Bí ẩn tác giả Nồng Nàn Phố

Với những vần thơ đầy cảm xúc và rất đàn bà: “Có một người đàn ông/ Ta hờn như dòng sông/Sông vô tình vẫn chảy/ Đẩy ta đi lấy chồng…”, cái tên Nồng Nàn Phố, tác giả của những vần thơ ấy lâu nay đã trở nên quen thuộc với cộng đồng mạng, đặc biệt là Facebook.

Nồng Nàn Phố – tác giả của tập thơ đang “gây sốt”“Anh ngủ thêm đi anh/ Em phải dậy lấy chồng”

Quen thuộc là thế, nhưng nhiều người vẫn tò mò hỏi nhau “Nồng Nàn Phố là ai?”. Rồi bỗng một ngày, Nồng Nàn Phố ra mắt với tập thơ đầu tay mang cái tên gợi nhiều liên tưởng “Anh ngủ thêm đi anh/Em phải dậy lấy chồng”. Hẹn và chờ đợi hết cả buổi sáng mới gặp được Nồng Nàn Phố ở Hà Nội, cô nhỏ nhẹ phân bua, máy bay từ TP.HCM ra Hà Nội bị chậm giờ, chậm đến nửa ngày. Hóa ra, người viết nên những vần thơ cực kỳ già dặn và từng trải kia chỉ mới 25 tuổi, vóc dáng nhỏ nhắn, rụt rè khi trả lời phỏng vấn.

Nồng Nàn Phố tên thật là Phạm Thiên Ý, người Bình Dương, hiện sống ở TP.HCM đang là phóng viên mảng xã hội cho một tờ báo điện tử. Hỏi sao lấy tên Nồng Nàn Phố, cứ ngỡ cô phải là người Hà Nội hoặc chí ít cũng có nhiều “duyên nợ” với Hà Nội, Thiên Ý giải thích, vì em thích Hà Nội, thích một bài hát có tên là “Nồng nàn phố”, thế là lấy làm nick chat yahoo. Rồi đến khi dùng blog, vì mọi người đã quen nên cũng cứ Nồng Nàn Phố mà dùng. Cho đến khi chuyển sang Facebook thì mọi người đã quá quen thuộc. Người ta chỉ nhớ đến Nồng Nàn Phố chứ không ai để ý đến chính danh Phạm Thiên Ý cả. Thế là thành tên. Cái chuyện Thiên Ý đến với thơ xem ra vừa là tình cờ, vừa là nghiệp. Cô kể, năm thứ 3 đại học, thấy cô có tài ứng khẩu thành thơ, thế là đám bạn nịnh nọt nhờ vả làm hộ thơ để mang đi… tán gái. Mà cô cũng mát tay, tư vấn đám nào đám ấy đều thành cả. Thấy thơ mình xem ra cũng… có ích, Phạm Thiên Ý nhiệt tình làm, nhiệt tình đưa lên mạng và được độc giả nhiệt tình đón nhận.

“Tháng Tư em nhớ anh/ Như thể mười một tháng kia chẳng có nghĩa lý gì nữa cả/Như thể mười một tháng kia gian trá/ Không đủ nhiệt thành cho em cởi nút thương anh…” hay “Anh ngủ thêm đi anh/ Em phải dậy lấy chồng/ Mùa thu vừa rụng lá/ Lòng em đã sang đông…”. Nhiều người bảo thơ Nồng Nàn Phố sến nhưng hay. Người không thích bảo kể lể nặng nề. Nhưng cũng có rất nhiều người đồng cảm với cô gái 25 tuổi này. Chẳng biết gọi tên là gì, nhưng có lẽ dùng hai chữ “đàn bà” thì đúng hơn cả. Sự nhạy cảm và bản năng đàn bà đã khiến cho từng câu từng chữ đều là một nấc thang cung bậc cảm xúc. Dâng hiến, dằn vặt, mặc cảm, oán trách và nghiệt ngã. Nồng Nàn Phố viết về tình yêu đôi khi rất bản năng. Cứ trực diện mà nói, chẳng vòng vèo nói giảm nói tránh. Cô viết nhiều liên tưởng, nhiều gợi mở nên đôi khi thấy Phố như một giọng thơ ngỗ ngược và manh nha “nổi loạn” khi yêu.

Nồng Nàn Phố kể, nhiều người đọc thơ và nghĩ, cô phải trải đời lắm lắm mới viết nên được những câu chuyện là cảm xúc thật của đàn bà ngoại tình, của hai người đàn bà đau đớn khi yêu một người đàn ông mà không thể từ bỏ, về cuộc trò chuyện và những lời nhắn gửi giữa người yêu cũ và người yêu mới, về cả tình cảm vợ chồng và sự tan vỡ ly hôn… Thế nhưng tất cả những điều đó đều được Nồng Nàn Phố viết nên từ câu chuyện của người khác. Tất nhiên, cảm xúc của cô gái 25 tuổi thì là thật. Không hiểu thế nào nhưng rất nhiều người tìm đến Nồng Nàn Phố để tâm sự chuyện riêng. Có lẽ, họ nghĩ Phố từng trải và có nhiều kinh nghiệm. Và rồi tất cả những câu chuyện đó, Nồng Nàn Phố đều biến thành thơ. Còn chuyện tình cảm riêng của cô gái 25 tuổi thì sao? Cô cười có chút bẽn lẽn và bảo, nó cũng bình thường như những câu chuyện tình yêu khác. Hỏi thêm một chút về chuyện riêng tư, cô bảo thôi, cho cô được giữ nó làm bí mật.

Với mấy trăm bài thơ làm vốn văn chương, đáng lẽ Nồng Nàn Phố đã ra mắt sách từ 2 năm nay, đó là lần đầu tiên khi một nhà xuất bản đặt vấn đề in thơ cô. Thế rồi ngay cả việc mang thơ đi in cũng khiến cô gái trẻ này loay hoay và chần chừ. Không một ai trong gia đình từ bố mẹ, anh chị của Phạm Thiên Ý nghĩ rằng, con gái, em gái của họ biết làm thơ. Tất nhiên, thời điểm đó Thiên Ý giấu nhẹm. “Em luôn là con ngoan trò giỏi nên chẳng có ai nghĩ được là em đã mắc “tội” làm thơ cả” – Thiên Ý tủm tỉm cười khi nói về cái nghiệp thơ mà mình trót vướng phải. Cái hôm sách từ nhà in về, Phạm Thiên Ý cứ cầm trên tay mà không dám mở, hỏi sao không xem lại thơ của mình, Thiên Ý run run bảo, sợ nó… dở. Đúng là, cái chuyện cô ra cả một tập thơ, lại được bạn đọc đón nhận nhiệt thành là điều quá mới mẻ, lạ lẫm, lạ ngay cả trong mắt của chính mình. “Em viết như một nhu cầu của bản thân, không phải vì danh xưng nhà thơ. Hạnh phúc là những dòng cảm xúc ấy đến được với người đọc” – Nồng Nàn Phố – Phạm Thiên Ý chia sẻ. Làm thơ, trở thành cái tên được nhiều người săn đón trên mạng xã hội, nhưng cô gái trẻ này lại thật thà…, chỉ thích đọc truyện của nhà văn Nguyễn Huy Thiệp và ghét nhất là phải đọc… thơ!

Quỳnh Vân / Anninh Thủ Đô

Thế giới nội tâm trong mỗi chúng ta phức tạp nhường nào?

Những trang sách của J. Ruth Gendler đưa ta vào hành trình khám phá những điều tưởng chừng lạ lẫm, nhưng hết sức quen thuộc với chính tâm tư, tình cảm bên trong mỗi người.
Có thể coi Cuộc sống trong nội tâm là một cuốn sách khai thác tâm lý học theo góc nhìn lãng mạn và bay bổng của tác giả J. Ruth Gendler. Gendler không chỉ là một nhà văn, mà còn là họa sĩ, một nghệ sĩ theo đuổi những sáng tạo không giới hạn, khát khao xóa nhòa ranh giới giữa màu sắc và thơ ca. Vậy nên, cũng khó có thể định nghĩa và xác định chính xác thể loại cho cuốn Cuộc sống trong nội tâm, dường như cuốn sách này nằm ở điểm giao thoa giữa dòng sách hư cấu và phi hư cấu.

Khắc họa 75 phẩm chất bên trong mỗi người

Chắc chắn không ít độc giả sẽ nhận ra điểm tương đồng giữa Cuộc sống trong nội tâm với bộ phim hoạt hình Inside Out (Những mảnh ghép cảm xúc) của hãng Disney. Nếu như Inside Out nhân hóa những cảm xúc, thì Cuộc sống trong nội tâm nhân hóa những phẩm chất của con người. Phẩm chất, có thể coi là ngọn nguồn của cảm xúc, nhưng cũng có thể là kết quả của những cảm xúc. Không chỉ có Lo Lắng, Phấn Khích hay Giận Dữ, những nhân vật tạo nên bức tranh của Cuộc sống trong nội tâm còn có thể là Trắc Ẩn, Kiên Trì, Hững Hờ hay Xấu Xí.

Sách Cuộc sống trong nội tâm.
Có tất cả 75 phẩm chất – 75 nhân vật được giới thiệu tỉ mỉ trong cuốn Cuộc sống trong nội tâm. Cuốn sách này không có cốt truyện, mà chỉ giống như cuốn profile giới thiệu nhân vật, nhưng qua mỗi bài giới thiệu ngắn gọn, nhưng câu chuyện nhỏ, đời thường, gần gũi, sống động được đan cài. Tác giả J. Ruth Gendler tự nhận rằng những câu chuyện này đến từ cuộc sống của chính bà, nhưng mỗi độc giả lại có thể cảm thấy mối liên hệ từ những câu chuyện này với cuộc sống của riêng họ.

Ví dụ, sẽ có người từng bị Âu Lo hôn lên trán, và sau đó bị đau đầu trong nhiều năm trời, sẽ có người cũng phải gật gù thừa nhận rằng “kể từ khi Trực Giác chuyển vào ở, cuộc sống của tôi đảo lộn hoàn toàn”.

Khi đọc qua từng trang sách, và ngắm nhìn từng phẩm chất được khắc họa, thì một xã hội thu nhỏ trong nội tâm con người cũng dần dần được hiện lên rõ nét. Độc giả như được dẫn đường vào bên trong “khu phố” nội tâm của mình, tham quan từng căn nhà nơi từng phẩm chất đang sinh sống. Khó có thể tin rằng bất cứ ai cũng tồn tại cùng lúc 75 phẩm chất với 75 sắc thái đa dạng như vậy.

Nhưng bạn sẽ không thấy bất kỳ ai xa lạ. Bạn sẽ thầm thừa nhận rằng có những phẩm chất đã từng tồn tại trong mình, dù trong thời gian ngắn ngủi, hay đồng hành trong suốt một giai đoạn dài kỳ. Chúng ta đã từng là cô gái Thất Thường hoang dã. Rồi chúng ta cũng đã từng là chị gái Buông Xuôi thích nguyền rủa bóng đêm.

Có một sự thật thú vị là ít ai trong chúng ta có thể tự ngồi và liệt kê được đến 75 phẩm chất thường gặp của con người. Sự thú vị của cuốn Cuộc sống trong nội tâm chính là gọi tên được cả những phẩm chất mà chúng ta cảm thấy mơ hồ và không thể làm chủ. Cuốn sách giống như một từ điển để bất cứ ai, kể cả là độc giả tuổi thiếu niên lẫn những người trưởng thành, có thể tra cứu và tìm kiếm sự đồng cảm cho những khoảnh khắc tưởng chừng chẳng ai giống mình.

Như thói quen thích dùng ngôn từ để bảo vệ bản thân, hóa ra chính là Chỉ Trích – một phẩm chất dễ được hình thành từ khi còn rất nhỏ. Như ý muốn tự tử năm mười bảy tuổi hóa ra là hiện thân của Giải Thoát, nhưng để Giải Thoát được thực sự tự do thì phải gặp được một người tri kỷ đặc biệt.

Thổi hồn và nhân cách hóa từng phẩm chất, biến những phẩm chất thành những người bạn, hay thậm chí là những kẻ thù, đôi khi là người tình của mỗi con người, dường như tác giả Gendler còn có dụng ý sâu sắc hơn là chỉ nhằm mục đích tạo ra tính lôi cuốn, sống động cho tác phẩm.

Hiểu để làm chủ mình và thấu cảm với mọi người
Tất cả nhân vật phẩm chất này rất quan trọng để hình thành nên nhân cách của chúng ta, nhưng không có ai là tồn tại mãi mãi, không ai đảm bảo sẽ chung sống với chúng ta cả đời.

Càng trưởng thành, càng nhìn rõ chân dung và bản chất của từng phẩm chất, bạn càng có khả năng tự chủ và quyết định sẽ mời ai ở cùng mình lâu hơn, đón chào ai đến thăm mình thường xuyên hơn, và dù không phải lúc nào cũng có thể đuổi được sự ghé thăm bất ngờ của những phẩm chất tiêu cực.

Nhưng bạn cũng biết cách để không vô tình níu giữ những vị khách không mời ấy. Bạn có thể quyết định khi nào nên động viên Tin Tưởng hạ sinh ra Tình Yêu, cũng có thể chọn thời điểm để khuyên bảo Ngây Thơ nên chia tay với Nguy Hiểm.

The gioi noi tam trong moi chung ta phuc tap nhuong nao? hinh anh 2 solitude.jpg
Mỗi “nhân vật” nội tâm được miêu tả sống động như mỗi người mà ta gặp ngoài đời.
Ngoài những lúc cảm thấy các nhân vật phẩm chất là một phần ở trong mình, đôi khi, từng độc giả có thể thấy J. Ruth Gendler đang mô tả các nhân vật trong nội tâm như những người có thật mà bạn gặp gỡ ngoài cuộc sống thực. Điều đó khiến chúng ta có cái nhìn thấu hơn, dù chỉ là phần nào, với cuộc đời và những người xung quanh.

Chúng ta có thể đoán được rằng, một người đồng nghiệp của mình bỗng dưng bỏ việc để đi học thêm nhiếp ảnh với ước mơ làm phim, chính là người đang kết bạn với Tưởng Tượng. Chúng ta có thể ngộ được ra, người đàn ông dành tất cả thời gian với gia đình nhỏ, hàng ngày tỉ mỉ chăm bón cho khu vườn rau củ mộc mạc, chính là người đón nhận Cam Kết vào cuộc sống của mình.

Bản gốc của Cuộc sống trong nội tâm được xuất bản lần đầu năm 1984. Cuốn sách cũng từng được chuyển thể thành kịch, được dịch sang nhiều thứ tiếng, và đến nay thì độc giả Việt Nam đã có thể được thưởng thức bản chuyển ngữ duyên dáng của dịch giả Nhất Thư. Sau 35 năm, các nhân vật trong nội tâm của J. Ruth Gendler vẫn không hề già đi, và giọng văn của Gendler cũng chẳng có dấu hiệu lạc điệu so với hơi thở của thời đại mạng xã hội.

Vì không có cốt truyện, nên cuốn sách cũng không có một cái kết cụ thể, nhưng tác giả đã khéo léo để dành chân dung của cô gái mang tên Vui Vẻ ở cuối cùng. “Nàng vẫn luôn đợi chúng ta”, Gendler viết, và điều đó dường như sẽ trở thành chân lý, dù trong câu chuyện của riêng bạn, những phẩm chất khác chiếm vai nhân vật chính và chèo lái cuộc đời bạn như thế nào.

Sách hay / Eve Nguyễn / Zing

Gần 1 triệu lượt khách đến AEON Hà Đông sau 3 tuần mở cửa

Đại diện AEON Việt Nam cho biết AEON Hà Đông đón gần 1 triệu lượt khách đến trải nghiệm dịch vụ, mua sắm, tiện ích mới sau 3 tuần mở cửa và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt.

Trung tâm Bách hóa tổng hợp và Siêu thị AEON Hà Đông tọa lạc tại phường Dương Nội, quận Hà Đông, Hà Nội có thiết kế 3 tầng; diện tích sàn lên đến 20.700 m2; diện tích bán hàng là 16.259 m2. Trong 3 tuần đầu từ khi mở cửa, trung tâm ghi nhận tấp nập khách ra vào, tất cả khu vực đều phải tăng cường nhân lực để phục vụ hàng trăm nghìn lượt khách đổ về.

Gần 1 triệu lượt khách đến tham quan, mua sắm tại AEON Hà Đông trong 3 tuần từ khi mở cửa.

Những năm gần đây, sự bùng nổ của thương mại điện tử đã khiến nhiều “ông lớn” ngành bán lẻ phải thay đổi. Siêu thị, trung tâm mua sắm cần tích cực cải tiến, đổi mới để đón đầu xu hướng, đưa ra những chiến lược mới, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao và không ngừng thay đổi của khách hàng.

Trong bối cảnh đó, AEON Hà Đông vẫn tạo sức hút riêng, nhận được sự quan tâm của khách hàng nhờ chiến lược khác biệt. Trung tâm lựa chọn địa điểm tại các khu vực đô thị mới đang phát triển như quận Hà Đông, thu hút lượng khách lớn trong khu vực cũng như từ trung tâm Hà Nội.

Với ý tưởng “Mang đến giá trị mới cho một cuộc sống toàn diện của gia đình kiểu mẫu tương lai”, AEON Hà Đông cung cấp sản phẩm đa dạng và chất lượng, thu hút khách hàng nhờ định hướng mang đến một cuộc sống thoải mái, thảnh thơi, sử dụng thời gian hiệu quả và an tâm, tin cậy theo đúng chuẩn Nhật Bản.

AEON Hà Đông mang đến đa dạng sản phẩm, dịch vụ nhằm thỏa mãn nhu cầu của từng đối tượng khách hàng khu vực phía tây nam thành phố Hà Nội.

Từ thời điểm mở cửa đến nay, nhiều khách hàng đánh giá cao các điểm khác biệt và lựa chọn sẽ tiếp tục đến AEON Hà Đông. Ví dụ, khu vực rau củ quả và thực phẩm tươi sống được xem là nét đặc trưng giúp trung tâm hút khách.

Chị Khánh Linh – khách hàng thường xuyên mua sắm tại khu vực này suốt 3 tuần qua, cho biết: “Vào AEON Hà Đông, tôi thấy nhiều loại rau củ quả và thực phẩm tươi ngon, đặc biệt các sản phẩm hữu cơ, đạt chứng nhận VIET G.A.P, GLOBAL GAP nữa. Tất cả được giới thiệu nguồn gốc rõ ràng, có video quy trình sản xuất cụ thể tại nông trại nên tôi rất yên tâm mua đồ ở đây để chuẩn bị bữa ăn ngon và chất lượng cho gia đình”.

Khu vực thực phẩm tươi sống tại tầng 1 của AEON Hà Đông tấp nập khách hàng mua sắm sản phẩm cho bữa ăn hàng ngày của gia đình.

Đến với AEON Hà Đông, bạn trẻ được khám phá “thiên đường ăn uống” với hơn 300 món ăn tại khu Delica tầng 1, từ bánh xèo, nem cuốn… đến 100 loại sushi, cơm nắm, cà ri Nhật. Ngoài ra, trung tâm còn có đa dạng loại bánh ngọt tại khu AEON bakery và nhiều lựa chọn đồ uống, tráng miệng. “Mỗi lần đi ăn, cả nhóm lại phải ‘đau đầu tìm địa điểm. Giờ có AEON Hà Đông rồi, ai muốn ăn gì cũng có, chẳng phải lo nghĩ sẽ đi đâu ăn gì nữa”, Quốc Nghĩa hào hứng chia sẻ.

Khu vực ẩm thực tự chọn Delica thu hút lượng khách hàng lớn, đặc biệt là các bạn trẻ.

Khi đến với AEON Hà Đông, các gia đình trẻ dành nhiều thời gian tại khu vực Kids Republic tầng 3, khám phá các sản phẩm dành cho mẹ và bé, thời trang, đồ chơi trẻ em… Chị Vân – khách hàng có con nhỏ dưới 1 tuổi, chia sẻ: “Khu vực sản phẩm mẹ và bé tại tầng 3 còn có phòng chăm sóc trẻ (Baby room), giúp các mẹ có con nhỏ như tôi cảm thấy thoải mái. Trước đây, mỗi lần đưa con ra ngoài mua sắm, tôi luôn ngại những tình huống bất ngờ, cần đến phòng vệ sinh để thay tã hay cho con bú. Với AEON Hà Đông, tôi vừa có thể chăm sóc bé chu đáo, vừa an tâm thư giãn, tận hưởng thời gian mua sắm, giải trí bên cả gia đình”.

AEON Hà Đông đáp ứng nhu cầu của đối tượng gia đình trẻ với đa dạng sản phẩm tại khu vực Kids Republic tầng 3.

Bà Katsuta Sonoko – Giám đốc Trung tâm Bách hóa tổng hợp và Siêu thị AEON Hà Đông cho biết: “AEON Hà Đông được xây dựng tại khu vực tập trung nhiều gia đình hạt nhân – gia đình có con nhỏ và bố mẹ đều đi làm. Đây cũng là nhóm đối tượng chính mà trung tâm hướng đến. Theo khảo sát của chúng tôi, nhóm này thay đổi phong cách sống nhanh hơn. AEON Việt Nam sẽ thay đổi với tốc độ tương đương, thậm chí phải nhanh hơn để thực hiện sứ mệnh của ngành bán lẻ – đáp ứng và đón đầu mọi nhu cầu của khách hàng”.

Giang Di Linh / Zing

“Trump 10.000”: Trước ngày Hạ viện bỏ phiếu luận tội, TT Trump vừa lập kỷ lục chưa từng có tại Mỹ

Tổng thống Mỹ Donald Trump. Ảnh: Gage Skidmore/ Flickr

Thị trường chứng khoán Mỹ chưa từng tăng cao đến vậy trước khi ông Trump trở thành Tổng thống, theo Washington Examiner.

Thị trường chứng khoán Mỹ hôm thứ Hai (16/12) đã tăng trong phiên thứ 4 liên tiếp, đồng thời xác lập một kỷ lục chưa từng có trong lịch sử nước này.

Cụ thể, chỉ số Trung bình Công nghiệp Dow Jones đã vượt 28.322 điểm trong phiên đầu tiên của tuần mới, chạm mốc tăng 10.000 kỷ lục (tương đương 54%) kể từ sau chiến thắng của Tổng thống Mỹ Donald Trump trong cuộc bầu cử năm 2016.

Trong khi đó, chỉ số S&P 500 và Nasdaq Composite cũng tăng lần lượt 0,7% và 0,9% vào cuối ngày. Kể từ khi ông Trump bắt đầu nhiệm kỳ, chỉ số S&P 500 cũng đã tăng 46%, theo CNBC.

Cuối Quý II năm 2019, thị trường chứng khoán Mỹ đã giảm nhẹ trước khi bật vọt trở lại, tăng 11% nhờ việc thông qua thỏa thuận giữa Mỹ-Mexico-Canada và những tín hiệu tích cực trong tiến trình đàm phán thương mại của Mỹ và Trung Quốc.

Kỷ lục nói trên là thông tin rất đáng mừng đối với Tổng thống Trump, khi ông đang phải đương đầu với cuộc điều tra luận tội và nguy cơ phế truất trong lúc chạy đua cho cuộc bầu cử năm tới.

Vị Tổng thống Mỹ đã ăn mừng kết quả này bằng một dòng tweet: “Thị trường chứng khoán đạt tầm cao mới! Tôi sẽ không bao giờ thấy buồn chán khi được thông báo với mọi người điều đó – và chúng ta cũng sẽ không bao giờ mệt mỏi vì chiến thắng!”

Được biết, không chỉ thị trường chứng khoán Mỹ, mà các thị trường chứng khoán khác trên thế giới như Nikkei của Nhật cũng tăng 44%, FTSE của Anh tăng 6%, Hang Seng của Hong Kong cũng ghi nhận mức tăng 20% trong cùng thời điểm nói trên.

Tuy nhiên, thành công của các thị trường chứng khoán Mỹ lại có ý nghĩa đặc biệt khi nó đi kèm với tỉ lệ thất nghiệp thấp nhất trong lịch sử, thuế thu nhập cá nhân giảm… trong nhiệm kỳ của Tổng thống Trump.

@ Trithuctre

6 vụ vỡ nợ liên tiếp nổ ra ở một trong những tỉnh giàu nhất Trung Quốc, nhà đầu tư đứng ngồi không yên

Vụ việc ở Sơn Đông không phải là mới, vì các tỉnh khác thậm chí ghi nhận nhiều vụ vỡ nợ hơn. Tuy nhiên sự việc gây chấn động là vì các công ty thường bảo lãnh nợ cho nhau, vì thế rủi ro có thể lây lan nhanh chóng.

6 công ty tư nhân ở một trong những tỉnh giàu nhất của Trung Quốc đã vỡ nợ hoặc gần như phải đóng cửa trong 3 tháng qua. Chỉ riêng 6 công ty này đã có 61,8 tỷ nhân dân tệ (tương đương 9,7 tỷ USD) nợ quá hạn, khiến cả những nhà đầu tư dày dặn kinh nghiệm nhất cũng cảm thấy hoang mang.

Vụ việc ở Sơn Đông không phải là mới, vì các tỉnh khác thậm chí ghi nhận nhiều vụ vỡ nợ hơn. Tuy nhiên sự việc gây chấn động là vì cách thức vay nợ: các công ty ở Sơn Đông thường xuyên bảo lãnh nợ cho nhau. Cách này giúp họ không phải công bố công khai số nợ của mình, do đó nhà đầu tư không thể biết rõ công ty nào mắc nợ và nợ bao nhiêu. Từng là một trong những “lá cờ đầu” về phát triển công nghiệp ở Trung Quốc, mối quan hệ không rõ ràng giữa các công ty tư nhân ở Sơn Đông khiến nhiều người lo ngại tất cả sẽ cùng sụp đổ.

Hiện tại đây là một trong rất nhiều thách thức mà các nhà đầu tư trái phiếu ở Trung Quốc phải đối mặt, sau khi quy mô vỡ nợ trái phiếu nội địa đã tăng từ con số 0 chỉ cách đây vài năm lên 18 tỷ USD trong năm 2019. Ở Sơn Đông và nhiều nơi khác, vẫn chưa rõ chính phủ sẽ can thiệp như thế nào. Các nhà hoạch định chính sách Trung Quốc ngày càng sẵn sàng để cho những công ty yếu kém vỡ nợ nhưng cũng chịu áp lực phải giữ cho thị trường ổn định và kinh tế tăng trưởng.

Cho đến thời điểm hiện tại thì chính quyền thành phố Sơn Đông đã ra tay can thiệp, nhưng không chắc chính quyền cấp tỉnh sẽ làm tương tự. Do đó, các công ty của tỉnh này có thể rơi vào vòng luẩn quẩn: rủi ro vỡ nợ lan ra toàn tỉnh, khiến những công ty khỏe mạnh cũng khó có thể tiếp cận thị trường vốn.

Trên toàn quốc, tỷ lệ vỡ nợ trên trái phiếu do các công ty ngoài quốc doanh phát hành đã tăng lên mức kỷ lục 4,5% trong 10 tháng đầu năm 2019. Con số này còn có thể thấp hơn so với thực tế vì một số công ty tự giàn xếp với các trái chủ thay vì qua trung tâm thanh toán. Tỷ lệ vỡ nợ của nhóm doanh nghiệp nhà nước chỉ là 0,2% nhờ sự trợ giúp tài chính và chính phủ và nhóm này cũng dễ tiếp cận với vốn vay ngân hàng hơn.

Ở Sơn Đông, nỗi sợ làn sóng vỡ nợ lây lan xuất hiện theo những cách rất khác thường. Hồi cuối tháng 10, những tin tức tiêu cực về 1 tập đoàn chế biến ngô và thép đã đẩy trái phiếu của ít nhất là 2 công ty khác xuống mức thấp kỷ lục dù tưởng chừng như không hề liên quan.

Hóa ra công ty sản xuất nhôm China Hongqiao và công ty phân phối thực phẩm Shandong Sanxing đã bảo lãnh nợ cho nhau, và nhà đầu tư lo ngại họ sẽ phải chịu trách nhiệm. Sau đó Hongqiao đã lên tiếng trấn an, cho biết không có quan hệ làm ăn và cũng không có kế hoạch hỗ trợ tài chính cho Shandong Sanxing. Kể từ đó đến nay 3 hãng xếp hạng tín nhiệm lớn không thay đổi mức xếp hạng đối với Hongqiao nhưng nhà đầu tư vẫn không an tâm. Tuần trước lợi suất trái phiếu đôla do công ty phát hành đã tăng vọt lên 14%.

Sơn Đông là một trong những trung tâm kinh tế lâu đời nhất của Trung Quốc, khởi đầu từ hoạt động thương mại và sau này là nông nghiệp, khai khoáng và khai thác dầu mỏ. Cách đây không lâu nền kinh tế Sơn Đông vẫn đang bùng nổ, với nguồn tín dụng giá rẻ và các công ty tư nhân mạnh tay chi tiêu.

Nhưng kể từ năm ngoái nền kinh tế Sơn Đông đã giảm tốc nghiêm trọng. Nhu cầu về các sản phẩm công nghiệp giảm mạnh, và lợi nhuận công nghiệp của Sơn Đông trong 10 tháng đầu năm giảm 15,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây vẫn là tỉnh giàu thứ 3 Trung Quốc nhưng trong 9 tháng đầu năm 2019 chỉ tăng trưởng 5,4%, thấp nhất cả nước. Đà tăng trưởng bị kìm hãm đáng kể sau khi chính phủ siết chặt cho vay, khiến các công ty tư nhân khó có thể tiếp cận vốn.

Do đó chính quyền địa phương đã khuyến khích khu vực tư nhân tự hỗ trợ nhau và bảo lãnh chéo là 1 giải pháp. Nhưng đây là lựa chọn mang đến rất nhiều rủi ro. Theo chuyên gia phân tích Cindy Huang của S&P, hiện tượng bảo lãnh chéo thường tập trung ở một số thành phố và khu vực nhất định, và thường là giữa các công ty tư nhân chưa niêm yết ở cùng 1 thành phố, cùng 1 ngành, các CEO quen biết nhau.

Và nhà đầu tư còn lo ngại không rõ hiện tượng bảo lãnh chéo có phổ biến ở các địa phương khác hay không. Khảo sát năm 2018 do 1 chuyên gia phân tích của công ty chứng khoán Citic thực hiện cho thấy bảo lãnh chéo khiến các công ty ở Sơn Đông dễ bị tổn hại hơn so với bất cứ tỉnh thành nào khác.

Mỗi tuần đều có tin tức về 1 vụ vỡ nợ mới hoặc về 1 công ty đang gặp khó khăn. Hai công ty Shandong Yuhuang Chemical và Xiwang Group đã vỡ nợ vì không thể thanh toán số trái phiếu trị giá 572 triệu USD. Nhà đầu tư cũng lo ngại Shandong Ruyi Technology Group – công ty có tham vọng trở thành LVMH của Trung Quốc, nhiều khả năng sẽ không thể thanh toán 344 triệu USD trái phiếu đáo hạn vào ngày 19/12 tới đây.

Một số công ty vẫn được chính quyền địa phương giải cứu, nhưng đó là các công ty nhà nước. Chính quyền có lý do để cứu lấy việc làm cũng như giữ ổn định xã hội, nhưng không phải là mọi công ty đều được giải cứu. Kể từ khi Bắc Kinh để xảy ra vụ vỡ nợ đầu tiên của 1 công ty tư nhân năm 2014, động lực chính trị để cứu vớt các công ty tư nhân đã giảm đi rất nhiều.

Áp lực đang ngày càng gia tăng và các trái chủ phải tự tìm lấy giải pháp. “Bước tiếp theo là hãy nhìn xem các công ty tư nhân có thể tự tìm ra đường sống hay không”, Ivan Chung – chuyên gia phân tích tại Moody’s nhận định. Ông kêu gọi các công ty hãy cung cấp nhiều thông tin hơn cho nhà đầu tư, bởi về dài hạn thì tăng tính minh bạch và cải thiện công tác quản trị doanh nghiệp là cách tốt nhất để lấy lại niềm tin của các định chế tài chính.

Tham khảo Bloomberg

Thu Hương /Theo Trí thức trẻ