Day: 29/07/2019
Cái ghen nhân từ của Hoạn Thư
Không một người Việt Nam nào mà không biết tên Hoạn Thư và cái “đức” ghen của nàng. Nhưng có lẽ ít người tìm hiểu sâu xa về cái “đức” ghen đó. Ai cũng cho rằng Hoạn Thư là con người thâm độc, nham hiểm, tàn nhẫn khi hành hạ Thúy Kiều. Vì thế, tên Hoạn Thư đồng nghĩa với sự ghen tuông độc ác của một người đàn bà.
Trong thập niên 50, đầu 60, ở miền Nam Việt Nam, báo chí đã tường thuật nhiều vụ đánh ghen rất khủng khiếp. Có người thì đốt cho chồng cháy như cây đuốc (mà danh ca Trần Văn Trạch đã có bài hát “Đốt hay không đốt”), và có kẻ thì tạt át xít vào mặt tình địch, hủy hoại nhan sắc xinh đẹp của một cô vũ nữ… Như vậy, so với cái ghen của Hoạn Thư còn độc ác gấp ngàn lần. Thế mà không ai “nổi tiếng” bằng Hoạn Thư. Và người đời vẫn chỉ nhớ đến Hoạn Thư mỗi khi nói tới ghen tuông.
Thật ra, nếu tìm hiểu kỹ hơn về cách đánh ghen của Hoạn tiểu thư trong Đoạn Trường Tân Thanh, chúng ta sẽ thay đổi thái độ với nàng, chứ không khắc nghiệt như hiện nay. Điều mà những người đọc Kiều ít quan tâm tới là tâm trạng giận chồng của Hoạn Thư. Thoạt tiên, nàng không hề thù ghét Kiều :
Từ nghe vườn mới thêm hoa,
Miệng người đã lắm, tin nhà thì không.
Lửa tâm càng dập càng nồng,
Giận người đen bạc ra lòng trăng hoa.
Ví bằng thú thật cùng ta,
Cũng dong kẻ dưới mới là lượng trên.
Dại chi chẳng giữ lấy nền,
Tốt chi mà rước tiếng ghen vào mình.
Sở dĩ Hoạn Thư không muốn “rước lấy tiếng ghen” vì lễ giáo của nhà Nho không phản đối việc người đàn ông có thể đèo bòng tới “năm thê, bảy thiếp” miễn phải thông báo cho bà chính thất biết. Bà chính thất là “vợ cái con cột” nắm quyền “nội tướng” (tương đương với bộ trưởng Nội vụ) trong gia đình. Ngoài ra, Hoạn Thư không dám ghen vì nàng còn có một nhược điểm quan trọng là chưa có con để nối dõi tông đường.
Khi Thúc Sinh đang đắm đuối trong tình yêu mới được chính quan phủ sở tại ở Lâm truy se duyên, Kiều sáng suốt nhận ra rằng chàng Thúc phải qua thủ tục “thông báo” cho đúng lễ nghi :
Xin chàng liệu kíp lại nhà,
Trước người đẹp ý, sau ta biết tình.
Đêm ngày giữ mực giấu quanh,
Rày lần mai lữa như hình chưa thông!
Dù không muốn xa Kiều, nhưng thấy lời khuyên của nàng rất hợp lý, chàng Thúc “đành lòng Sinh mới quyết lòng hồi trang”. Rồi khi tiễn biệt, Kiều còn nhắc nhở :
Nàng rằng: Non nước xa khơi,
Sao cho trong ấm thì ngoài mới êm.
Dễ lòa yếm thắm trôn kim,
Làm chi bưng mắt bắt chim khó lòng.
Đôi ta chút nghĩa đèo bòng,
Đến nhà trước hãy nói sòng cho minh.
Dù khi sóng gió bất tình,
Lớn ra uy lớn, tôi đành phận tôi.
Hơn điều giấu ngược giấu xuôi,
Lại mang những việc tày trời đến sau.
Nhưng khi về đến nhà, Thúc Sinh lại quên hết lời dặn dò của Kiều, chỉ vì Hoạn Thư chẳng đả động gì tới chuyện “vợ lẽ” :
Mấy phen cười nói tỉnh say,
Tóc tơ bất động mảy may sự tình.
Có lẽ nàng Hoạn muốn chồng phải lên tiếng trước. Nhưng Thúc lại không hiểu như vậy, nên :
Nghĩ đà bưng kín miệng bình,
Nào ai có khảo mà mình lại xưng?
Những là e ấp dùng dằng,
Rút dây sợ nữa động rừng lại thôi.
Phải chăng vì chờ mãi không thấy chồng đề cập tới chuyện có vợ nhỏ ở Lâm Truy, Hoạn Thư đã khéo léo mở hé một cánh cửa cho chồng bước vào :
Rằng: Trong ngọc đá vàng thau,
Mười phần ta đã tin nhau cả mười.
Khen cho những miệng dông dài,
Bướm ong lại đạt những lời nọ kia.
Thiếp dù vụng, chẳng hay suy,
Đã dơ bụng nghĩ lại bia miệng cười.
Nếu nhân dịp này, Thúc mạnh dạn cho biết chàng mới có vợ nhỏ, chắc chắn Hoạn phải đành lòng chấp thuận. Nhưng, tiếc thay, Thúc lại ngu xuẩn nghĩ :
Thấy lời thủng thẳng như chơi,
Thuận lời chàng cũng nói xuôi đỡ đòn.
Thế rồi chàng ở nhà cả năm trời mà không nói được gì. Khi chàng nhấp nhỏm muốn ra đi, nhưng lại nhút nhát không dám ngỏ lời. Hoạn Thư biết ý, khôn khéo lên tiếng trước:
Tình riêng chưa dám rỉ răng,
Tiểu thư trước đã liệu chừng nhủ qua:
Cách năm, mây bạc xa xa,
Lâm Truy cũng phải tính mà thần hôn.
Bất ngờ được vợ cho phép, Thúc mừng quá, bèn :
Vó câu thẳng ruổi nước non quê người.
Thế là bao nhiêu lời dặn dò, cảnh cáo của Thúy Kiều thành vô ích hết. Cái mục đích về để “thông báo” không được thực hiện.
Vì không được chính thức thông báo, Hoạn Thư bây giờ có quyền thi hành kế hoạch riêng của mình với sự tính toán chu đáo.
Kế hoạch của Hoạn Thư là cho một đội “biệt kích” chớp nhoáng vượt biển sang Lâm Truy bắt cóc Thúy Kiều đem về Vô Tích để hành hạ anh chồng phản bội cho bõ ghét. Bọn Khuyển, Ưng, tay sai của họ Hoạn, đã thành công mỹ mãn trong vụ bắt cóc này. Chúng còn khôn khéo đánh tráo một cái xác vô thừa nhận ở bên sông để làm lạc hướng nhà họ Thúc. Chúng không đưa Thúy Kiều thẳng về nhà Hoạn Thư mà đưa về cho phu nhân, mẹ Hoạn Thư, đánh phủ đầu và dạy nghề làm tôi tớ. Khi Kiều đã trở thành một thị tì quen việc, Hoạn Thư mới đưa tình địch về nhà mình. Nhưng nàng ghen thì ít mà giận chồng thì nhiều nên đối với Kiều cũng không khắc nghiệt quá đáng. Một hôm, nàng hỏi đến tài đánh đàn của Kiều :
Phải đêm êm ả chiều trời,
Trúc tơ hỏi đến nghề chơi mọi ngày.
Lĩnh lời nàng mới lựa dây,
Nỉ non thánh thót dễ say lòng người !
Tiểu thư xem cũng thương tài,
Khuôn uy dường cũng bớt vài bốn phân.
Như vậy, rõ ràng Hoạn Thư không giống những người đàn bà đánh ghen khác. Nàng đã có lòng khoan nhân với tình địch. Những người (cả đàn ông lẫn đàn bà) đang trong cơn ghen, thấy tình địch là muốn băm vằm, đâm chém cho hả cơn ghen. Thế mà Hoạn Thư lại “thương tài” tình địch và còn bớt nghiêm khắc đi vài phần. Như vậy không phải là cái ghen bình thường của những phụ nữ khác. Có thể nói nàng là một người đàn bà hiếm có trên cõi đời này.
Trong khi đó, Thúc Sinh đi đường bộ về đến Lâm truy thì Thúc ông đã lo xong việc tang lễ cho Kiều (thực ra là cái thây vô chủ) :
Lễ thường đã đủ một hai,
Lục trình chàng cũng đến nơi bấy giờ.
Bước vào chốn cũ lầu thơ,
Tro than một đống, nắng mưa bốn tường.
Sang nhà cha, đến trung đường,.
Linh sàng bài vị thờ nàng ở trên.
Thúc vật vã khóc than, rồi nhờ thầy phù thủy đánh đồng thiếp xuống âm phủ tìm Kiều. Thầy pháp xuất thần một lát rồi trở về cho biết Kiều còn sống và phải đợi một năm nữa hai người mới được gặp nhau, nhưng :
Hai bên giáp mặt chiền chiền,
Muốn nhìn mà chẳng dám nhìn lạ thay.
Nửa tin nửa ngờ, chàng khắc khoải sống trong nỗi thương nhớ Kiều khoảng một năm trời thì nguôi ngoai. Nhớ nhà, chàng trở về Vô Tích với Hoạn Thư. Sau khi hai vợ chồng hàn huyên, Hoạn cho gọi Kiều ra. Lúc đó hai người mới “tá hỏa tam tinh” .
Nhà hương cao cuốn bức là,
Phòng trong truyền gọi nàng ra lạy mừng.
Bước ra một bước một dừng,
Trông xa nàng đã tỏ chừng nẻo xa.
Phải rằng nắng quáng đèn lòa,
Rõ ràng ngồi đó chẳng là Thúc sinh ?
Bây giờ tình mới tỏ tình,
Thôi thôi đã mắc vào vành chẳng sai!
Còn Thúc thì hoảng sợ vô cùng :
Sinh đà phách lạc hồn xiêu,
Thương ôi! Chẳng phải nàng Kiều ở đây?
Nhân làm sao đến thế này?
Thôi thôi, ta đã mắc tay ai rồi!
Cả hai đều không dám trái lời Hoạn Thư, nên kẻ thì :
Sợ uy dám chẳng vâng lời,
Cúi đầu nép xuống sân mai một chiều.
người thì :
Sợ quen dám hở ra lời,
Khôn ngăn giọt ngọc sụt sùi nhỏ sa.
Bây giờ đến màn đánh ghen của Hoạn Thư. Nàng sai bày tiệc rượu, gọi là tiệc “tẩy trần” và bắt Kiều hầu rượu :
Vợ chồng chén tạc chén thù,
Bắt nàng đứng chực trì hồ hai nơi.
Bắt khoan bắt nhặt đến lời,
Bắt quì tận mặt, bắt mời tận tay.
Thương người yêu bị hành hạ, Thúc cáo say, từ chối. Hoạn Thư dọa đánh Kiều, chàng đành “chén mời phải ngậm bồ hòn ráo ngay.” Sau đó, Hoạn Thư còn bắt Kiều đàn cho Thúc nghe :
Bốn dây như khóc như than,
Khiến người trên tiệc cũng tan nát lòng.
Cùng trong một tiếng tơ đồng,
Người ngoài cười nụ, người trong khóc thầm.
Giọt châu lã chã khôn cầm,
Cúi đầu chàng những gạt thầm giọt sương.
Nhưng khi Kiều bị Hoạn Thư thét mắng về tội làm Thúc buồn, Thúc lại phải
Vội vàng gượng nói gượng cười cho qua.
Màn đánh ghen của Hoạn Thư đến đây là hết :
Giọt rồng canh đã điểm ba,
Tiểu thư nhìn mặt dường đà cam tâm.
Lòng riêng khấp khởi mừng thầm,
Vui này đã bõ đau ngầm xưa nay.
Như vậy cuộc đánh ghen quá nhẹ so với bất cứ cuộc đánh ghen nào khác trên cõi đời này. Sau trận đánh ghen nhân từ, rất trí tuệ và độc đáo của Hoạn Thư, Kiều tiếp tục làm bổn phận của một thị tì, nhưng lúc nào cũng tỏ vẻ buồn rầu. Hoạn Thư động lòng mới hỏi nguyên do. Kiều thưa:
Lựa lời nàng mới thưa qua,
Phải khi mình lại xót xa nỗi mình.
Hoạn Thư bèn nhờ chồng hỏi lại cho rõ chuyện. Kiều dâng lên một lá đơn :
Cúi đầu quì trước sân hoa,
Thân cung nàng mới dâng qua một tờ.
Diện tiền trình với tiểu thư,
Thoắt xem dường có ngẩn ngơ chút tình.
Liền tay trao lại Thúc sinh,
Rằng: Tài nên trọng mà tình nên thương!
Ví chăng có số giầu sang,
Giá này dẫu đúc nhà vàng cũng nên !
Bể trần chìm nổi thuyền quyên,
Hữu tài thương nỗi vô duyên lạ đời.
Sau đó, Hoạn chiều theo ý Kiều mà cho nàng được đi tu :
Tiểu thư rằng: Ý trong tờ,
Rắp đem mệnh bạc xin nhờ cửa không.
Thôi thì thôi cũng chiều lòng,
Cũng cho khỏi lụy trong vòng bước ra.
Điều này chứng tỏ Hoạn Thư rất rộng lượng với Kiều. Ngoài ra, Hoạn Thư làm như vậy cũng là để giữ thể diện cho bản thân và cho gia đình vì Kiều không phải là một loại con hầu thông thường. Vì hoàn cảnh éo le, nàng đã trở thành một loại nô lệ cho nhà họ Hoạn. Ngay lúc đầu, Hoạn bà đã nói rõ :
Đã đem mình bán cửa tao,
Lại còn khủng khỉnh làm cao thế này!
Rồi chính Hoạn Thư cũng xác nhận như vậy :
Rằng: Hoa nô đủ mọi tài…
Bây giờ Hoạn cho Kiều đi tu, tình trạng nô lệ vẫn còn nhưng được nhẹ bớt đi rất nhiều. Vì thế, nhân lúc vợ vắng nhà, Thúc sinh lẻn ra “Quan Âm các” thăm Kiều, nàng đã cầu khẩn xin Thúc:
Liệu bài mở cửa cho ra,
Ấy là tình nặng, ấy là ân sâu.
Trong khi hai người đang kể lể, than khóc thì Hoạn Thư trở về. Nhưng nàng không xuất hiện ngay :
Hoa rằng: Bà đến đã lâu,
Dón chân đứng núp độ đâu nửa giờ.
Rành rành kẽ tóc chân tơ,
Mấy lời nghe hết đã dư tỏ tường.
Bao nhiêu đoạn khổ tình thương,
Nỗi ông vật vã, nỗi nàng thở than.
Ngăn tôi đứng lại một bên,
Chán tai rồi mới bước lên trên lầu.
Vụ “nghe lén” này đã làm Hoạn Thư an tâm, không còn sợ mất chồng nữa, vì Thúc đã dứt khoát cho Kiều biết dù còn thương nàng, chàng cũng không thể “lên thác xuống ghềnh” với nàng được :
Đã cam tệ bạc với tình,
Chúa xuân để tội một mình cho hoa.
Thấp cơ thua trí đàn bà,
Trông vào đau ruột, nói ra ngại lời.
Vì ta cho lụy đến người,
Cát lầm ngọc trắng, thiệt đời xuân xanh.
Quản chi lên thác xuống ghềnh,
Cũng toan sống thác với tình cho xong.
Tông đường chút chửa cam lòng,
Cắn răng bẻ một chữ đồng làm hai.
Thẹn mình đá nát vàng phai,
Trăm thân dễ chuộc một lời được sao?
và chàng còn khuyên Kiều trốn đi :
Liệu mà xa chạy cao bay,
Ái ân ta có ngần này mà thôi.
Bây giờ kẻ ngược người xuôi,
Biết bao giờ lại nối lời nước non?
Hoạn Thư thấy cuộc đánh ghen của mình đã đạt kết quả tốt đẹp, nên khi xem Kiều viết Kinh thì tỏ ra vui vẻ :
Khen rằng: Bút pháp đã tinh,
So vào với thiếp Lan đình nào thua !
Tiếc thay lưu lạc giang hồ,
Nghìn vàng thực cũng nên mua lấy tài.
Phải nói rằng chưa có một người đàn bà nào lại khen ngợi tình địch đến như vậy. Vì thế, khi Kiều báo ân, trả oán, không thể trừng phạt nổi Hoạn Thư mà phải tha kẻ thù của mình. Trong cuộc báo ân, trả oán của Kiều, Hoạn Thư là tội phạm đứng đầu sổ :
Dưới cờ gươm tuốt nắp ra,
Chính danh thủ phạm tên là Hoạn Thư.
Ai cũng tưởng Hoạn nương sẽ phải lãnh một hình phạt rất nặng nề, không bị băm vằm thì cũng bị đánh nhừ xương. Nhưng, sau khi nghe Hoạn trình bày, Kiều phải tha cho nàng :
Rằng: Tôi chút dạ đàn bà,
Ghen tuông thì cũng người ta thường tình.
Nghĩ cho khi các viết kinh,
Với khi khỏi cửa dứt tình chẳng theo.
Lòng riêng, riêng cũng kính yêu,
Chồng chung chưa dễ ai chiều được ai.
Trót lòng gây việc chông gai,
Còn nhờ lượng bể thương bài nào chăng?
Trước những lý lẽ vững chắc đó, Kiều đành nói :
Tha ra thì cũng may đời,
Làm ra thì cũng ra người nhỏ nhen
Đã long tri quá thì nên,
Truyền quân lệnh xuống trướng tiền tha ngay.
Hai chữ “nhỏ nhen” chứng tỏ rằng Thúy Kiều cũng biết Hoạn Thư đã dễ dãi và rất rộng lương với mình, nên không có lý do gì mà hành hạ kẻ thù. Hay nói một cách khác Kiều hiểu Hoạn Thư không thực sự đánh ghen mà chỉ muốn “dằn mặt” Thúc Sinh vì cái tội có vợ nhỏ mà không “thông báo” cho đúng phép tắc. Hoạn đã nói rõ điều đó khi về bàn tính với mẹ :
Thưa nhà huyên hết mọi tình,
Nỗi chàng ở bạc, nỗi mình chịu đen.
Nghĩ rằng: ngứa ghẻ hờn ghen,
Xấu chàng mà có ai khen chi mình.
Đến đây chúng ta có thể nói rằng nếu Hoạn Thư đánh ghen (như người ta vẫn gán cho nàng) thì cuộc đánh ghen đã rất nhân từ, độ lượng, không giống những vụ đánh ghen độc ác, tàn nhẫn khác. Riêng chúng tôi nghĩ rằng Hoạn Thư muốn hành hạ Thúc Sinh, nhưng luân lý ngày xưa không cho phép vợ được hỗn láo, lăng loàn với chồng. Hoạn phải chọn Kiều để hành hạ vì biết rằng Thúc sẽ đau khổ hơn chính chàng bị hành hạ. Và Hoạn Thư đã đạt mục đích: Thúc không những đau khổ vô cùng mà còn đành phải “cắn răng bẻ một chữ đồng làm hai”. Hoạn Thư còn mong gì hơn nữa khi đã dành được chồng khỏi tay tình địch. Nàng đã mãn nguyện nên khi Kiều lấy trộm chuông vàng khánh bạc lẻn trốn đi, không sai người đuổi bắt lại.
Tạ Quang Khôi / Theo truyenkimvankieu.blogspot.com
Vụ án quan tư tình với Lê Thái hậu, lũng đoạn triều đình
Sách Việt án lần theo trang sử cũ (tác giả Trần Đình Ba) kể lại những vụ án nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam. Được sự đồng ý của NXB Tổng hợp TP.HCM, Zing.vn trích đăng một phần nội dung sách.
Thời xưa, các vua chúa trăng hoa gió nguyệt dư luận ít phê phán, bởi họ là “thiên tử” (con trời) quyền nghiêng thiên hạ. Nhưng bậc mệnh phụ mà có mối tư tình khác thì đó là việc trái luân thường. Cái “vòng kim cô” “công, dung, ngôn, hạnh” của Nho giáo thít chặt lắm giới quần thoa.
Riêng ở nước Việt dưới thời Lý, sử cũ ghi nhận có hai trường hợp Thái hậu tư tình riêng với quan dưới trướng của mình, để lại không ít điều tiếng cho chính họ và bản triều. Điều đáng chú ý là những kẻ dám làm trò hoa nguyệt với bậc mẫu nghi thân lại vẫn bảo toàn được tính mạng và danh phận chứ không lâm vào cảnh đầu cổ lìa nhau.
Mối tình giữa thân mẫu của vua Lý Anh Tông (1138 – 1175) với quan đại thần Đỗ Anh Vũ được xem là một trong những vết gợn trong thời trị vì của vị vua thứ sáu nhà Lý. Nhưng việc ấy cũng nào có trách vua được.
Vua băng hà sớm, quan tư tình với thái hậu
Nói thế, bởi khi vua Lý Thần Tông băng hà năm Mậu Ngọ (1138) ở tuổi 23, lúc ấy Cảm Thánh phu nhân vợ ông cũng đương còn ở thì xuân sắc, sức sống dồi dào. Con trai Thiên Tộ lên ngôi lúc mới ba tuổi, tức vua Lý Anh Tông. Thiếu vắng bóng chồng, con nhỏ thơ dại, gối chiếc chăn đơn, Cảm Thánh lúc này là Lê Thái hậu vò võ một mình chốn hậu cung. Nhưng không vì thế mà bà buồn, bởi sau khi đấng kim thượng xa rời dương thế, bà vẫn có một bóng hình khác bên cạnh để bầu bạn, tâm sự, hương lửa mặn nồng: Đỗ Anh Vũ.
 |
| Bìa sách Việt án lần theo trang sử cũ. |
Lại nói về Đỗ Anh Vũ, có chị gái Đỗ thị, là mẹ của hoàng đế Lý Thần Tông. Đỗ Anh Vũ được biết đến là kẻ có tướng mạo đẫy đà, đẹp đẽ. Lúc nhỏ, được tuyển vào trong cung làm thượng lâm tử đệ. Sau đó, vua Lý Thần Tông cho vào trong Đại Nội hầu nơi màn trướng. Lê Thái hậu buổi ấy đang là Cảm Thánh phu nhân, thấy dung mạo của họ Đỗ thì đã cảm mến, liếc mắt đưa tình rồi.
Là kẻ bề tôi, nhưng vốn có nhiều tham vọng, lại không thoát khỏi cái bản năng vốn có của đàn ông, nên Đỗ Anh Vũ cũng đáp lại. Hiềm nỗi hoàng đế vẫn còn đó, nên tình trong của con chim loan (Cảm Thánh phu nhân) với con chim cắt đang ra ràng (Đỗ Anh Vũ) như đã chín mà mặt ngoài còn chưa dám làm điều lỗi đạo.
Khi vua Lý Thần Tông băng hà, vua Lý Anh Tông nối ngôi ở tuổi lên ba chưa hiểu biết gì, nên cái tình riêng trái đạo càng được dịp thổ lộ. Để tiện việc gặp gỡ người trong mộng, tháng 3 năm Canh Thân (1140), Lê Thái hậu bổ cho Đỗ Anh Vũ làm Cung Điện lệnh tri nội ngoại sự quản lĩnh cả công việc trong và ngoài Đại Nội. Họ Đỗ thỏa sức ra vào nội cung mà không gặp trở ngại gì, hai người tư thông với nhau ngày càng trơ trẽn, trong triều ngoài trấn biết hết nhưng không làm gì được.
Thái hậu Lê thị còn cho sửa lại cung Quảng Từ xa xỉ đẹp đẽ, ngày đêm ăn nằm với Anh Vũ như phu phụ, giải quyết những bức xúc của người phụ nữ đương xuân lại vắng hơi chồng. Được người tình ưu ái, Đỗ Anh Vũ vì thế chẳng coi ai ra gì: “Ở triều đình hắn vén tay, quát tháo, chỉ huy người bằng cách hất hàm, sai bảo người bằng khí sắc. Mọi người đều hé mắt sợ sệt, không ai dám nói gì”.
Việc trái tai gai mắt, nhưng thế lực của Đỗ Anh Vũ có Lê Thái hậu nâng đỡ nên ngày một lớn, không ai dám đứng ra can ngăn, hắn được tiến phong tới Thái úy. Lo cho an nguy của xã tắc vì Anh Vũ lộng hành, một nhóm quan lại gồm Điện tiền chỉ huy sứ Vũ Đái, Nguyễn Dương, Đàm Dĩ Mông, Dương Tự Minh… cùng nhau họp lại, bàn mưu tính kế để trừ khử Anh Vũ.
Sau khi kế sách đã định, Vũ Đái cầm quân đến cửa thành, hô lớn: “Anh Vũ ra vào cấm đình, làm nhiều điều ô uế, tiếng xấu đồn ra ngoài, không tội gì to bằng. Bọn thần xin sớm trừ đi, khỏi để mối lo về sau”. Ngay sau đó, lại có chiếu chỉ cho cấm quân bắt Anh Vũ. Anh Vũ đã bị cấm quân bắt trói giam ở hành lang Tả Hưng Thánh, chờ định tội. Việc xảy ra năm Canh Ngọ (1150).
Thái hậu Lê thị nghe tin nhân tình bị bắt, lấy làm xót xa lắm nên tìm mọi cách để cứu. Bà sai người mang cơm rượu cho Anh Vũ, ngầm để vàng trong đồ đựng món ăn để đút lót cho Vũ Đái. Được của đút lót, Vũ Đái quên cả việc lớn nên nhẹ tay cho tên tội đồ họ Đỗ.
Không bị xử tử, được ân xá
Bấy giờ vua Anh Tông xét án Anh Vũ. Nhưng vây quanh vua toàn là tay chân của hắn, lại có mẹ là Thái hậu Lê thị nói thêm vào, nên thay vì định tội chết đối với tên “gian phu” như trường hợp Tần Thủy hoàng giết người tình của mẹ (Triệu Cơ) là Lao Ái, thì Anh Vũ chỉ bị biếm làm Cảo điền nhi đi làm ruộng nhà nước.
Thái hậu Lê thị lo buồn lắm, nghĩ cách làm cho người tình được về bên mình nên thường mở hội to, tha tội nhân để Anh Vũ được dự ân xá. Anh Vũ nhiều lần được ân xá thành ra cũng chỉ trong năm ấy, hắn khỏi tội, lại làm Thái úy phụ chính như trước. Từ đó, càng được cưng yêu, hắn nắm hết quyền sinh sát trong tay, chăm làm những việc báo oán, lũng đoạn cả triều đình.
 |
| Cảnh ân ái trên diềm một ngôi đình ở Bắc Giang. Ảnh: Đào Đức Minh/Đình làng việt |
Những người từng bắt hắn trước kia, đều bị tống ngục, hoặc bắt đi đày, hoặc giết. Mà nào có làm bí mật gì, hắn công khai lợi dụng sự nhẹ dạ, mượn luôn tay vua để thực hiện bằng cách nói riêng với vua, khơi việc Vũ Đái dám cầm cấm quân xông vào cửa khuyết, phải trừ đi kẻo để họa về sau.
Thế là tội những người can dự vụ giết hụt Đỗ Anh Vũ được tuyên: “Giáng Trí Minh vương xuống tước hầu, Bảo Ninh hầu xuống tước Minh tự, Bảo Thắng hầu làm phụng chức; bọn Vũ Đái 20 người bị chém, bêu thủ cấp ở đầu sông; bọn Đồng Lợi 8 người bị chém ở chợ cửa tây; bọn (Dương) Tự Minh 30 người bị phát lưu đi các nơi nước độc ở viễn châu; còn những người dự mưu đều bị bắt tội đồ”.
Thật là:
Nết Anh Vũ ngẫm càng quá cỡ,
Trêu vợ vua lại khử tôi vua .
Chỉ đến tháng 8 năm Mậu Dần (1158), Đỗ Anh Vũ chết, nước nhà mới được yên, trăm họ chắc cũng vui mừng, quan viên hồ hởi. Nhưng Lê Thái hậu thì nỗi buồn đong đầy khôn xiết.
Cửa ngõ ra vào trung tâm Saigon đang bị bóp nghẹt như thế nào ?
Với vị trí thuận tiện di chuyển vào trung tâm, các cửa ngõ TP HCM là lựa chọn của rất nhiều chủ đầu tư phát dự án bất động sản (BĐS). Tuy nhiên tốc độ phát triển các dự án nhà ở đang bỏ lại hạ tầng giao thông phía sau một khoảng cách xa khiến hầu hết mọi cửa ngõ chính vào trung tâm Sài Gòn đang bị “bóp nghẹt” bởi các tòa cao ốc.
Hiện nay, với tốc độ phát triển dần trở thành một trung tâm tài chính của TPHCM, nhu cầu đi lại đang liên tục gia tăng, nhiều trục đường chính ra vào trung tâm TPHCM liên tục quá tải. Tại các quận 2, 9, Thủ Đức và các tỉnh Đồng Nai, Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu…, khi ra vào khu trung tâm thành phố, ngoài các trục chính là tuyến xa lộ Hà Nội, Quốc lộ 13, thì lưu lượng xe đang ngày càng tăng cao trên những tuyến đường chính dẫn vào khu nội thành gây nên kẹt xe nghiêm trọng.
Chưa kể, tại khu vực trên còn đối mặt nguy cơ kẹt xe thường xuyên khi hàng loạt dự án bất động sản lớn với các cao ốc, chung cư… quy mô hàng ngàn căn hộ đang hình thành. Mặt khác, hiện giao thông ở nút giao như Mai Chí Thọ – Xa lộ Hà Nội; Mai Chí Thọ – đường dẫn cao tốc Long Thành – TPHCM; Nguyễn Văn Linh – Nguyễn Hữu Thọ; hay hiện nay là Tôn Đức Thắng – Nguyễn Bỉnh Khiêm – Nguyễn Hữu Cảnh đang trong tình trạng quá tải và là một trong những vị trí có nguy cơ ùn tắc giao thông trên địa bàn TPHCM.
Các tuyến đường dẫn vào trung tâm TPHCM từ quận Bình Thạnh thường xuyên trong tình trạng kẹt cứng ở các giờ cao điểm
Chủ tịch Hiệp hội Bất động sản TP.HCM (HoREA) Lê Hoàng Châu nhận định không chỉ hai trục đường Nguyễn Hữu Thọ và Nguyễn Tất Thành, các trục khác nối khu Nam (quận 7, huyện Nhà Bè, một phần huyện Bình Chánh) với nội đô như Dương Bá Trạc – cầu Nguyễn Văn Cừ, cầu Nguyễn Tri Phương – Phạm Hùng cũng thường xuyên quá tải.
Ông Châu đánh giá thành phố đã có nhiều giải pháp như các dự án mở rộng cầu Kênh Tẻ hiện hữu, mở rộng đường Nguyễn Hữu Thọ, làm thêm cầu Nguyễn Khoái, cầu Thủ Thiêm 4, tuyến metro số 4… Tuy nhiên, chủ tịch HoREA cho rằng để tình hình kết nối giao thông cải thiện đáng kể, cần có thời gian chứ không thể xuất hiện “phép lạ” sau một đêm.
Hàng loạt dự án chung cư cao tầng liên tục “mọc” lên quanh các tuyến đường lớn, mật độ dân cư tăng cao nên tình trạng kẹt xe cũng thường xuyên xảy ra.
Trên tuyến đường Nguyễn Hữu Cảnh (khoảng 2km), các quần thể dự án này có khoảng 20.000 căn hộ được xem là gây sức ép rất lớn lên giao thông. Trong đó phải kể đến quần thể hơn 10.000 căn hộ được một chủ đầu tư lớn mới cung ứng ra thị trường bên cạnh các khu căn hộ cao cấp hiện hữu trước đó như Saigon Pearl, Sun Wah Pearl, The Manor, Centennial…
Chỉ trong vòng 10 năm, rất nhiều dự án lớn nhỏ đã đổ bộ về như Park Vista, Sunrise City View, The Park Residence, Dragon Hill 2, Kiến Á, Hưng Phát Silver Star… khiến khu vực quận 7 trở nên chật chội. Riêng tổ hợp căn hộ cao cấp Sunrise City đã “góp” hơn 10 tòa cao ốc trên đoạn đường khoảng 500 m
Bến Vân Đồn, quận 4 cũng đang trong tình trạng kẹt xe trầm trọng do mật độ dân cư tăng cao
Như vậy, việc hạ tầng giao thông “đuổi theo” tốc độ phát triển của BĐS, cộng với việc điều chỉnh quy hoạch nội bộ về cấp phép dự án đã khiến đô thị méo mó ngay từ cửa ngõ
Theo Sở Xây dựng TPHCM, mật độ xây dựng, hệ số sử dụng đất, chỉ tiêu về dân số, số tầng cao… để làm căn cứ cấp phép xây dựng nhà cao tầng là những chỉ tiêu quy hoạch đã được thành phố lập, thẩm định và phê duyệt trên cơ sở đồng bộ với các chỉ tiêu về hạ tầng kỹ thuật, xã hội của khu vực.
Tuy nhiên, nhiều năm qua các dự án nhà ở cao tầng đang đi trước hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội mà lẽ ra phải làm ngược lại. Đặc thù của các công trình cao tầng là chen vào các khu đất trống, đất xen kẽ trong khu dân cư hiện hữu dẫn đến quá tải hạ tầng.
Xa lộ Hà Nội, đường Mai Chí Thọ đã mở rộng lộ giới từ 80 – 120 m, xe máy có 2 -3 làn để di chuyển nhưng vẫn kẹt xe do cư dân sống tại các cao ốc đổ ra quá đông, không còn đường lưu thông
Tại cửa ngõ phía Đông TPHCM, hàng chục cao ốc trên 30 tầng quy mô hàng chục nghìn căn hộ nằm cạnh công trình tuyến metro số 1, trong đó nhiều block chung cư đã hoàn thành, bàn giao cho cư dân
Đại diện Sở Giao thông Vận tải (GTVT) TPHCM cho biết nhiều dự án cao ốc, trung tâm thương mại, các công trình tập trung đông người được cấp phép xây dựng và đưa vào khai thác trong khi hạ tầng kỹ thuật xung quanh, đặc biệt là hệ thống giao thông chưa được đầu tư mở rộng theo quy hoạch nên đã tạo ra áp lực lớn cho hạ tầng giao thông hiện hữu.
Trong hầu hết các dự án, Sở GTVT chỉ tham gia giải quyết tình huống như đề xuất các giải pháp kỹ thuật nhằm đảm bảo an toàn giao thông trong điều kiện hạ tầng giao thông hạn hữu. Chính việc chạy theo giải quyết tình huống dẫn đến tình trạng ùn tắc giao thông khi các dự án đưa vào khai thác, sử dụng.
Gần đây, Sở Quy hoạch và Kiến trúc mới chuyển cho Sở GTVT cho ý kiến về các dự án xây dựng cao ốc, khu dân cư. Theo đó, trong quá trình xây dựng chung cư, Sở GTVT đã yêu cầu chủ đầu tư bố trí các lối ra vào hợp lý, tránh các giao lộ, để xe ra vào công trường trên phần đất dự án chứ không được đậu ngoài đường. Đối với các công trình tập trung đông người như trung tâm thương mại, cao ốc văn phòng, sở đang lấy ý kiến chuyên gia và các sở ngành để xây dựng báo cáo đánh giá tác động giao thông, sau đó trình UBND thành phố thông qua làm tiêu chí để áp dụng cho các dự án xây dựng về sau.
Trước tình trạng các dự án cao ốc đang bức tử hạ tầng giao thông, Chủ tịch UBND TPHCM Nguyễn Thành Phong đã giao các cơ quan chức năng không cấp phép xây dựng cho những công trình cao ốc tập trung đông người, trên các trục đường, khu vực chưa đầu tư hoàn chỉnh hệ thống hạ tầng giao thông, theo quy hoạch được duyệt
Chỉ trong vòng hơn 3 năm qua, hàng chục khu đô thị lớn nhỏ ở quận 7, Nhà Bè, Bình Chánh như Trung Sơn, Sadeco, Intresco 6B, Đại Phúc… thu hút hàng trăm nghìn người đến sinh sống. Điều này khiến các ngả đường còn lại di chuyển về trung tâm chật cứng
Theo KTS Ngô Viết Nam Sơn, hiện nay việc cấp phép xây dựng của TPHCM được thực hiện tràn lan mà nguyên nhân chính là do 3 cơ quan nhà nước gồm Sở Quy hoạch Kiến trúc, Sở GTVT và Sở Xây dựng chưa phối hợp tốt. Cách làm hiện nay là cấp phép theo quy hoạch hạ tầng tương lai chứ không phải theo hạ tầng hiện hữu nên hạ tầng không theo nổi.
Một số chuyên gia cũng chỉ ra khi kẹt xe, ách tắc, ngành giao thông lại “nhảy” vào xử lý kiểu theo đuôi, tắc đâu chữa đấy, tạo nên một bức tranh giao thông đô thị nhếch nhác, chồng chéo, lộn xộn. Đơn cử như khu vực đường Nguyễn Hữu Cảnh, tuyến metro chưa biết bao giờ mới hoàn thành, đường Nguyễn Hữu Cảnh thì ngập lụt xuống cấp nhưng có rất nhiều dự án xây dựng được cấp phép quanh khu vực này. Các dự án hạ tầng giao thông đều đã có trong quy hoạch nhưng chưa thực hiện thì nhà cao tầng đã mọc lên, dân cư đổ đến, không quá tải mới là chuyện lạ.
Trong thời gian qua, TP.HCM đã và đang đầu tư hàng chục ngàn tỷ đồng nâng cấp mở rộng các trục giao thông chính như Nguyễn Xiển, Lò Lu, Đỗ Xuân Hợp, cầu Phú Hữu, cầu Tăng Long, cầu nối Long Thành (Đồng Nai)…, sẽ góp phần giảm áp lực giao thông cho khu vực, giúp hoạt động lưu thông hàng hóa diễn ra nhanh hơn. Tuy nhiên, chỉ phần nhỏ trong danh mục đầu tư hạ tầng này được hoàn thiện
Chỉ tính riêng đường Nguyễn Hữu Thọ, các dự án cao ốc hai bên đường hiện nay đang có khoảng 400.000 dân sinh sống trong các cao ốc, gấp 2 lần dân số quận 4. Đó là chưa kể hàng chục dự án cao ốc đang triển khai. Số lượng dự án quá lớn trong khi đường Nguyễn Hữu Thọ (từ Nguyễn Văn Linh đến cầu Kênh Tẻ) mỗi bên chỉ có một làn ô tô và một làn xe máy nên dù chỉ dài khoảng 2,5 km nhưng để di chuyển qua điểm nóng này vào giờ cao điểm, ô tô phải mất gần 1 giờ mới đến được trung tâm TPHCM
Để chấm dứt tình trạng tắc nghẽn trên các trục đường khi di chuyển từ quận 7 vào nội đô TP.HCM, ông Sơn đánh giá cần giải 3 bài toán.
Thứ nhất, nếu có đủ trường học, nơi làm việc tại chỗ thì cư dân không phải di chuyển nhiều vào nội trung tâm thành phố nữa. Thứ hai, khu Nam là khu đất thấp của thành phố, nên nếu xây dựng công trình phải làm hạ tầng bền vững song song như nạo vét hệ thống kênh, cống, xây công viên để chống ngập; đảm bảo mật độ xây dựng thấp.
Cuối cùng, ông cho rằng vẫn phải làm hạ tầng giao thông kết nối nhưng khi quy hoạch tốt từ đầu và giải được hai vấn đề trên thì tự lưu lượng giao thông di chuyển vào trung tâm thành phố sẽ giảm.
Ngay chân cầu Sài Gòn hướng Bình Thạnh đang san sát hàng chục tòa nhà cao tầng. Chỉ trong một thời gian ngắn, những dự án “tỷ USD” nhanh chân án ngữ cửa Đông thành phố
Đoạn đường Tôn Đức Thắng, quận 1 đang bị rào chắn chiếm hết phần lớn diện tích lưu thông nên tình trạng kẹt xe đang gia tăng
Theo PGS-TS Tôn Nữ Quỳnh Trân – Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu đô thị và Phát triển TP.HCM, những yêu cầu của một đô thị tương lai đòi hỏi một bộ máy quản lý đô thị thông minh, có năng lực quản lý và điều hành. Mô hình quản lý đô thị hiện nay của chúng ta vẫn theo chiều dọc truyền thống, không có sự chia sẻ hạ tầng, dữ liệu cũng như các công cụ, tài nguyên khác theo chiều ngang giữa các sở, ban, ngành. Xây dựng tính kết nối giữa các ngành, các lĩnh vực là một trong những điều kiện quan trọng để xây dựng thành phố tương lai.
Bài và ảnh: Minh Tú
Trình bày: Hương Xuân
Theo Trithuctre
Anle20's Blog 