâm
Sau biến cố Đồng Tâm (9/1/2020), người ta đang nói đến “hậu Đồng Tâm” với những ẩn ý về “hệ quả không định trước” (unintended consequences), như thảm họa về đối nội, đối ngoại, và truyền thông. Bằng cách tập kích Đồng Tâm vào lúc rạng sáng như tấn công đồn địch, giết chết cụ Kình như kẻ thù không đội trời chung, chính quyền đang đánh mất lòng tin của người dân và chứng minh “cách mạng đang ăn thịt những đứa con của mình”.
Chính quyền không chỉ dùng bạo lực quá mức cần thiết và quá tàn bạo đối với người già, phụ nữ và trẻ em, mà sau đó còn ép Vietcombank phong tỏa tài khoản tiền phúng viếng của nhiều người gửi cho gia đình cụ Kình với lý do đó là “tổ chức khủng bố”. Trong chiến tranh, người ta phải đối xử nhân đạo với tù binh, nhưng trong hòa bình, người Việt lại đối xử tàn bạo với đồng bào của mình như kẻ thù. Sau ông Kình, liệu còn ai dám tin vào Đảng? Đây là cách ứng xử thiếu khôn ngoan, phá hoại khối đoàn kết dân tộc và an ninh quốc gia.
Trong khi đất nước đang cần đồng thuận quốc gia để tìm cách thoát hiểm bằng đổi mới thể chế và thoát Trung, thì người ta lại hành động như “tự bắn vào chân của mình”, chỉ có lợi cho Trung Quốc. Dấu vết trên thi thể của cụ Kình và ba sỹ quan cảnh sát đầy mờ ám, làm người dân càng nghi ngờ và bức xúc về cái chết thê thảm của họ. Thông báo của 3 người phát ngôn Bộ Công An về biến cố Đồng Tâm đưa ra 3 lần trong 5 ngày có nhiều điểm vô lý và trái ngược nhau, như một thảm họa về truyền thông, càng làm mất uy tín của Bộ Công An.
Quyết định đàn áp Đồng Tâm (9/1/2020) bất chấp Việt Nam là chủ tịch ASEAN và thành viên không thường trực của Hội đồng Bảo an LHQ (năm 2020), và bất chấp Nghị viện Châu Âu sẽ bỏ phiếu quyết định số phận của EVFTA (Hiệp định Tự do Thương mại Việt Nam-EU). Theo ông Lưu Trọng Văn, chính quyền dùng bạo lực đàn áp dân Đồng Tâm gây ra bất ổn vào lúc này có thể là một phần trong âm mưu của nhóm lợi ích cấu kết với Trung Quốc “như thế lực thù địch”, hòng làm mất uy tín Việt Nam trước khi EU thông qua EVFTA.
Ngày 9/1/2020, bà Virginie Battu-Henriksson, người phát ngôn của Liên minh châu Âu về Quan hệ Đối ngoại và Chính sách An ninh, cho biết Đại sứ Giorgio Aliberti (Trưởng Phái đoàn EU tại Hà Nội) đã trực tiếp nêu vấn đề với ông Mai Tiến Dũng (Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ), bày tỏ lo ngại trước cách xử lý tình hình của công an Việt Nam. Bà Battu-Henriksson cũng cho biết rằng Phái đoàn Liên minh châu Âu tại Việt Nam đã đề nghị có cuộc gặp với Thứ trưởng Bộ Công an Việt Nam, đồng thời họ sẽ “tiếp tục theo dõi tình hình”.
Ngày 16/1/2020, Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Thành tiếp ông Pier Giorgio Aliberti, nhưng nội dung không được tiết lộ. Trước đó (13-16/1/2020), Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn thăm và làm việc với Nghị viện Châu Âu, để “chữa cháy” vụ đàn áp Đồng Tâm. Ông Sơn đã nhấn mạnh tầm quan trọng của EVFTA & EVIPA nhằm thúc đẩy quan hệ Việt Nam-EU và hứa sẽ thực thi đầy đủ các cam kết. Theo Bộ KH-ĐT, EVFTA sẽ giúp Việt Nam tăng thêm 4,6% GDP và xuất khẩu sang EU sẽ tăng 42,7% (vào năm 2025).
Giọt nước tràn ly
Tháng 7/2019, Tổng thống Trump tuyên bố “Việt Nam hầu như là kẻ lạm dụng tồi tệ nhất” và “còn tệ hơn cả Trung Quốc”. Bộ Thương mại Mỹ đã đánh thuế 400% lên sản phẩm thép có nguồn gốc Hàn Quốc, Đài Loan (hay Trung Quốc). Sau biến cố Đồng Tâm, liệu ông Trump còn coi Việt Nam là một “trung tâm hòa giải quốc tế” và là “tấm gương tốt” để Bắc Triều Tiên noi theo, hay Đồng Tâm là “giọt nước tràn ly” làm Trump đổi ý. Phải chăng người Việt vẫn cực đoan muốn Việt Nam cô lập, theo mô hình “không chịu phát triển”.
Ngày 23/7/2017, Việt Nam đã cử đặc vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh tại Berlin, bất chấp luật pháp Đức và luật quốc tế, gây ra khủng hoảng ngoại giao với Đức. Phải khó khăn lắm Việt Nam mới bình thường hóa được quan hệ với Đức và vận động được EU ký hiệp định EVFTA. Đêm 8-9/1/2020, Hà Nội huy động 3.000 cảnh sát cơ động đàn áp dân Đồng Tâm, bắn chết ông Lê Đình Kình, 84 tuổi, tại nhà riêng. Đó là cách hành xử bạo lực, bất chấp luật lệ (như ông Duterte ở Philippine), gây ra phản ứng tiêu cực trong nước và ngoài nước.
Trong khi Việt Nam đang cố gắng vận động quốc tế ủng hộ thì những người cầm quyền cực đoan lại dùng bạo lực để đàn áp dân Đồng Tâm. Ngày 10/1, Việt Nam phóng thích và trục xuất bà Trần Thị Nga để lấy điểm về nhân quyền, nhưng động thái đó quá ít và quá muộn (too little too late) để dư luận quốc tế có thể bỏ qua vụ Đồng Tâm. Ngày 14/1, Đại Sứ quán Mỹ tại Hà Nội tuy tỏ ý “cảm kích” trước động thái đó, nhưng vẫn tiếp tục bày tỏ lo ngại về vụ Đồng Tâm và chắc trong thời gian tới sẽ có phản ứng mạnh hơn về vấn đề này.
Tiếng nói về nhân quyền của Mỹ hiện nay có thể không mạnh bằng tiếng nói của EU do Mỹ đã rút khỏi TPP, trong khi EU vẫn nắm đòn bẩy về EVFTA, vì trong hiệp định này có điều khoản ràng buộc về vấn đề nhân quyền. Nếu vấn đề này không được cải thiện, như đánh giá của tổ chức nhân quyền Liên Hiệp Quốc, thì EVFTA có thể không được phê chuẩn, hoặc được phê chuẩn nhưng vẫn bị EU giám sát. Đây là vấn đề nghiêm trọng đối với Việt Nam, vì chính phủ Việt Nam đang kỳ vọng rất nhiều vào EVFTA như một cứu cánh.
Vụ Đồng Tâm có thể xô đẩy Việt Nam vào thế mắc kẹt như một nghich lý với “hệ quả kép” về đối nội và đối ngoại, còn nặng nề hơn cả vụ Trịnh Xuân Thanh. Ngày 21/01/2020, INTA (Ủy ban Thương mại Nghị viện Châu Âu) đã họp tại Bruxelles để bỏ phiếu cho EVFTA, với 29 phiếu thuận, 6 phiếu chống, và 5 phiếu trắng. Đó là một kết quả thuận lợi cho cuộc họp toàn thể của Nghị viện Châu Âu để phê duyệt EVFTA (đầu tháng 2/2020). Vậy lý giải thế nào về kết quả bỏ phiếu đó, trước cú sốc dư luận do biến cố Đồng Tâm gây ra?
Thứ nhất, giá trị thương mại Việt Nam-EU là 56 tỷ USD, lớn thứ hai sau Singapore, là yếu tố quan trọng nhất để EU phê duyệt EVFTA. Thứ hai, EU phê duyệt EVFTA với Việt Nam không có nghĩa là đánh đổi hay bỏ qua nhân quyền, mà là điều kiện. Thứ ba, sau khi Mỹ rút khỏi TPP thì vai trò của EU trong EVFTA với Việt Nam về thương mại và nhân quyền càng quan trọng hơn. Vì vậy, EU muốn dùng EVFTA để ràng buộc và giám sát Việt Nam về nhân quyền, hơn là để Việt Nam đứng ngoài, có thể bí cờ phải đi theo Trung Quốc.
Thay lời kết
Khi kinh tế thị trường bị thao túng bởi các nhóm lợi ích thân hữu thì quyền lực và tham nhũng không được kiểm soát. Nguy hiểm nhất là tham nhũng chính sách vì nó không chỉ làm thất thoát lớn công quỹ mà còn gây ra khủng hoảng lòng tin. Trong khi Vụ AVG và vụ Thủ Thiêm là hai ví dụ điển hình đang được cho vào lò xử lý thì xảy ra biến cố Đồng Tâm. Đó không chỉ là một nghịch lý mà còn là một bi kịch quốc gia, làm đất nước tụt hậu.
Dư luận thắc mắc vì sao ông Nguyễn Phú Trọng lại vội quyết định truy tặng Huân chương Chiến công Hạng nhất cho 3 sỹ quan cảnh sát bị thiệt mạng. Dù vì lý do sức khỏe nên ông Trọng bị bưng bít thông tin hay ông thực sự ủng hộ phương án đàn áp, thì đó là một thảm họa về truyền thông. Điều đó hơi vô lý trong bối cảnh ông Trọng vẫn “đốt lò” để xử lý tiếp vụ Thủ Thiêm, cũng như phát biểu của ông Trần Quốc Vượng (ngày 25/12/2019).
Ông Vượng xác định “Ta không làm tốt thì tự ta lật đổ ta” và “cơ đồ xây dựng 75 năm có nguy cơ sụp đổ”, không do bên ngoài mà ngay trong nội bộ, vì xác định sai về “thế lực thù địch”. Không chỉ có ông Vượng xác định “kẻ thù làm hại ta chính là ta”, mà còn nhiều người khác như chuẩn đô đốc Lê Kế Lâm (cựu giám đốc Học Viện Hải Quân). Theo ông Lâm, để giám sát được quyền lực thì “vai trò của nhân dân cũng quan trọng không kém”.
Dư luận cho rằng nhiệm kỳ Tổng Bí thư của ông Nguyễn Phú Trọng sẽ đi vào lịch sử với ba sự kiện bất thường. Một là thảm họa môi trường Formosa; Hai là vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh; Ba là vụ đàn áp Đồng Tâm. Nếu vụ Đồng Tâm không phải do ông Trọng, mà là một nhân vật khác muốn gài bẫy ông (theo thuyết âm mưu) thì đó là một dấu hiệu bất ổn vì “trên bảo dưới không nghe”, báo hiệu năm 2020 còn nhiều ẩn số và biến số khó lường.
***
Năm mới, dù chính quyền dùng bạo lực nhổ được “cái gai Đồng Tâm” trong mắt họ thì vẫn khó diệt được tinh thần Đồng Tâm trong lòng dân. Thắng dân chỉ là hạ sách trước mắt, vì phải trả giá đắt lâu dài về đối nội, đối ngoại và truyền thông, như hệ quả bất định của cách ứng xử cực đoan. Tuy “chính phủ kiến tạo” kêu gọi ứng dụng công nghệ 4.0 để phát triển, nhưng cách ứng xử của người Việt vẫn theo hệ quy chiếu 0.4 vì “trống đánh xuôi kèn thổi ngược”, làm Việt Nam tiếp tục bị cô lập và tụt hậu trong một thế giới biến động khôn lường.
NQD. 26/01/2020 (Mùng 2 Tết Canh Tý)
Vào Đại nội Huế trải nghiệm trò chơi Tết chốn Cung đình xưa
TPO – Tham quan Đại nội Huế ngày đầu năm mới Canh Tý 2020, du khách và công chúng ngoài thưởng thức nhã nhạc, xem trình diễn thư pháp, ngắm hoa vườn Ngự, đây còn là cơ hội để họ trải nghiệm, khám phá nhiều trò chơi ngày Xuân ‘chẳng nơi nào có được’ tổ chức giữa những cung điện Hoàng gia xưa, như: đổ xăm hường, đầu hồi, bài vụ, thả thơ…
Sức hấp dẫn của Đại nội Huế ngày đầu năm với nhiều hoạt động văn hóa, nghệ thuật cung đình, trò chơi chốn Hoàng cung đã thực sự thu hút rất nhiều du khách, người dân đến đây. Khách đến đây nhiều hơn bất kỳ địa điểm tham quan nào ở Huế vào mùng 1 Tết Canh Tý.
Năm nay, trong cả 3 ngày Tết Cổ truyền, khu Di sản Huế gồm Đại nội luôn mở cửa miễn phí cho du khách nội địa đến tham quan, thưởng thức hoa lá chốn Hoàng cung.
Khách Tây, khách Việt bị cuốn vào trò chơi đầu hồ (một trò chơi dùng tay phóng những chiếc tên dài vào miệng của một cái bình ở xa) diễn ra phía sau điện Thái Hòa – Đại nội Huế.
Trò chơi bài vụ cũng có đông người chơi.
Hấp dẫn nhất là trò chơi thả thơ, với những màn đoán chữ gây cấn.
Còn đây là trò chơi đổ xăm hường, vốn không xa lạ với dân Huế, vì nó còn diễn ra trong dân gian dịp Tết. Nhưng đối với du khách tham quan Đại nội Huế, đây thực sự là một trò chơi cần phải khám phá.
Du khách người nước ngoài rất hứng thú với chơi đổ xăm hường.
“Thầy đồ” cho chữ trong Đại nội Huế đem đến những kỳ vọng ‘cát tường, như ý’, ‘đại cát, đại lợi’, hanh thông, an lạc… cho du khách nhân khởi đầu một năm mới.
Hào hứng nhận chữ từ “thầy đồ” Đại nội Huế ngay ngày đầu năm mới.
Không những tham quan cung điện, lầu son gác tía miễn phí, du khách còn được ‘chiêu đãi’ thêm về nhã nhạc Cung đình Huế ngay sân điện Thái Hòa – Đại nội Huế trong ngày mùng 1 Tết.
Hoa trong Đại nội Huế cũng khiến nhiều du khách mê mẩn, bởi màu sắc, sự sắp đặt độc đáo.
Ngày đầu năm, không chỉ riêng Đại nội mà Huế còn có những địa chỉ hút khách khác như khu di tích cấp quốc gia chùa Thiên Mụ. Khách tìm đến Huế đón nam mới như để mùa Xuân ở Cố đô thực sự là mùa Xuân của lễ hội.
Tinh thần độc lập của người Việt ta đang ở đâu?
Nếu đọc lại những gì các trí thức người Việt ưu tư với hiện tình đất nước viết vào đầu thế kỉ XX, chúng ta sẽ thấy điểm chung giữa họ là sự hoài nghi và mải miết tìm kiếm tinh thần độc lập của người Việt.
Có lẽ sau khi chứng kiến sự thất bại trong biển máu của các phong trào chống Pháp của những người thừa lòng dũng cảm và tiếp cận với văn minh phương Tây, những trí thức này dần ngộ ra Việt Nam thua Pháp không phải chỉ vì Pháp có tàu đồng, đại bác, có các sĩ quan chỉ huy và binh lính được huấn luyện bài bản. Sâu xa hơn Việt Nam đã thua ở trình độ văn minh mà trước hết là ở sức mạnh tinh thần của mỗi người dân trong tư cách là một cá thể độc lập.
Đấy cũng là điểm dễ nhận thấy trong tư tưởng của các nhà khai sáng Nhật Bản cuối thế kỉ XIX, sớm hơn Việt Nam chừng 50 năm.
Trong các tác phẩm nổi tiếng của mình như “Khuyến học”, “Văn minh khái lược luận” (Bàn về văn minh), “Sự độc lập của học thuật”, Fukuzawa Yukichi – một học giả được mệnh danh là Voltaire của Nhật, cũng không tiếc lời chỉ trích thói ỷ lại, yếu hèn của người Nhật và đề cao tinh thần độc lập. Ông cho rằng vì người Nhật thiếu tinh thần độc lập nên quốc gia hèn yếu, người dân coi việc quốc gia như việc của nhà khác, coi nước nhà như quán trọ vì thế ở Nhật chỉ có thần dân mà không có quốc dân.
Các trí thức Việt Nam về sau, khi chứng kiến sự lớn mạnh, trưởng thành của Nhật Bản cũng đều lấy người Nhật ra làm gương để thức tỉnh người Việt.
Dường như khi đó các cụ đã nhận ra rằng sự độc lập bao gồm hai hàm nghĩa. Hàm nghĩa thứ nhất chỉ sự độc lập của quốc gia với quốc gia khi một đất nước nào đó không bị ngoại bang cai trị và sự độc lập thứ hai là sự độc lập trong tinh thần, lối sống, tư tưởng của từng người dân.
Đối với độc lập ở nghĩa thứ nhất có thể dùng vũ lực mà bảo vệ hoặc giành lại được nhưng độc lập ở nghĩa thứ hai thì muốn có nó phải nhờ đến khai sáng, giáo dục, cải hóa phong tục…
Ngày nay nếu nhìn lại lịch sử ta cũng sẽ thấy có những trường hợp giữ được độc lập quốc gia nhưng người dân không có tinh thần độc lập. Tình trạng này kéo dài tất yếu dẫn đến hệ quả mất luôn độc lập của quốc gia. Ngược lại cũng có những trường hợp ở phương diện quốc gia độc lập đã mất rồi nhưng người dân bằng sự giác ngộ và tự khai sáng mà có được tinh thần độc lập. Kết quả của sự giác ngộ và khai sáng này sẽ dẫn đến sự độc lập của quốc gia và trong nhiều trường hợp không cần phải đổ máu.
Người Nhật trước thế kỉ XIX, cho dù có khá hơn người Việt Nam, Trung Quốc nhờ vào cơ cấu xã hội võ sĩ và chế độ phong kiến tán quyền, nhìn chung vẫn rất yếu về tinh thần độc lập.
Còn người Việt thì sao?
Ta hãy lắng nghe cụ Phan Kế Bính, một học giả có uy tín, nói về điều này trong Việt Nam phong tục. Xin trích nguyên văn:
“Con độ mười bốn, mười lăm tuổi giở lên, cha mẹ đã đem lòng lo bề gia thất, con giai thì mong dựng vợ, con gái thì mong gả chồng. Xong việc vợ chồng thì lo đến cách lập thân cho con, ngần nào lo phường lo trưởng, lo nhiêu lo xã, cho con bằng mày bằng mặt với làng nước; ngần nào lo sinh cơ lập nghiệp cho con mai sau có chỗ nương nhờ. Nước ta lắm người đẻ nhiều con, thì phải lo hết con này đến con khác, có người lo cả đời chưa hết.
Xét cái tục ta, sinh ra con ai cũng biết thương, biết mến, biết chăm chỉ nuôi nấng, dạy dỗ cho nên người, nưng như nưng trứng, hứng như hứng hoa, thực là hết lòng hết dạ. Loài người cũng nhờ có tính ấy mà bảo tồn được chủng loại cho mỗi ngày một sinh sôi nảy nở thêm ra, thì lòng nhân từ ấy rất là hay lắm. Nhưng chỉ hiềm ta khi xưa chưa hiểu cách vệ sinh, trong khi sinh sản, nào nằm than, uống nước tiểu, rất là một cách làm cho sinh bệnh, không trách đàn bà ta nhiều người hay sinh ra hậu sản mà ốm mòn. Đến lúc nuôi con thì lại hay tin những điều nhảm nhí, không có bực triết học nào mà triết hết những sự hão huyền ấy. Cho đi học, không có quy củ cách thức nào, còn phần nhiều thì học năm mười năm mà dốt vẫn hoàn dốt, cho nên trong nước, một trăm người mới được một hai người biết chữ, cũng chỉ vì cách dạy dỗ không tiên liệu được đấy thôi.
Đến lúc con lớn thì lại lo thay cho con quá. Mà nào lo thì có ra lo, lo những ngôi thứ trong làng, lo những danh phận vô ích. Chớ nào có lo cho nên một bậc người gì, hay là thành được một nghề gì đâu. Cái lo lắng ấy, hẳn sinh ra lười biếng, hay ăn chơi. Cho nên lắm người, đời cha mẹ hàn gắn chắt chiu, làm nên giàu có, mà đến đời con thì chỉ ăn chơi, chỉ phá, chẳng bao lâu mà lại hết nhẵn như không”.
Thời điểm cụ Phan Kế Bính viết những dòng trên là năm 1915, nghĩa là cách ngày nay hơn 100 năm.
Những dòng trên tuy là viết về xã hội khi đó nhưng cũng có thể hiểu đó là di sản của hàng ngàn năm tích lại.
Bây giờ, sau 100 năm thì sao? Ai dám nói những điều trên đã thành cổ tích.
– Bé thì không cho con tự lập về sinh hoạt.
– Lớn lên thì chạy lớp chạy trường.
– Con thi thì chạy điểm.
– Con đi làm thì chạy việc.
– Con có việc thì chỉ mong con làm “việc nhàn lương cao” hay “làm người nhà nước”.
– Con muốn tiến thân thì cha mẹ chỉ lo chạy quyền chạy chức hay cài cắm, cất nhắc con mình.
Chạy… chạy… chạy… không ngừng!
Nghĩa là cha mẹ chẳng lo con lập chí, cải tạo xã hội, cống hiến xã hội thế nào, chỉ chăm chăm lo con có làm chức vụ gì đem lại bổng lộc hay vinh hoa phú quý cho dòng họ, gia đình và để lại gia tài to lớn cho những đời sau hưởng hay không mà thôi.
Thử hỏi trong xã hội giờ, những cha mẹ như trên nhiều hay ít? Nếu cha mẹ mãi nghĩ và làm như thế thì bao giờ người Việt có tinh thần độc lập?
Nếu không có tinh thần độc lập thì có lẽ thêm 100 năm nữa, con cháu đọc sách của cụ Phan Kế Bính nếu còn có chút cảm khái làm người hẳn sẽ vẫn thấy ngậm ngùi.
Nguyễn Quốc Vương / Trithucvn
Một số lời khuyên phòng chống virus corona mới từ Trung Quốc (infographic)
Cho tới nay (chiều ngày 24/1), gần như tất cả các khu vực ở Trung Quốc đều bị ảnh hưởng bởi virus corona với số người thiệt mạng chính thức đã tăng lên 26 người. Con số thật có thể cao hơn nhiều.
Loại virus corona mới này là gì?
Chủng loại virus mới này thuộc loại virus corona, nó có nguồn gốc từ 2 virus nguy hiểm nhất đã bùng phát trong những năm gần đây: SARS và MERS.
Virus gây hội chứng hô hấp cấp tính nặng (SARS) từng bùng phát ở châu Á vào năm 2003, khiến gần 800 người tử vong, tỷ lệ qua đời là 9,7%.
Còn virus gây hội chứng hô hấp Trung Đông (MERS) trong giai đoạn 2012-2015 đã cướp đi gần 400 sinh mạng, cũng là virus corona. Tỷ lệ tử vong nó gây ra là gần 40%.
Dưới đây là một số lời khuyên giúp phòng chống dịch bệnh này:
1. Vì sao phải mang khẩu trang?
Khi một người ho hoặc hắt hơi, các giọt nước nhỏ li ti sẽ bắn ra từ miệng họ. Vì rất nhỏ nên chúng có thể bay xa trong không khí, thậm chí lan xa tới 40m, gieo rắc mầm bệnh (nếu có) dọc theo đường bay. Và bạn vẫn có thể hít phải các giọt nước li ti này trong vòng 5 phút sau khi ai đó ho.
Vì thế, nên tránh các nơi đông người có không khí ngột ngạt (trong phòng kín, máy lạnh), nên ưu tiên những môi trường thoáng đãng có gió lưu thông, có thể làm giảm nồng độ virus trong không khí.
2. Vì sao phải rửa tay?
Vì các chất dịch của người bệnh có thể bám vào tay họ, dính vào các vật dụng. Bạn cầm vào đó là đã dây nhiễm virus. Ví dụ: nắm cửa, tay vịn thang máy, thiết bị trong nhà vệ sinh, bắt tay…
Nhiều nghiên cứu cho thấy rửa tay còn hiệu quả hơn cả mang khẩu trang để ngừa bệnh. Bạn cũng có thể mua các dung dịch rửa tay khô để chà xát tay trong ít nhất 20 giây.
3. Vì sao phải đi khám bệnh sớm?
Khác với dịch SARS khi y học còn chưa biết căn nguyên là gì. Ngày nay, đã có xét nghiêm huyết thanh chẩn đoán sớm nhiễm virus corona. Nên nếu bạn được chẩn đoán sớm và cách ly sớm, bạn đã làm một điều tốt cho cộng đồng và tăng khả năng sống cho mình.
4. Tăng cường sức đề kháng
Vui Tết điều độ, hạn chế rượu bia, ăn nhiều rau xanh và trái cây, không ăn thịt động vật hoang dã…
Lòng biết ơn và cầu nguyện là các biện pháp tinh thần đã được chứng minh giúp tăng cường miễn dịch và sức khỏe thể chất. Vì vậy, hãy suy nghĩ tích cực. Trong khi đa số chúng ta ở nhà nghỉ Tết, ngoài kia có rất nhiều nhân viên y tế, kiểm dịch, hàng không… đang trực tiếp đối diện với dịch để bảo vệ cộng đồng. Hãy biết ơn và cầu nguyện cho họ!
5. Giải thích về điểm “tránh tiếp xúc động vật sống như gia cầm, chim”.
Trong trường hợp bùng phát virus corona này bắt đầu từ năm 2019, các bệnh nhân đầu tiên nhập viện đều đã làm việc tại một chợ đầu mối địa phương có bán động vật sống và thịt sống như gia cầm, cừu, lừa, heo, cáo, chuột, nhím và loài bò sát… Do đó, một số nước như Singapore khuyến cáo người dân khi ra nước ngoài không nên tiếp xúc với các loài chim và gia cầm.
Ngoài ra ở thành phố Vũ Hán, chính quyền đã ban bố lệnh cấm mua bán gia cầm sống và động vật hoang dã. Điều này cũng có liên quan tới dư âm của dịch cúm gia cầm H7N9 và H5N9 đã gây tử vong cho khoảng 1000 người trên thế giới.
Mỹ nghiên cứu vắc-xin cho virus corona mới này
Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia thuộc Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH) đang bắt đầu nghiên cứu phát triển vắc-xin viêm phổi bùng phát tại Vũ Hán.
Theo Đài CNN dẫn lời của ông Anthony Fauci Giám đốc Viện Dị ứng và Bệnh Truyền nhiễm Quốc gia thuộc Viện Y tế Quốc gia (NIH), có khả năng vài tháng sau sẽ triển khai khai giai đoạn thử nghiệm lâm sàng, sau một năm mới có thể có được vắc-xin.
Theo nhà khoa học vắc-xin Peter Hotez thuộc Đại học Y Baylor ở Houston chia sẻ với CNN: Bài học chúng ta học được đó chính là virus conora lây truyền rất nghiêm trọng, là một trong những mối đe dọa chính đến sức khỏe toàn cầu.
Ông nói, việc nghiên cứu vắc-xin virus conora không khó khăn so với một số loại virus khác như virus gây suy giảm miễn dịch ở người (HIV) hoặc virus cúm, mỗi loại virus đều có một mức độ khó riêng, nhưng virus cono /Trithucvnra sẽ tương đối dễ hiểu để phát triển vắc-xin.
Vì sao xuất hiện nghi vấn virus viêm phổi Vũ Hán là nhân tạo?
Dịch viêm phổi Vũ Hán đang nhanh chóng lan rộng, tính tới ngày 25/1, hầu hết các tỉnh ở Trung Quốc đều có người nhiễm bệnh. Có cư dân mạng đặt nghi vấn rằng, loại virus corona mới này đã rò rỉ từ phòng thí nghiệm cao cấp tại Vũ Hán. Luận điểm này có vẻ nghe giống một loại “thuyết âm mưu” như trong tiểu thuyết, nhưng cũng có các bằng chứng được đưa ra làm cơ sở cho nghi vấn.
Virus viêm phổi Vũ Hán: Một thảm họa trước mắt
Rạng sáng ngày 23/1, giới quan chức Vũ Hán tuyên bố bắt đầu phong tỏa thành phố. Sự hoảng loạn đã bùng nổ tại thành phố 11 triệu dân này (cao hơn cả TP.HCM) . Người dân muốn thoát ra ngoài bằng mọi giá, ngược lại, quân đội Đảng Cộng sản Trung Quốc (ĐCSTQ) đã công khai tham gia vào phòng chống và khống chế dịch bệnh, dùng vũ lực ngăn chặn. Thành phố Vũ Hán đang đứng trên bờ vực của một thảm họa nhân đạo nghiêm trọng.
Theo thông tin cập nhật ngày 25/1, Cơ quan Y tế Trung Quốc đã ra thông báo về ít nhất 15 trường hợp tử vong mới trong ngày 24/1, nâng tổng số người chết lên 41 ở nước này. Trong khi đó, các trường hợp nhiễm mới đã được xác nhận tại Hoa Kỳ, Pháp và Úc.
Nhưng con số tử vong thật sự thì chỉ có những nhân viên y tế tiếp xúc với dịch bệnh ở tuyến đầu mới biết rõ. Theo màn hình chụp tin nhắn được đăng tải trên Twitter, một nhân viên y tế ở Vũ Hán đã ghi rằng: “Cả Vũ Hán đã sụp đổ, chỉ là người ta chưa biết thôi. Bệnh viện của chúng tôi chỉ có thể chẩn đoán qua xét nghiệm axit nucleic. Một số lượng lớn bệnh nhân không được chẩn đoán chính xác, hãy nhanh chóng mua khẩu trang.”
Video một y tá khóc vì suy sụp và căng thẳng:
巴丢草 Badiucao✔@badiucao
the 3rd video of a #wuhan nurse mentally meltdown due to pressure of fighting the deadly #WuhanCoronovirus non stop after city quarantine
she said if we rest，then we are treated as traitors. i worked nonstop everyday. Only death is waiting for me here.
2,225 people are talking about this
Một cư dân mạng khác cho biết: “Số bệnh nhân nhiễm virus corona mới ở Vũ Hán đã quá tải, tin tức từ 3 nguồn tin khác nhau cũng xác nhận dựa trên số giường và thiết bị do Đảng Cộng sản Trung Quốc trang bị chính thức.”
Xuất hiện thông tin cho rằng loại virus corona mới ở Vũ Hán là “nhân tạo”
Cư dân mạng đã liệt kê một số điểm nghi vấn như sau:
Nghi vấn 1: Thời gian Trung Quốc phản ứng
Khi virus Vũ Hán mới xuất hiện, tờ Wired đưa tin rằng:
“Tuy các báo cáo ban đầu rất hạn chế, quan chức chính phủ thông báo rằng một nhóm các nhà nghiên cứu Trung Quốc đã xác định được loại vi sinh vật gây ra dịch bệnh. Họ cho biết thủ phạm là một loại virus chưa bao giờ gặp trên con người, một loại virus corona mới phát hiện, có liên quan tới SARS (hội chứng hô hấp cấp tính nặng) và MERS (hội chứng hô hấp Trung Đông). Theo truyền thông nhà nước, nhóm nghiên cứu Trung Quốc đã có sẵn các bản sao của virus đang nuôi cấy nhân tạo. Dưới áp lực của cộng đồng y khoa quốc tế, Trung Quốc đã công bố bản đồ gen của loại virus mới, khuyến khích các nhà nghiên cứu khắp thế giới phân tích và chia sẻ dữ liệu này.”
Theo tờ Wired, loại virus corona này được phòng thí nghiệm xác định chỉ 2 tuần sau khi bệnh nhân đầu tiên xuất hiện. Các bản sao đã được nhân lên nhanh chóng và sơ đồ gen được công bố. Câu hỏi đặt ra là làm sao họ hoàn thành nhanh đến thế?
Nghi vấn 2: Phòng thí nghiệm virus tại Vũ Hán
Từ trung tuần tháng 1 khi virus Vũ Hán bắt đầu lan ra nước ngoài, trên mạng đã xuất hiện thông tin cho biết loại virus này nhiều khả năng do phòng thí nghiệm cao cấp tại Vũ Hán rò rỉ ra ngoài.
Cụ thể, cư dân mạng thường trích dẫn bài viết đăng trên tạp chí Nature ngày 22/2/2017 với tựa đề “Bên trong phòng thí nghiệm Trung Quốc nghiên cứu các tác nhân gây bệnh nguy hiểm nhất thế giới”. Trong đó có đoạn:
Phòng thí nghiệm ở Vũ Hán được cấp phép hoạt động trong lĩnh vực nghiên cứu những mầm bệnh nguy hiểm nhất thế giới, nằm trong kế hoạch xây dựng 5-7 phòng thí nghiệm an toàn sinh học cấp độ 4 (BSL-4) tại Trung Quốc đại lục vào năm 2025. Song song với mặt tích cực, điều này cũng làm dấy lên những lo ngại.
Cụ thể, một số nhà khoa học bên ngoài Trung Quốc cảm thấy bất an về sự lây lan mầm bệnh, cùng với tình trạng căng thẳng địa chính trị liên quan đến vấn đề sinh học giữa Trung Quốc và các quốc gia khác.
Phòng thí nghiệm trên đã được Tổ chức Công nhận Quốc gia Trung Quốc (CNAS) chứng nhận đáp ứng các tiêu chuẩn và tiêu chí của BSL-4 vào tháng 1/2017.
BSL-4 là cấp độ bảo vệ sinh học cao nhất (cấp độ an toàn sinh học được xếp loại từ 1 đến 4). Tiêu chí của nó bao gồm lọc không khí, xử lý nước và rác trước khi thải ra khỏi phòng thí nghiệm, trong đó quy định rằng các nhà nghiên cứu phải thay quần áo và tắm trước và sau khi sử dụng các thiết bị của phòng thí nghiệm.
Trong tương lai, phòng thí nghiệm này sẽ nghiên cứu mầm bệnh gây ra dịch SARS (mầm bệnh không yêu cầu phòng thí nghiệm BSL-4) trước khi chuyển sang nghiên cứu Ebola và virus Lassa Tây Phi.
Những lo lắng đã xuất hiện xung quanh phòng thí nghiệm tại Vũ Hán. Virus SARS đã nhiều lần thoát khỏi các cơ sở nghiên cứu được kiểm soát nghiêm ngặt ở Bắc Kinh, Richard Ebright, nhà sinh học phân tử tại Đại học Rutgers ở Piscataway, New Jersey (Hoa Kỳ) cho hay.
Ông Ebright không cho rằng cần hơn 1 phòng thí nghiệm BSL-4 ở đại lục. Ông nghi ngờ rằng sự phát triển này là để phản ứng với mạng lưới nghiên cứu ở Mỹ và châu Âu, mà theo ông cũng không đảm bảo. Ông bổ sung rằng chính phủ Trung Quốc sẽ tận dụng năng lực dư thừa từ các phòng thí nghiệm này để phát triển vũ khí sinh học.
“Các cơ sở này đều có 2 mặt,” ông Ebright nói. Viễn cảnh tiêm cho những con khỉ mầm bệnh làm ông lo lắng hơn là phấn chấn: “Chúng có thể chạy quanh, chúng có thể cào, chúng có thể cắn.”
Thông tin ông Ebright nói rằng virus SARS đã hơn một lần thoát khỏi các cơ sở nghiên cứu Bắc Kinh là chính xác.
Cựu sĩ quan tình báo quân sự Israel – ông Dany Shoham – người từng nghiên cứu vũ khí sinh học của Trung Quốc, phát biểu với tờ Washington Post rằng cơ sở ở Vũ Hán này có liên quan tới chương trình vũ khí sinh học bí mật của Trung Quốc.
Khi được hỏi liệu chủng virus corona mới có khả năng rò rỉ ra ngoài không, ông Shoham cho biết: “Theo nguyên tắc, virus xâm nhập ra ngoài chỉ có hai con đường là bị rò rỉ hoặc lây nhiễm không tự biết trong nội bộ sau đó nhân viên đi ra ngoài khu vực bảo vệ. Đây có thể là điều đã xảy ra ở Viện virus Vũ Hán nhưng cho tới nay không có bằng chứng hay nghi vấn cho việc đó.”
Nhưng đầu mối quan trọng nhất không phải là phòng thí nghiệm Vũ Hán, mà là từ các nghiên cứu virus đã công khai ở Trung Quốc trong các năm qua.
Nghi vấn 3: Các nghiên cứu virus của Trung Quốc
Giáo sư Guo-Yuan Yuan thuộc khoa Vi sinh vật học của ĐH Hồng Kông cho biết, loại virus mới này tương đồng gần 80% so với virus SARS. Nó giống nhất với virus SARS ở dơi Chu Sơn thuộc tỉnh Chiết Giang.
Khoảng cách giữa Chiết Giang và Vũ Hán là 1010 km, đi xe hơi mất khoảng 11 giờ, mùa đông khi dịch bùng phát lại là thời điểm dơi không ra ngoài. Người ta chưa thể giải thích vì sao lại có sự tương đồng này.
Một bài viết trên mạng đưa ra nhận định:
Năm 2017, người ta phát hiện rằng virus SARS năm 2003 xuất xứ từ dơi ở Vân Nam, gen RdRp (có thể thích nghi với cơ thể vật chủ) tương đồng tới 87-92%.
Chủng virus corona tương tự SARS ở Vũ Hán được quân đội Trung Quốc phát triển từ loại virus corona mới có trên dơi ở Chu Sơn (Zhoushan) vào năm 2018. Chuỗi gen của virus này có thể tìm thấy trên dữ liệu gen của Viện Y tế Quốc gia Mỹ (NIH GenBank) với số hiệu ZXC21 and ZC45, do Viện Nghiên cứu Quân y Nam Kinh gửi lên.
Bằng chứng cốt yếu là: Virus corona có 4 protein quan trọng. Khi so sánh protein màng bọc của virus (E protein), các chuyên gia phát hiện rằng virus Vũ Hán mới có 100% tương đồng với virus dơi Chu Sơn. Chủng loại virus đa dạng cao và truyền chéo loài mà đạt được độ tương đồng 100% là không thể xảy ra trong chọn lọc tự nhiên.
Trong quá trình tiến hóa tự nhiên, E protein của virus dơi Chu Sơn không thể có trình tự gen chính xác giống như E protein của virus viêm phổi Vũ Hán, theo định lý cơ bản của Fisher về chọn lọc tự nhiên đưa ra vào năm 1933.
Vũ Hán là nơi duy nhất có phòng thí nghiệm BSL-4 ở Trung Quốc, nơi người ta có thể thực hiện biến đổi gen. Việc virus bị thoát ra ngoài có thể do vô tình hoặc hữu ý.
Để kiểm chứng nhận định này, kho dữ liệu gen của Viện Y tế Quốc gia Mỹ cho phép tìm và so sánh các mẫu gen của virus như sau:
Mẫu gen của virus viêm phổi Vũ Hán lấy từ chợ hải sản địa phương có mã MN908947
E protein của nó có mã QHD43418.1
Nhấn vào chức năng “run BLAST” để tìm các gen tương đồng:
Kết quả cho thấy mẫu gen 100% tương đồng chính là từ AVP78033.1 tức E protein của virus corona trên dơi Chu Sơn ZC45. Mà mẫu ZC45 chính là do Viện Nghiên cứu Quân y Nam Kinh gửi lên NIH năm 2018.
Các nghi vấn đều chỉ về một điểm
Như vậy, các thông tin đã xác minh được là:
- Phòng thí nghiệm Vũ Hán có định hướng nghiên cứu virus SARS, là nơi duy nhất ở Trung Quốc có thể nghiên cứu virus nguy hiểm và vị trí nằm ngay trong thành phố nơi bùng phát dịch.
- Trung Quốc đã cung cấp dữ liệu về mẫu virus mới cùng sơ đồ gen của nó nhanh bất ngờ.
- Virus corona mới có cùng E protein với virus trên dơi Chu Sơn mà quân đội Trung Quốc từng nghiên cứu.
- Không có khả năng dơi Chu Sơn cách hơn 1000 km gây ra bệnh ở Vũ Hán.
Các thông tin làm tăng thêm nghi vấn (nhưng không khẳng định chắc chắn) là:
- Các phòng thí nghiệm Trung Quốc từng làm rò rỉ virus SARS trước đây
- Các chuyên gia nhận định chính quyền Trung Quốc có ý định phát triển vũ khí sinh học
Nếu trước đây chỉ có thông tin về phòng thí nghiệm virus Vũ Hán thì còn khá mơ hồ, nhưng với dữ liệu gen trong kho dữ liệu của Viện Y tế Quốc gia Mỹ, nghi vấn của cư dân mạng đã có thêm sức nặng.
Nếu quả thật khả năng E protein tương đồng không thể xảy ra trong tự nhiên, tức là nó do con người lai tạo, thì liệu có thể ai đó hoặc cơ sở nào đó phát triển virus corona này ngoài phòng thí nghiệm cao cấp BSL-4 duy nhất ở Trung Quốc mà lại nằm ngay cạnh nơi bùng phát dịch?
Để có kết luận chắc chắn, vẫn cần chờ thêm dữ liệu và ý kiến của các chuyên gia, nhất là trong vấn đề so sánh bản đồ gen của virus.
Phong Trần tổng hợp / Trithucvn
Sắc màu mùa xuân trên khắp Việt Nam
Các nhiếp ảnh gia ghi lại khoảnh khắc mùa xuân khắp ba miền, từ mùa hoa mận Tây Bắc, làng nghề ở Huế đến cảnh sum họp làm bánh tét.
Những cô gái dân tộc H’Mong Hoa mặc trang phục rực rỡ sắc màu, tươi cười trong lúc nghỉ ngơi trên vùng cao nguyên đá Hà Giang. Ảnh: Nguyễn Sơn Tùng.
Bé gái dân tộc H’Mông nhặt hoa cỏ dính trên tóc cho bạn giữa mùa hoa đào rừng trên vùng cao xã La Pán Tẩn, huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái. Ảnh: Nguyễn Hữu Thông.
Cặp đôi bày tỏ tình yêu giữa khung cảnh mai anh đào nở rực trên đồi chè Ô Long, Sa Pa, tỉnh Lào Cai. Ảnh: Nguyễn Tấn Tuấn.
Hai thiếu nữ dân tộc H’Mông trong mùa hoa mận trắng. Bức ảnh được chụp tại bản Phiêng Cành, xã Tân Lập, huyện Mộc Châu, Sơn La. Ảnh: Trần Bảo Hòa.
Người dân phơi chân nhang trong những ngày cận Tết tại làng nghề Quảng Phú Cầu, huyện Ứng Hòa, Hà Nội. Nghề truyền thống có từ hơn 100 năm là niềm tự hào của người dân địa phương, đem lại thu nhập cho các hộ trong làng. Nơi này còn được nhiều nhiếp ảnh gia tìm đến sáng tác. Ảnh: Huy Lê.
Làng Thanh Tiên, xã Phú Mậu, huyện Phú Vang, Thừa Thiên – Huế là nơi có nghề làm hoa giấy truyền thống. Mỗi cành thường gồm hoa lan, huệ, hồng, cúc, dã quỳ và tường vi. Điểm chót của cành hoa là lá lúa, tượng trưng cho nghề làm nông đặc trưng tại địa phương. Vào dịp Tết Nguyên đán, người dân địa phương hạ hoa giấy cũ xuống, đốt đi và sau đó thay thế hoa giấy mới. Ảnh: Kelvin Long.
Quang cảnh yên bình lúc sáng sớm ngày Tết trên đường Trần Phú, Hội An, tỉnh Quảng Nam. Phố cổ Hội An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa thế giới vào năm 1999. Đô thị cổ này cũng được được tạp chí Travel and Leisure bình chọn đứng đầu 15 thành phố du lịch tốt nhất thế giới năm 2019. Ảnh: Đỗ Anh Vũ.
Các thiếu nữ Ba Na vui chơi trong vườn hoa mai anh đào tại thị trấn Măng Đen, huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Ảnh: Nguyễn Ngọc Thái (Thái Bana).
Một phụ nữ vừa lựa được chậu hoa về chưng Tết tại một địa điểm bán cây kiểng trên đường từ Long An đi TP HCM. Ảnh: Nguyễn Ngọc Thiện.
Người nông dân tưới nước cho vườn hoa cúc tại xã Quang Trung, huyện Thống Nhất, tỉnh Đồng Nai. Ảnh: Cao Kỳ Nhân.
Các công nhân tỉa cành, trang hoàng đường phố trước thềm xuân Canh Tý tại đường Tôn Đức Thắng, phường Mỹ Bình, TP Long Xuyên, tỉnh An Giang. Ảnh: Văn Thái.
Một gia đình quây quần làm bánh tét chuẩn bị cho ngày Tết tại huyện Phong Điền, TP Cần Thơ. Ảnh: Lê Thái Dương.
Huỳnh Phương
Thơ Xuân-Nguyễn Bính.
Xuân đã sang rồi em có hay
Tình xuân chan chứa ý xuân đầy
Kinh kỳ bụi quá xuân không đến
Sao chẳng về đây, chẳng ở đây .
( Sao chẳng về đây )
*********
Đã thấy xuân về với gió đông
Với trên màu má gái chưa chồng
Bên hiên hàng xóm cô hàng xóm
Ngước mắt nhìn trời đôi mắt trong
( Xuân về )
Anle20's Blog 