Nhà triết học Socrates

Căn hộ Hà Nội ‘tìm không thấy’ phòng ngủ, toilet

Toilet, cửa phòng ngủ được giấu kín vào hệ tủ tường giữa nhà, khiến khách đến chơi “tìm mãi mới ra”.

Căn hộ 78m2 nằm trong một khu chung cư trên đường Minh Khai, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội.

Không hài lòng về không gian bị phân nhỏ đang sống, gia chủ đã tìm đến Comma Studio để thực hiện dự án cải tạo căn hộ. Kiến trúc sư Nguyễn Quốc Thành cùng các đồng nghiệp đã cố gắng tìm một giải pháp để hòa hợp giữa không gian chung và riêng của căn hộ một cách linh hoạt khéo léo.

Mặt bằng căn hộ sau cải tạo: Từ cửa chính đi vào là khu vực bếp, ăn uống và tiếp khách liên thông với nhau. Ngay sau đó là ban công. Ở phía bên cạnh là các không gian riêng tư, hai phòng ngủ và hai nhà vệ sinh. Phía sau các phòng ngủ cũng là một ban công.

Các kiến trúc sư đã đưa một hệ tường/tủ tích hợp vào khu vực trung tâm của căn hộ, nơi có tiềm năng kiểm soát được sự liên kết giữa các không gian xung quanh nhiều nhất. Các mặt của hệ tủ này tương tác trực tiếp với từng khu vực (hai phòng ngủ, khu vực phòng ăn) với các tính chất khác nhau. Nhà vệ sinh của phòng ngủ chính dường như “lọt thỏm” trong hệ tủ đặc biệt này.

Ngoài việc lưu trữ đồ kín đáo bên trong tủ, xung quanh tủ có nhiều hốc nhỏ để trang trí và trưng bày đa chức năng, giúp nâng tiện ích cho các khu vực mà nó chạy xuyên qua.

Ví dụ, ở bề mặt tủ tiếp giáp với phòng ngủ của con có lưu trữ một chiếc bàn gấp. Khi cần học bé sẽ mở bàn ra. Lúc không học, chiếc bàn được gấp lại giúp không gian căn phòng rộng rãi, thoáng đãng.

Hai cửa mở vào hai phòng ngủ đều là cửa trượt cao kịch trần, để khi mở nó sẽ trượt giấu vào các hệ tủ. Ảnh: Lối vào phòng ngủ bố mẹ, cánh cửa gỗ bên cạnh mở ra toilet “chìm” trong tủ.

Khi những hệ cửa trượt này ở trạng thái mở, không gian riêng tư của căn hộ được hòa vào không gian chung lớn, mang tới thêm những tương tác về ánh sáng và tầm nhìn. Ảnh: Lối vào phòng ngủ của con.

Căn hộ gây ấn tượng với tông màu xanh ghi kem điểm xuyết các mảng màu gỗ ấm. Những mảng màu này kết hợp với nhau dưới nền ánh sáng tự nhiên giúp mang lại sắc thái nhẹ nhàng và thư thái cho tổng thể không gian căn hộ.

Lắp đặt các thiết bị nội thất cao cấp, tổng chi phí cải tạo căn hộ rơi vào khoảng 450 triệu đồng. Thời gian thi công kéo dài hai tháng.

Thái Bình / Ảnh: Quốc Thành, Nhật Trung

9 thói quen xấu lãng phí cuộc đời

Tính tới thời điểm hiện tại bạn có cảm thấy mãn nguyện với cuộc sống của mình hay không? Bạn có hy vọng mình có thể bước lên một tầng cao mới, có một cuộc sống phong phú hơn? Vậy thì có lẽ chúng ta hãy thử quay đầu nhìn lại bản thân một chút, xem xem mình có vô tình nuôi dưỡng những thói quen xấu nào.

(Ảnh: Shutterstock)

Lề mề

Rất nhiều người có tính cách tiêu cực, chỉ biết sống qua ngày đoạn tháng, khi gặp phải vấn đề họ thường lựa chọn tìm kiếm đủ cớ để thoát thân. Họ thường nghĩ rằng việc này để ngày mai làm cũng được. Cách nghĩ này chỉ khiến bản thân bạn trở nên lười nhác, sau đó bạn lại rơi vào một vòng tuần hoàn ác tính, cảm thấy hối tiếc về những chuyện đã qua, nhưng lại ôm giữ kỳ vọng vào tương lai.

Nhưng lười biếng chỉ khiến tâm an nhàn của con người bành trướng hơn. Lâu dần, thái độ của chúng ta với cuộc đời chỉ là sự mệt mỏi, chán chường, tiêu trầm và không thể khởi được tinh thần lên.

Sợ hãi

Những người có khả năng chịu áp lực thấp, thường không thể thản nhiên chấp nhận sự sợ hãi. Do đó ban đầu khi bắt tay vào công việc họ thường oanh oanh liệt liệt, nhưng hễ gặp sai sót, bị người khác coi thường, hay bị chỉ trích họ lại sợ hãi, muốn bỏ cuộc. Như vậy vô hình trung họ cũng đánh mất cơ hội tôi luyện trưởng thành cho bản thân mình.

Do dự

Người hay do dự thì dẫu năng lực giỏi thế nào đi chăng nữa cũng sẽ đánh mất cơ hội tốt hết lần này tới lần khác và bị những người quyết đoán, biết chớp cơ hội vượt qua.

Viện cớ

“Trăm cái sai, nghìn cái sai đều là lỗi của người khác”. Họ sẽ vĩnh viễn không ngừng tìm mọi lý do biện hộ cho bản thân bởi lẽ đây là cách bảo vệ bản thân dễ dàng nhất. Chính vì vậy, không có chí tiến thủ, thì phàm mọi việc đều chỉ dậm chân tại chỗ, sẽ chỉ cảm thấy cuộc đời phía trước thật u ám, và không biết cần nỗ lực như thế nào.

Ngừng học hỏi

Nếu muốn tự mình trưởng thành, bạn cần không ngừng nỗ lực, hoàn thiện bản thân. Luôn ý thức được những thiếu sót của bản thân, sau đó cải thiện, học hỏi, như vậy mới có thể liên tục tiến bộ. Nếu chỉ an phận với hiện tại, không nỗ lực, chỉ muốn dậm chân tại chỗ, thì cuối cùng cũng sẽ bị người khác bỏ lại sau lưng.

Tự hạn chế bản thân

Khi hành sự, nếu luôn tự hạn chế bản thân sẽ chỉ khiến mình trở nên bình thường hoá, và khó có thể đạt được thành tựu nào đáng kể. Bởi lẽ hễ tự giới hạn bản thân bạn sẽ không thể kích thích tiềm năng của mình, mà bị hạn chế bởi trình độ hiện tại, khó có thể tiến thêm một bước về phía trước.

Kỳ thực đây cũng là một phương thức phủ định bản thân, có lẽ điều này có thể giúp bạn tránh gặp trắc trở, thất bại nhưng lại khiến bạn mất đi không gian và cơ hội thăng tiến, đề cao.

Trốn tránh hiện thực

Những người thích trốn tránh hiện thực thường có những đặc điểm dưới đây: Thích nằm mơ giữa ban ngày, thích buông thả bản thân, luôn cảm thấy xã hội thật tàn khốc, không thân thiện với mình. Họ không thể đối diện với một cuộc sống bất định, bởi lẽ có quá nhiều điều còn chưa biết. Thường thì họ suốt một thời gian dài chỉ biết chìm đắm trong các trò chơi điện tử, những bộ tiểu thuyết hư cấu. Họ không ngừng tìm cảm giác thành tựu trong đó, nên lại ngày càng lệch hướng với cuộc sống hiện thực.

Sợ bị từ chối

Sợ bị người khác từ chối thường là do lòng tự tôn quá cao, hay quá để tâm tới suy nghĩ của người khác, và làm việc không tập trung. Những người chú tâm vào hiệu quả công việc thường không đặt lòng tự tôn của bản thân ở vị trí số 1. Bởi lẽ nếu được chấp nhận họ sẽ có thêm một cơ hội, nếu bị từ chối thì cũng chỉ giống như hiện trạng mà thôi.

Nhiệt tình nhất thời

Đây là tình huống hầu như ai cũng từng gặp, trong rất nhiều việc ban đầu, chúng ta thường vô cùng hào hứng, nhưng sau đó vì không thể tiếp tục kiên trì, nên mất đi hứng thú, hoặc bị những việc khác cuốn đi mất, khó có thể theo đuổi từ đầu chí cuối.

Nhưng nếu việc gì cũng vậy thì hầu như chúng ta không thể làm một việc trọn vẹn, ắt cũng sẽ khó cảm nhận được niềm vui thành công. Bởi lẽ trên 80% thất bại khởi nguồn từ sự nhiệt tình nhất thời.

Nếu bạn có 9 thói quen xấu trên, chi bằng hãy xem lại bản thân, tìm ra nguyên nhân và mau chóng sửa đổi. Như vậy bạn mới có cơ hội gặt hái được nhiều thành công và hạnh phúc hơn trong cuộc sống.

Thiên Cầm / Trithuctre

Trương Duy Nhất đối mặt với tương lai ‘còn hơn cả nguy hiểm’

Phạm Chí Dũng

Blogger, nhà báo Trương Duy Nhất. (Hình: Facebook Truong Duy Nhat)

Ông Trương Duy Nhất, tâm điểm của cuộc tranh cãi trên mạng xã hội và giữa mạng xã hội với chính quyền Việt Nam về nguồn cơn thực sự khiến ông bị công an bắt giam, đang phải đối mặt với một tương lai còn hơn cả nguy hiểm.

Bởi sẽ chỉ dừng ở mức độ nguy hiểm nếu cựu trưởng văn phòng đại diện báo Đại Đoàn Kết ở Đà Nẵng – Trương Duy Nhất – bị Bộ Công An khép vào hành vi “lợi dụng chức vụ quyền hạn…” và thông đồng với Vũ “Nhôm” trong vụ bán giá bèo trụ sở tờ báo này tại Đà Nẵng.

Ứng với tội danh tương lai đó, Trương Duy Nhất có thể phải lãnh bản án khoảng 3-5 năm tù giam, mức án mà với cá nhân ông Nhất có thể là không quá dài.

Tội danh tương lai trên đã được dọn đường sẵn, bởi sau vụ “Trương Duy Nhất mất tích ở Bangkok” kèm theo nhiều dư luận về “Trương Duy Nhất bị Tổng cục 2 bắt cóc,” trên mạng xã hội đã xuất hiện một số bài viết của giới dư luận viên tập trung mổ xẻ mối quan hệ giữa Trương Duy Nhất với Vũ “Nhôm.”

Các dư luận viên nói Nhất khi làm Trưởng đại diện báo Đại Đoàn Kết tại Đà Nẵng đã lợi dụng giấy tờ của báo để mua nhà đất không qua đấu giá, gây thất thoát lãng phí, và cả những hoạt động thuộc về “phe cánh chính trị” của ông Nhất. Điều này hàm ý rằng nếu trong thời gian tới Trương Duy Nhất có bị công an và tòa án truy tố và xử tù về tội danh kinh tế thì cũng chẳng có gì là oan sai, càng chẳng đáng để các tổ chức nhân quyền quốc tế lên tiếng về ông Nhất và đòi trả tự do cho ông.

Nhưng lại xuất hiện những nghi ngờ ngày càng lớn về việc Trương Duy Nhất, nếu quả thực bị bắt cóc bởi Tổng Cục 2 (tình báo quân đội) như một cáo buộc (chưa được kiểm chứng) của Người Buôn Gió, thì khó mà xuất phát từ nguồn cơn ông Nhất nắm giữ những bí mật kinh doanh của Vũ “Nhôm” nên bị bắt cóc. Bởi cơ quan điều tra Việt Nam sau khi bắt được Vũ “Nhôm” đã khai thác tình báo viên này đến mức khó mà còn bí mật nào.

Mà hẳn Trương Duy Nhất phải nắm giữ một bí mật ghê gớm nào đó và đụng chạm đến quyền lực chính trị hoặc lợi ích kinh tế của một phe cánh chính trị nào đó trong đảng, cái bí mật mà nếu Trương Duy Nhất tung ra công khai thì có thể giết chết tươi một số quan chức nào đó…

Và suy cho cùng, đó phải là một bí mật mang tính sinh tử khiến cho nhóm quan chức này phải một lần nữa, bất chấp vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh mà đã gây ra cơn địa chấn an ninh – tình báo và kéo theo cuộc khủng hoảng ngoại giao lan rộng từ Đức sang Slovakia và cả một phần khối Liên Minh Châu Âu, “liều mình như chẳng có” để tổ chức thêm một vụ bắt cóc nữa, lần này trên đất Thái.

Cần nhắc lại, lệnh truy nã đầu tiên của Bộ Công An đối với Vũ “Nhôm” vào cuối Tháng Mười Hai, 2017 không phải là tội danh kinh tế, mà “cố ý làm lộ tài liệu bí mật nhà nước.”

Vậy cái bí mật ghê gớm mà Trương Duy Nhất nắm, nếu có, là gì?

“Thông tin gây hại cho Nguyễn Xuân Phúc và Nguyễn Phú Trọng?”

Ít ngày trước buổi họp báo quý I/2019 diễn ra chiều 25 Tháng Ba, 2019, lúc mà Trung Tướng Trần Văn Vệ, chánh văn phòng cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công An lần đầu tiên đã “can đảm” nêu tên Trương Duy Nhất. Song ông Vệ chỉ nói về mối liên đới của ông Nhất với vụ “Vũ “Nhôm” chứ hoàn toàn không dám đề cập đến câu chuyện mà dư luận xôn xao là Trương Duy Nhất đã bị một cơ quan nào đó bắt hoặc ở Thái Lan, hoặc ở Lào, hoặc bắt ở Thái Lan rồi sau đó “vận chuyển” qua Lào về Việt Nam và “bàn giao” cho Bộ Công An…

Đài RFA Việt ngữ đã đăng bài “Chính quyền đang đau đầu hợp thức hóa vụ Trương Duy Nhất?,” phỏng vấn Bạch Hồng Quyền, người đã giúp blogger Trương Duy Nhất khi ông Nhất trốn sang Thái Lan. Nội dung “đắt” nhất trong bài phỏng vấn này có lẽ là:

“Nhà hoạt động Bạch Hồng Quyền nói với đài RFA rằng, blogger (Trương Duy Nhất) tâm sự ông sẽ công bố các thông tin quan trọng có thể có hại cho Thủ Tướng Nguyễn Xuân Phúc và Tổng Bí Thư Nguyễn Phú Trọng một khi ông được định cư ở nước thứ ba. Ông cũng cho biết ông lo ngại mình sẽ bị bắt giữ nếu còn ở lại Việt Nam.”

Rất có thể, tiết lộ của Bạch Hồng Quyền đã giải mã phần lớn, nếu không nói là toàn bộ, cho những ẩn số liên quan đến cuộc chạy trốn bắt buộc ra nước ngoài của Trương Duy Nhất.

Nếu tiết lộ trên là có cơ sở, người ta có thể hiểu rằng Trương Duy Nhất phải bị truy bắt đến tận những biên giới mà người truy bắt có khả năng với tay đến, chẳng hạn như Thái Lan – nơi đang tồn tại một chế độ mang tính quân phiệt với đường lối độc tài gần giống như chính thể độc đảng ở Việt Nam. Đây cũng là nơi mà giới ngoại giao và mật vụ Việt Nam có thể dễ dàng đạt được một “thỏa thuận ngầm” hơn hẳn ở Châu Âu mà đã bị cả châu lục này lên án về vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.

Đó cũng là nguồn cơn vì sao số phận của Trương Duy Nhất có thể khác hẳn những quan chức Lê Chung Dũng và Vũ Đình Duy – những “bạn chiến đấu” của Trịnh Xuân Thanh thời còn làm vương tướng trong “họ” dầu khí, nhưng chỉ bị tố giác tham nhũng chứ không có dấu hiệu nào cho thấy những người này nắm giữ bí mật ghê gớm nào của giới chóp bu Việt Nam. Cho tới nay cả Lê Chung Dũng và Vũ Đình Duy vẫn ung dung phơi phới ở nơi nào đó thuộc Lục Địa Già mà không hề bị cơ quan Interpol Việt Nam sờ gáy.

Nhưng với trường hợp Trương Duy Nhất, bức tranh một vụ án dùng Nhất để “truy bắt gián điệp nội bộ” đang dần hiện hình trên bình diện “an ninh quốc gia” trong nội tình đảng CSVN…

Không phải chỉ vào lúc này mà trước đây nhiều tháng, hẳn phe “bảo vệ đảng” đã rất muốn truy xét một chủ đề cực kỳ nhạy cảm: nguồn tin. Hay còn mang một khái niệm khác: gián điệp.

“Quốc tế hóa” và tương lai khó lường

Nếu tiết lộ của Bạch Hồng Quyền về việc Trương Duy Nhất nắm giữ những thông tin quan trọng mà nếu tung ra có thể gây hại cho Nguyễn Xuân Phúc và Nguyễn Phú Trọng là có cơ sở, bất kỳ ai và cơ quan nào cũng sẽ đặt dấu hỏi: đó là những tin tức gì? Tài sản cá nhân, sân sau và những cú phốt chính trị? Làm thế nào Trương Duy Nhất có được những tin tức quá thâm dày nội bộ đó? Ai hay tổ chức nào cung cấp tin? Liệu có yếu tố “phe cánh chính trị” và xung đột nội bộ trong động cơ của những người cung cấp tin?

Vụ Trương Duy Nhất cũng vì thế đã không còn mang phạm vi cá nhân của blogger này mà đang trở nên “quốc tế hóa” – theo nghĩa đen và theo cả nghĩa bóng, tức đang lôi kéo sự tham gia và xung đột của ít nhất hai phe phái trong nội bộ đảng, chẳng khác gì hậu vụ bắt cóc Trịnh Xuân Thanh.

Tương lai của Trương Duy Nhất là thật khó lường. Nếu không có được một may mắn bất ngờ nào đó, Trương Duy Nhất rất có thể sẽ rơi vào kịch bản mà Trịnh Xuân Thanh đã lọt thỏm trong đó: hai phiên tòa “xử tham nhũng” nhưng không có bằng chứng thuyết phục – hai án chung thân, nhưng lại quá nhiều người hiểu rõ rằng bởi Thanh ra mặt thách thức và làm bẽ mặt “bác Cả” nên phải chịu mức án quá trầm luân như thế.

@ Người Việt

Tình mẫu tử qua 60 bức thư của chàng lính trẻ hy sinh ở tuổi 20: ‘Ngày chiến thắng trở về, con sẽ sống với mẹ đến trọn đời’

Sau 44 năm ngày đất nước thống nhất, 60 bức thư của liệt sĩ Phạm Ngọc Hùng được giới thiệu như mở ra một góc nhìn khác của chiến tranh, ở đó vẫn khốc liệt vẫn gian khổ nhưng đầy ắp tình yêu thương của những đứa con xa nhà.

Gần 50 năm trước có một người cha đã tìm đến nhà văn Nguyễn Công Hoan để mượn ông đặt tên cho cuốn sách lưu lại 60 lá thư của người con trai vừa hy sinh ở chiến trường Tây Nguyên.

Người cha tên Phạm Ngọc Xứng (SN 1921) và 60 lá thư chân phương chứa đựng muôn vàn yêu thương của cậu con trai Phạm Ngọc Hùng đã khiến nhà văn không khỏi cảm động.

Vài ngày sau, nhà văn Nguyễn Công Hoan đã tìm đến sở làm của ông Xứng nhưng không gặp, ông cất công đến nhà nhưng vẫn không có duyên, vì vậy ông đã mượn tờ giấy rồi để lại vài chữ cho người cha:

Kính gửi ông Xứng,

Tôi đến phòng tìm ông, thấy nói ông nghỉ ở nhà. Tôi về nhà, ông lại đi vắng. Thật tiếc.

Hôm nọ, ông cho biết về việc cháu Hùng. Nhiều thư của cháu , ông cho nghe, tôi rất cảm động. Và khi ông cho tôi biết tiểu sử của cháu, tôi càng quý cháu. 

Vì vậy tôi mới nói với ông là nên chọn chữ của cháu mà đề tên cuốn sách. Nhưng nay tôi còn ý kiến nữa, định đề nghị với ông, là ông nên viết kỹ tiểu sử của cháu, những đức tính của cháu, nhất là những đức tính ấy đã có ảnh hưởng đến các bạn đồng ngũ của cháu. Ông nên viết tỷ mỷ, kể cả lần cháu thả bức thư theo dòng nước.

Đời cháu, những việc làm, ý nghĩ của cháu sẽ là tấm gương sáng cho các anh em cháu noi theo.

Tiểu sử ấy, ông sẽ đóng lên đầu sách thì trân trọng lắm.

Thân ái

23/2/73

Nguyễn Công Hoan

Lá thư trôi theo dòng nước

Lá thư được thả theo dòng nước mà nhà văn Nguyễn Công Hoan nhắc đến là một trong hàng trăm cách mà những chiến sĩ trẻ như Phạm Ngọc Hùng đã nghĩ ra để chuyển thư về với gia đình giữa năm tháng lửa đạn chia cách.

Hùng đã từng viết một bức thư bỏ trong lọ thuốc bằng thuỷ tinh rồi thả theo dòng suối khi đang chiến đấu ở Kon tum, với hy vọng mong manh rằng sẽ có ai đó vớt được lá thư và chuyển giúp về nhà ở Hà Nội.

Thật diệu kỳ là bức thư đã được tìm thấy và đã đưa về đến gia đình Hùng ở Hà Nội, nhưng đó cũng là lúc người chiến sĩ trẻ mãi mãi nằm lại ở chiến trường Tây Nguyên.

Chân dung liệt sĩ Phạm Ngọc Hùng.

Tôi – một người trẻ sinh ra trong thời bình, chưa từng bước qua ngày tháng bom đạn, chiến tranh hay nếm trải sự thiếu thốn của thời bao cấp. Thế nên chẳng thể nào thấu hiểu trọn vẹn những mất mát đã đánh đổi để có được ngày bình yên hôm nay.

Câu chuyện về anh hùng liệt sĩ, nỗi đau của cuộc chia ly không hẹn ngày gặp lại tưởng chừng chỉ hiển hiện trong cuốn sách lịch sử khô khan, giáo điều thì bỗng một ngày trở nên đầy chân thật. Chính bức thư được thả xuống dòng suối vô định của chàng lính trẻ đầy ắp yêu thương ngày đó đã thôi thúc tôi tìm đến những lá thư còn lại.

Lần theo những manh mối ít ỏi có được tôi tìm gặp em gái của liệt sĩ Phạm Ngọc Hùng – hoạ sĩ Phạm Thị Kim Anh hiện đang sinh sống ở Sài Gòn.

Hàng chục năm đã trôi qua kể từ ngày đất nước ngừng tiếng súng, kỷ vật của liệt sĩ vẫn được gia đình gìn giữ như báu vật vô giá.

Hơn 60 bức thư úa màu được đánh số thứ tự theo thời gian nằm trong cuốn sổ bọc vải nhung đỏ thắm là tất cả tâm tư mà Hùng đã tự sự với gia đình trong hơn 2 năm quân trường khốc liệt.

Nhà thơ Thanh Thảo có dịp xem qua tập thư và đã thốt lên: “Đó là kỷ lục, kỷ lục của tình yêu thương, của lòng hiếu thảo”. Bởi giữa những năm tháng ác liệt nhất của chiến tranh, thông tin liên lạc vô vàn khó khăn mà hơn 60 lá thư đã được chuyển đi, những cánh thư không mỏi.

Liệt sĩ Phạm Ngọc Hùng sinh năm 1951, hy sinh năm 1971 tại chiến trường Kon tum khi vừa bước qua tuổi 20. Đáng ra ở tuổi của tôi phải gọi liệt sĩ là ông, là bác nhưng trong bài viết này tôi xin phép được gọi bằng tên: Hùng. Bởi tôi tin dù 5 năm, 10 năm hay rất nhiều năm về sau nữa Hùng vẫn sẽ mãi trẻ và đẹp như cái tuổi 20 của mình.

Gửi cậu mợ kính yêu nhất đời con!

Cậu mợ thương nhớ của con!

Đêm nay con đã đi ngủ nhưng không tài nào chợp mắt nổi. Đại bác địch đêm nay bắn gần và nhiều quá, nằm nghe súng nổ con nhớ đến cậu mợ – anh chị và các em ngoan của con. 

Hình ảnh đầm ấm – hạnh phúc của gia đình lại dần dần hiện lên trước mắt, tuyệt nhiên không thấy hình ảnh của một người bạn bè nào cả vì bây giờ gia đình đối với con là lớn hơn tất cả…

28/4/71

Cậu mợ kính thương nhất đời con!

Lá thư trước viết cho cậu mợ vẫn chưa biết gửi cho ai cả. Con lại viết tiếp lá thư này không biết những dòng tình cảm khô khan và ít ỏi này có nói được hết nỗi lòng nhớ thương cậu mợ của con không? …

22/8/71

Mẹ ạ! Trong hành trình này nhiều lúc đi đường con buồn lắm, nhớ nhà vô cùng mà lại vất vả nữa. Nhưng con luôn đấu tranh tinh thần, lúc này lùi lại một bước là sa ngã ngay. 

Vì vậy trong khi đi đường con luôn nhớ đến hình ảnh của mẹ dặn dò trước khi đi và lúc nào nghỉ thì con lại lấy thư của mẹ ra đọc để tự động viên tinh thần mình.

20/9/69

Nhiều đêm trở dậy thấy đầu võng ướt hết mới biết đêm qua mơ thấy ngày trở về gặp mẹ và nước mắt cứ trào ra. Muốn nhắm mắt lại để mơ tiếp nhưng không được nữa, cả một sự thật phũ phàng trả lời. Ra đi mà không hẹn ngày trở lại…

15/4/70

Mộc mạc mà thắm đượm nỗi nhớ nhung da diết, từng con chữ viết vội của cậu con trai mới lớn khiến người ta không khỏi bất ngờ về cái suy nghĩ có phần “già dặn” hơn tuổi mười tám đôi mươi của Hùng.

Trong hơn 2 năm tập luyện và chiến đấu cam go, hễ có thời gian là Hùng lại ngồi viết thư về cho gia đình. 60 bức thư gửi về tuyệt nhiên không hề nhắc đến chuyện tình cảm lứa đôi cũng chẳng nói đến đau thương của lửa đạn, quá nửa trong số đó là gửi cho bố mẹ (cậu mợ), động viên bố mẹ đừng lo lắng và đợi ngày chiến thắng trở về.

Hùng vốn là niềm tự hào của cả gia đình khi vừa học rất giỏi lại vừa điển trai nhất nhà. Sau khi tốt nghiệp phổ thông, cùng lúc anh nhận được 2 tờ giấy: giấy gọi nhập ngũ và giấy báo trúng tuyển của trường Đại học sư phạm ngoại ngữ.

Sao con không đi học đại học đã? – mẹ hỏi Hùng khi anh quyết định xếp bút nghiêng lên đường chiến đấu.

Hùng nói với mẹ: Mẹ cất tấm giấy gọi đại học này đi cho con, chiến thắng con trở về học tiếp mẹ à. Con tiếp thu nhanh và con thích học lắm chứ!

Mùa thu năm 1969 Hùng lên đường nhập ngũ. Cũng từ ngày đó bố mẹ anh đêm nào cũng thao thức chẳng an, hơn ai hết ông bà hiểu chiến tranh tàn khốc đến thế nào. “Xưa nay chinh chiến mấy ai về”.

Thấu hiểu những trăn trở đó nên trong bất kỳ hoàn cảnh nào Hùng cũng cố gắng tỏ ra lạc quan, khoẻ mạnh để gia đình yên tâm.

Mẹ kính yêu! Hôm nay, có bạn về Hà Nội con tranh thủ viết thư về cho mẹ. Mẹ ạ! Dạo này con béo ú, khoẻ lắm. Mặc dù cuộc sống mới có vất vả hơn trước nhiều.

13/10/69

Mẹ cứ yên tâm đừng lo nghĩ gì về con nhiều quá mà ảnh hưởng sức khoẻ mẹ ạ! Mà mẹ thì già yếu rồi, làm việc bình thường thôi đừng quá sức mẹ nhé và buổi tối mẹ đi ngủ sớm đừng muộn mà ảnh hưởng đến sức khoẻ. 

Còn con hiện nay thì không thiếu thốn gì cả, chỉ buồn thôi cho nên mẹ chỉ cần gửi thư cho con và không cần gửi tiền hay bánh kẹo gì cả khi nào thiếu thốn gì con sẽ biên thư về sau.

17/10/69

“Trường đại học bách khoa” của Hùng và đồng đội

Những câu chuyện thời chiến qua con chữ của Hùng hồn nhiên và lạc quan đến lạ thường. Vẫn còn đó sự thiếu thốn trong từng bữa ăn, nỗi vất vả trên từng chặng đường hành quân dài thăm thẳm, nhưng chàng lính thủ đô vẫn tìm cho mình niềm vui tưởng chừng rất đỗi đơn sơ.

Bố, mẹ ạ! Ở đây con được bầu làm tổ trường 3 người, tổ của con có Thanh ở 26 Nam Ngư và có Thọ, vì làm tổ trưởng cho nên con được giữ khẩu tiểu liên AK của Liên Xô, khẩu này nặng khoảng 4kg, vác cũng tương đối nặng. 

Còn nhà cửa, giường chiếu chúng con tự tạo ra hết, nguyên liệu thì vào rừng kiếm và nhờ những bàn tay khéo léo mà dựng lên hết. 

Chúng con thường nói đùa rằng không được học đại học thì vào đây được học trường “Đại học bách khoa” mà thật vậy cái nào cũng phải hiểu, cũng phải biết như lúc đun bếp không khói, ỉa không thối, đi không vết… rồi được đóng vai của tất cả các nghề, lúc thì làm chuyên viên chăn nuôi cho lợn ăn, lúc là kỹ thuật viên nấu nướng, rồi là thợ nề, thợ mộc, nhưng nghề nghiệp chính vẫn là làm bạn với cây súng bộ binh khi nằm dài trên bãi cỏ xanh rờn, mắt ngước lên trời trong mà nhớ đến quê hương thân yêu, đến gia đình ấm cúng.

16/11/69

Anh ạ! Bây giờ em kể cho anh nghe về cái cảm giác lần đầu tiên khi vào rừng sâu lấy nứa nhé: Sáng qua trời mưa tầm tã – dai dẳng, dưới chân chúng em đất rừng nhão ra như bị cầy lên, những đoạn dốc đá thì trơn nhầy, muốn khỏi ngã thì phải kiếm những cây gậy chắc hay tìm những hốc đá khe đá mà bám chân vào chúng. 

Em vác những bó nứa rất nặng (nặng nhất từ hồi đi đến nay) dò dẫm từng bước đến tối mới về nhà. Hơn nữa đường đi lại hẹp và lầy, dốc cao chân người trước là đầu người sau rồi, nhìn xuống kẽ chân ứa máu hoá ra là những chú vắt con tua tủa bám vào chân gạt đi không kịp. 

Kinh hoàng và sợ hãi, em cùng những người lính trẻ Thành Đô phải thét ầm ĩ lên. Thật là buồn cười vì cái cảm giác bỡ ngỡ và ngây thơ đó. 

Tổng cộng số lần vồ ếch của em như vậy: 5 lần, đau ê ẩm anh ạ. Nhưng chúng em vô cùng thú vị vì được ngắm cảnh thần tiên của núi rừng. Vì mỗi lần dừng chân ở lưng đèo, buông tầm mắt ra 4 hướng mà miệng phải thốt lên: “Ôi đẹp quá!”. 

Những căn nhà sàn nhỏ bé dưới chân núi bốc khói nghi ngút càng làm cho em nhớ đến cảnh gia đình, cảnh quê hương. Những vườn hoa thiên tạo mà không một vườn hoa nào ở Hà Nội sánh kịp lộ ra trước mắt, những cánh hoa rừng trắng vàng xen lẫn màu nâu tím của hoa sim chen chúc nhau để lộ những sắc màu tuyệt trần.

29/10/69

Hùng viết: “Nếu cứ ở Hà Nội mãi thì tiếc lắm vì không thể nhìn ngắm những phong cảnh tuyệt đẹp”. Và rồi chuyến hành quân tưởng chừng gian khổ bỗng thành cuộc phiêu lưu tuổi trẻ đầy lý thú.

Hùng là một chàng trai sống tình cảm, trong rất nhiều bức thư gửi về gia đình lúc nào anh cũng thăm hỏi tình hình sức khoẻ, công việc, học tập của anh chị em trong nhà, luôn không quên gửi lời hỏi thăm đến các cô, các bác hàng xóm láng giềng.Tác giả ảnh: Đoàn Công Tính

Tác giả ảnh: Đoàn Công Tính

“Ngày chiến thắng trở về, con sẽ sống với mẹ đến trọn đời”

Tôi đồ rằng những chàng trai khi viết thư cho người yêu thì rất mùi mẫn, diễm tình nhưng đến lúc nhắn nhủ với bố mẹ thì ít ai đong đầy tình cảm. Nhưng Hùng là trường hợp ngoại lệ. Tôi ấn tượng với bức thư mà anh viết vào ngày sinh nhật tuổi 19 giữa cao nguyên hùng vĩ đất Lào.

Bố mẹ thương nhớ! Ngày hôm nay – ngày mừng sinh nhật của con. Thế là đã trọn 19 tuổi rồi. Bố mẹ ạ! Rõ ràng là con đã trưởng thành nhiều rồi, 19 tuổi chưa lấy gì làm cao mà cuộc đời của con đã phong ba sóng gió nhiều. 

Ở nơi đây con đang dùng những sức lực của tuổi xuân để chống lại những buổi mưa rừng gió rét – hay những tia nắng gay gắt của nắng Hạ Lào hoặc những đỉnh cao chót vót của dốc núi vùng cao nguyên Bô – lô – ven này.

Con buồn nhiều và thương bố mẹ lắm. Bây giờ con mới thấy hết được nỗi lòng của mẹ. Con hiểu lắm. Cuộc sống gian khổ thực tại này của bọn con giờ đây ai là người thương cảm nhất. Mẹ ơi! Chỉ có mẹ thôi còn ai mà khác được nữa. 

Hình như mẹ hay khóc thầm vì thương nhớ con phải không? Con linh cảm như vậy. Mẹ đừng buồn nhé. Sau này chiến thắng trở về chỉ có con và mẹ thôi nhé – con hứa với mẹ đấy, trở về con sẽ sống với mẹ đến trọn đời.

3/4/70

Lời hứa tuổi 19, không cần lấy vợ chỉ cần được sống với mẹ đến trọn đời nghe vừa ngô nghê mà vừa thương không thể tả. Sự nuối tiếc có phần muộn màng của Hùng bỗng thành lời nhắc nhở cho chính thế hệ chúng tôi – những con người bị vòng xoay công việc cuốn đi quá nhanh để rồi thờ ơ với giây phút được cạnh bên mẹ cha.

Chiến tranh tàn nhẫn, hai bờ chiến tuyến dù bên nào chiến thắng cũng để lại những nỗi đau không bao giờ lành.

Trước một trận chiến quan trọng Hùng đã viết: “Nhưng trong cuộc chiến sắp tới, ai là người biết trước số phận của mình được nhỉ? Không biết rằng ước mơ đó của con có thực hiện được không? Hay là xa mẹ – xa mãi mãi. Mẹ! Mẹ có buồn không mẹ?”

Lá thư cuối cùng

Mùa thu năm 1971 gia đình nhận được lá thư cuối cùng của Hùng. Nhiều tháng sau đó mẹ Hùng vẫn ra trước ngõ để ngóng tin của người đưa thư, nhưng vô vọng. Bà tìm đến nhà những người có con đi chiến trường Tây Nguyên để thăm hỏi và hay tin Hùng đã hy sinh trong một trận tập kích.

“Ngôi nhà nhấn chìm trong thinh lặng. Mẹ không dám báo tin cho bố vì sợ bệnh tình của bố nặng thêm. Ông nhìn bà, bà nhìn ông, lặng lẽ không dám nói với nhau lời nào. Mỗi lần bố đi làm là mấy mẹ con lại ôm nhau khóc. 

Nhưng thật ra bố tôi đã biết tin anh Hùng mất vào cuối năm 1971, nhưng không dám báo cho mẹ vì sợ mẹ không chịu nổi. Cứ thế đau buồn nhấn chìm cả gia đình. 

Hai năm sau bố tôi qua đời cũng vì suy nghĩ quá nhiều. Mẹ tôi cũng suy sụp. Mọi người cứ nghĩ đi bộ đội hy sinh là chuyện đơn giản, nhưng phải thử trong hoàn cảnh mất đi một người thân mới cảm thấy nặng nề thế nào” – cô Kim Anh tâm sự.

“Con trai mẹ mãi không về

Mẹ ngồi tựa cửa, mẹ chờ bao năm

Chờ từ khi gió nồm nam

Tới gió tây thổi rát ran mặt mày

Heo may thêm chiếc áo dày

Cứ thế mẹ đợi năm này, năm qua”.

– Bài thơ của tác giả Trần Giảo Kim, một cựu chiến binh ở Hà Nam

Trong thời gian đi chiến đấu Hùng có viết một cuốn nhật ký và hứa sẽ tặng lại cho mẹ trong ngày trở về, nhưng lời hứa chưa hoàn thành thì anh đã vĩnh viễn nằm lại trên chiến trường xa xôi.

Trước lúc nhắm mắt, Hùng nhờ bạn bè lấy giúp tấm ảnh của bố mẹ mà anh luôn đặt trong túi bên ngực trái để anh chào vĩnh biệt. Hùng xin lỗi bố mẹ vì đã không thể trở về như đã hứa ngày chia tay.

Anh giao lại quyển nhật ký cho một đồng đội tên là Cường và nhờ Cường chuyển về cho mẹ, nhưng không may hai ngày sau đó láng trại bị địch tập kích, Cường hy sinh và quyển nhật ký cũng không còn.

Tác giả ảnh: Đoàn Công Tính.

Trong lá thư cuối cùng gửi về gia đình Hùng viết: “Những dòng mực ghi trên mảnh giấy nhỏ bé này nói sao được hết tình cảm của người lính xa nhà nhỉ?”.

Thật vậy những dòng chữ ít ỏi trong bài viết này hôm nay chẳng thể nào kể hết được tình cảm thiêng liêng mà Hùng đã dành cho gia đình và tổ quốc. Chỉ mong rằng bản thân thế hệ chúng tôi sẽ trân trọng hơn ngày bình yên hiện tại, bởi hoà bình được đánh đổi bằng muôn ngàn hy sinh.

theo Trí Thức Trẻ

Vị quân vương công khai đối mặt với quá khứ.

Cờ phướn nhiều màu tung bay trên nền trời xanh. Những hàng người trong trang phục truyền thống nhiều lớp, búi tóc, đội mũ, bên hông dắt kiếm hoặc cầm cung tên phủ phục trên lối đi rải sỏi. Các linh mục Thần đạo vận trang phục lụa trắng bước dọc theo hành lang gỗ, từ từ tiến vào chính điện – nơi đặt Ngai vàng Hoa cúc buông kín rèm.

Đó là khung cảnh lễ đăng cơ của Thiên hoàng Nhật Bản Akihito vào tháng 11/1990, một buổi lễ khiến người ta có cảm giác như tới từ một thế giới bị lãng quên.

Rất nhiều nghi thức và hiện vật xuất hiện trong buổi lễ đã tồn tại từ hơn 1.000 năm trước. Tuy nhiên, lễ đăng cơ này không giống với những lần trước đó.

Lần này, một trong số Tam chủng thần khí – ba báu vật thần thánh tượng trưng cho ngôi báu của Thiên hoàng – đã không xuất hiện. Chiếc gương thần, hiện thân của nữ thần mặt trời Amaterasu Omikami đã được để lại Thần cung Ise bởi người ta cho rằng tính chất thần thánh của báu vật này không phù hợp cho một dịp lễ như vậy theo Hiến pháp mới của Nhật Bản thời hậu chiến.

Đây cũng là lần đầu tiên trong lịch sử, chính phủ Nhật Bản sắp xếp tổ chức lễ đăng cơ của Nhật hoàng ở Tokyo, chứ không phải ở cố đô Kyoto.

Nhật hoàng Akihito tại lễ đăng cơ năm 1990. Ảnh: Asahi Shimbun

Tất cả những điều này thể hiện bản chất thế tục của sự kiện, cũng như tình thế của Nhật Bản ở thời điểm hậu Thế chiến II, một Nhật Bản đang chìm đắm trong cuộc khủng hoảng bản sắc, vùng vẫy trong mâu thuẫn giữa hai tính danh: Một nền dân chủ theo chủ nghĩa hòa bình chối bỏ quá khứ quân phiệt và dư vị về một tính danh ràng buộc chặt chẽ với quá khứ ấy.

Vương triều hiện đại của Nhật Bản vốn được thiết kế để trở thành trung tâm của Đế quyền. Hệ tư tưởng này lên tới cực điểm trong giai đoạn chiến tranh, đòi hỏi một vị hoàng đế tựa vị thần, người có thể được tôn thờ như sự hiện thân của quốc gia. Luật pháp ngày nay phản đối việc thoái vị chính là di sản của trạng thái thần thánh này – Làm sao một vị thần có thể từ chức được?

Trong khi Hirohito, vị Thiên hoàng trước đó, từng gắn với một giai đoạn quá khứ đau buồn của Nhật Bản, rồi sau lại được sùng bái vì sự hồi sinh thần kỳ của đất nước thì nhiều người Nhật coi Akihito như hiện thân của một kỷ nguyên mới.

Kế vị ngôi báu, Akihito thừa hưởng một vị trí mà về cơ bản không đại diện cho chủ nghĩa quân sự, cũng không đại diện cho chủ nghĩa hòa bình, không phải quá khứ, cũng không phải hiện tại, mà là sự căng thẳng chưa được hóa giải giữa 2 yếu tố ấy, là hiện thân của cuộc khủng hoảng bản sắc quá đau đớn và khó khăn để đối mặt.

Sự kiện lên ngôi của Thiên hoàng thứ 125 là một sự kiện đương đại – vừa nhìn về quá khứ, lại vừa hướng tới tương lai – một nỗ lực nhằm hòa hợp di sản của Nhật Bản với hình ảnh một quốc gia mà Nhật Bản muốn trở thành sau sự thất bại từ cuộc chinh phạt ở châu Á, Thái Bình Dương.

Gần như xuyên suốt chiều dài lịch sử, Nhật hoàng chỉ chịu trách nhiệm đảm đương các công việc mang tính nghi thức, tế lễ. Thực quyền ở Nhật Bản hầu hết đều nằm trong tay của các Tướng quân. Những người này thao túng Nhật hoàng và giữ ông làm biểu tượng cho sự chính thống của mình.

Chỉ sau thời Minh Trị Duy Tân thì Đế quyền mới được khôi phục. Nhật hoàng được nâng lên làm người đứng đầu nhà nước “linh thiêng và bất khả xâm phạm”. Tính đến những năm 1930, những khái niệm mới về Thần đạo và sự tôn thờ Nhật hoàng được sử dụng để biện hộ cho cuộc viễn chinh của Nhật Bản.

Tướng Mỹ Douglas A. MacArthur. Ảnh: Getty

Khi đại diện cho lực lượng Đồng minh tới cải tổ Nhật Bản sau Thế chiến II, Tướng Mỹ Douglas A. MacArthur đã khước từ lời khuyên của rất nhiều người và quyết định không loại bỏ, cũng không trừng phạt Nhật hoàng Hirohito bởi về bản chất Thiên hoàng Nhật Bản không có quyền chấm dứt chiến tranh. MacArthur cho rằng duy trì Nhật hoàng sẽ giúp thúc đẩy tình bằng hữu và sự đoàn kết của nhân dân Nhật Bản.

Đây là một phần trong quyết định định mệnh mà người Mỹ đã đưa ra ở Nhật Bản, nơi họ lưu lại suốt 7 năm sau Thế chiến II. Thay vì giải tán tất cả những gì liên quan đến cuộc Chiến tranh thế giới thứ II một cách hoàn toàn như đã làm ở Đức, họ ủng hộ Nhật hoàng tiếp tục tại vị, với hy vọng dựa vào ông để hợp pháp hóa quyền lực.

Nước Mỹ, lúc đó đang vướng vào cuộc Chiến tranh Lạnh, muốn biến Nhật Bản thành một nền dân chủ thân thiện. Người Mỹ sợ rằng nếu buộc người Nhật giáp mặt với quá khứ chiến tranh của mình và chối bỏ vị hoàng đế mà họ yêu quý thì điều đó sẽ đẩy Nhật Bản vào vòng tay Liên Xô.

Hiến pháp thời hậu chiến của Nhật Bản định nghĩa: Thiên hoàng chỉ đơn giản là “biểu tượng của nhà nước và sự đoàn kết dân chúng”. Ông chịu trách nhiệm chủ trì các buổi yến tiệc, đón tiếp các quan khách nước ngoài, ký những tài liệu chính thức và đảm đương một số trọng trách khác của một người đứng đầu nhà nước nhưng không có thực quyền.

Thiên hoàng đồng thời là một lãnh đạo tôn giáo nhưng không có Thần quyền. Giống như các vị vua trước đó, ông là người đứng đầu Thần đạo nhưng kể từ sau chiến tranh, Hiến pháp Nhật Bản không cho phép chính quyền ủng hộ Thần đạo như Quốc giáo nữa.

Người Mỹ cũng đưa ra những quyết sách đặc biệt quan trọng đối với Akihito, lúc này mới chỉ là một Thái tử 12 tuổi, đang sơ tán ở thị trấn sơn cước yên bình Nikko. Những quyết sách ấy dường như đã phần nào thay đổi cuộc đời ông, cũng như số phận của Hoàng gia Nhật Bản.

Từ khi 3 tuổi, Akihito đã bị cách ly khỏi cha mẹ và được chăm sóc đặc biệt. Sau này, ông còn kể với bạn bè rằng ngay cả việc tự mình đi bộ lên cầu thang, ông cũng không mấy khi được phép.

Tuổi thơ của Akihito cô độc đến mức đau đớn. Bạn học bị buộc phải giữ khoảng cách với ông. Họ cũng được đề nghị không nhắc đến những chuyến đi chơi để khỏi làm ông thêm buồn khổ. Có lần, một người bạn bước vào căn phòng tối của Akihito lúc chiều tàn và thấy ông đang ngồi một mình, lặng lẽ giết sâu bướm bên chiếc đèn bàn.

Khi còn là một cậu thiếu niên, Akihito từng được hỏi rằng liệu ông có bao giờ ước mình được làm một cậu bé bình thường hay không. “Tôi không biết“, ông đáp lời, “Tôi chưa bao giờ là một cậu bé bình thường cả“.

Người Mỹ cho rằng tiếp tục cách ly Akihito sẽ rất nguy hiểm. Vì thế, ông được đưa về Tokyo để theo học cấp III và đại học. Akihito cũng được sắp xếp cho một gia sư riêng để học tiếng Anh và văn hóa phương Tây.

Elizabeth Gray Vining và Thái tử Akihito trong giờ học gia sư tiếng Anh. Ảnh: EPA

Elizabeth Gray Vining, gia sư của Akihito, nhớ lại rằng, bà thấy cậu bé thân thiện, tinh tế nhưng quá lịch sự và nhút nhát, thường xuyên chán nản với bài vở mà lại hứng thú với cá và cưỡi ngựa.

“Tội nghiệp cậu bé“, Vining viết trong hồi ký của mình, “Tôi nghĩ rằng cậu bé đã có một cuộc sống rất nhàm chán, bị bó buộc và tôi mong mỏi được trả lại cho cậu sự tự do, cho cậu cơ hội để phát triển lòng nhiệt thành và sự hứng thú“.

Thái tử trẻ tuổi mong mỏi được cảm nhận năng lượng của một Tokyo đang hồi sinh. Có giai thoại kể rằng trong những ngày tháng trung học, ông và bạn bè còn lên kế hoạch trốn khỏi hoàng cung. Trong vài giờ đồng hồ rực rỡ ngắn ngủi ấy, ông đã đi dọc những con phố khu Ginza – dù chỉ cách Hoàng cung tầm 1 dặm nhưng đó là một thế giới hoàn toàn khác. Sau này Akihito còn nói, ông “chỉ muốn được một lần đi thử tàu điện”.

Bạn học và bà Vining là những nguồn ảnh hưởng mạnh mẽ đối với Akihito. “Bà ấy đã khai sáng và giúp Akihito thấm nhuần các giá trị tự do, dân chủ”, một người bạn của Nhật hoàng cho biết.

Khi bước vào tuổi trưởng thành, Akihito đã thề sẽ tự nuôi dạy con mình mà không có những quy định hà khắc ông từng phải tuân thủ trong những năm tháng tuổi thơ cô độc. Ông trở thành Nhật hoàng đầu tiên làm điều đó, và cũng là vị vua đầu tiên của Nhật Bản kết hôn với dân thường.

Mùa hè năm 1957, Thái tử gặp Michiko Shoda, con gái của một nhà công nghiệp ưu tú, một sinh viên của Đại học Thánh tâm Tokyo tại sân tennis ở khu nghỉ dưỡng trên núi. Trong một trận đấu đôi, Akihito thảm bại nhưng ngay lập tức phải lòng cô gái Michiko tươi tắn, vui vẻ và tràn đầy năng lượng.

Thái tử Akihito gặp Michiko Shoda tại sân tennis năm 1957. Ảnh: Asahi Shimbun

Giới quý tộc rất bàng hoàng khi thấy người được Akihito chọn làm Thái tử phi xuất thân từ một gia đình theo Công giáo, chứ không phải Thần đạo như truyền thống. Nhà Shoda cũng phản đối cuộc hôn nhân vì lo ngại về gánh nặng sẽ được đặt lên vai con gái mình.

Nhằm đưa con gái ra khỏi tầm mắt của Thái tử, nhà Shoda đưa Michiko tới Brussels (Bỉ) để tham gia một cuộc hội thảo quốc tế của cựu sinh viên từ các trường Công giáo.

Thế nhưng, Thái tử Akihito không dừng ở đó. Ông muốn giữ liên lạc với Michiko. Thái tử không thể sử dụng kênh ngoại giao thông thường để gửi thư cho người thương ở Brussels bởi không có đại sứ nào dám đi ngược lại mong muốn của hoàng gia. Vì thế, Akihito đã liên lạc với Quốc vương Baudouin trẻ tuổi của Bỉ, người mà ông từng có cơ hội gặp gỡ trước đó, và nhờ Quốc vương giúp mình tiếp tục duy trì liên lạc.

Akihito đã gửi những bức thư tình trong phong bì dán kín cho Baudouin và sau đó vua Bỉ tiếp tục gửi chúng tới địa chỉ của Michiko ở Brussels.

Baudouin còn trực tiếp liên lạc với hoàng gia Nhật Bản ở Tokyo và đề cập tới mối quan hệ của Thái tử. Ông cho rằng những quy tắc không nên là trở ngại đối với tình yêu và lý luận rằng, nếu Thái tử được hạnh phúc nhờ vào mối quan hệ với Michiko thì sau này ông sẽ trở thành một vị vua tốt hơn.

Vài tháng sau, Hoàng gia Nhật Bản thông báo lễ đính hôn giữa Thái tử Akihito và Michiko Shoda. Họ kết hôn nửa năm sau đó vào tháng 4/1959.

Thái tử Akihito và Thái tử phi Michiko Shoda mặc trang phục truyền thống trong đám cưới hoàng gia năm 1959. Ảnh: EPA

Toàn bộ ý tưởng về một đám cưới giữa hoàng gia với dân thường – một người từng theo học trường Công giáo – đã thu hút sự chú ý của người dân. Hàng nghìn người Nhật đã mua chiếc vô tuyến đầu tiên trong đời để xem đám cưới, và rất nhiều người bắt đầu học chơi tennis.

Cặp vợ chồng trẻ đã quyết định đưa những yếu tố phương Tây vào đời sống của mình, công khai từ bỏ một số truyền thống mà Akihito đã cùng lớn lên. Họ mời bạn bè tới cung điện, cho con cái đi du học nước ngoài.

Akihito và Michiko sống ở Cung Togu ngoại ô Tokyo, giữa những cánh rừng thông, rừng bulo và đỗ quyên với cô con gái Nori. Nhật hoàng cố gắng phá bỏ lề thói cũ bằng cách mời bạn bè thân hữu tới uống trà hoặc dùng bữa. “Ông ấy là Thiên hoàng đầu tiên trong lịch sử Nhật Bản có bạn bè, một tài sản khổng lồ mà cha ông chưa bao giờ có được”, Yohinobu Tokugawa, một nhà sử học, đồng thời là bạn học của Nhật Hoàng cho biết.

Trong một buổi tiệc tối ấm cúng năm 1961, một người bạn học của Akihito đã rất bất ngờ khi phát hiện ra. cặp đôi thậm chí còn bày tỏ tình cảm với nhau – một điều hiếm khi được thể hiện công khai trong hôn nhân của người Nhật. Người bạn còn bất ngờ hơn khi biết Nhật hoàng thi thoảng còn nấu ăn và rửa bát.

Đảm đương vị trí Thái tử phi, rồi Hoàng hậu, là một trách nhiệm rất lớn đối với Michiko, đặc biệt khi bà phải chịu sự chỉ trích từ phía hoàng gia Nhật Bản vì những quyết định cách tân trong đời sống của mình. Tuy nhiên, bạn bè của Akihito cho biết, trong suốt những năm tháng kết hôn, Nhật hoàng vẫn luôn đứng bên người vợ yêu.

Họ đã nỗ lực để tạo ra một hình ảnh “hoàng gia trung lưu” và đưa hoàng gia tới gần với người dân hơn.

Akihito là Nhật hoàng đầu tiên tự nuôi dạy con cái. Ảnh: EPA

Akihito từng nói:

Tại công viên thành phố, nơi tưởng niệm các nạn nhân trong vụ tấn công bom nguyên tử năm 1945, đám đông đã vô cùng bất ngờ khi thấy Nhật hoàng bỏ ô và cúi người rất thấp trước đài tưởng niệm, một cử chỉ nhún nhường mà cha ông sẽ không bao giờ làm. Một người dân đã không nén nổi xúc động mà cất tiếng hát vang quốc ca:

Xin hãy tiếp tục trị vì, thưa Hoàng Đế

Cho tới khi những viên sỏi nhỏ

Kết thành đá tảng…

Đám đông bất giác hô lớn ba lần: ”Vạn tuế! Vạn tuế! Vạn tuế!“

Nếu như ở thời kỳ trước chiến tranh, người dân phải cúi đầu, phủ phục khi Nhật hoàng đi qua thì dưới thời Bình Thành của Akihito, họ có thể đứng thẳng nhìn ông vẫy tay, tươi cười.

Hình ảnh Nhật hoàng và Hoàng hậu quỳ gối, trò chuyện thân tình với các nạn nhân thảm họa động đất tại trung tâm sơ tán có lẽ sẽ không bao giờ phai mờ trong ký ức của người Nhật.

Ngoài ra, Nhật hoàng Akihito còn sử dụng những từ tiếng Nhật thông dụng. Ông giảm bớt số lượng đoàn tùy tùng của mình, gồm lực lượng an ninh, người nếm thử thức ăn và các quan chức tháp tùng, tiễn, đón ông ở sân bay, ga tàu. Akihito cũng yêu cầu đoàn xe của mình dừng ở một số đèn giao thông.

Người dân Nhật Bản được thông báo rộng rãi khi Nhật hoàng được chẩn đoán mắc ung thư tuyến tiền liệt năm 2002, một điều hoàn toàn ngược với không khí bí mật xung quanh bệnh tình của cha ông, Hirohito.

Nhật hoàng Akihito đã nỗ lực thổi một hơi thở mới vào cuộc sống hoàng cung và mối quan hệ giữa hoàng gia với dân chúng, nhưng ông không có ý định can thiệp vào thể chế.

Từ trước khi lên ngôi, Akihito đã nói: “Thiên hoàng không đứng ở vị trí làm thay đổi chính trị. Theo truyền thống, Thiên hoàng đứng ở vị trí tinh thần, cùng chia sẻ niềm vui và sự đau khổ đối với dân chúng“.

Những ràng buộc chính trong cuộc sống của Thiên hoàng Nhật Bản là Cơ quan Nội chính Hoàng gia Nhật Bản – bộ phận quyền lực chịu trách nhiệm bảo vệ gia đình hoàng gia – và quy định ông không được bày tỏ ý kiến cá nhân. Trong các phát ngôn công khai, ông tránh đưa ra những phát biểu có tính chính trị. Điều này khiến một số người tự hỏi liệu ông có quan điểm chính trị hay không.

Rất hiếm hoi Nhật hoàng Akihito mới công khai bày tỏ quan điểm cá nhân về một vấn đề nào ngoài sinh học, bộ môn nghiên cứu sở trường và cũng là đam mê của cá nhân ông.

Dù vậy, ông không thích các phát biểu của mình được sắp xếp một cách quá đà. Những người thân với Nhật hoàng cho biết, ông chủ động để tâm tới những gì mình phải nói trong các dịp ngoại giao và thường yêu cầu giải thích hoặc thay đổi câu chữ để thể hiện cảm nhận của cá nhân ông.

Điều này được thể hiện rất rõ trong một sự vụ năm 2012, một năm sau khi Nhật Bản trải qua thảm họa kép động đất – sóng thần. Bài phát biểu của Nhật hoàng nhân dịp này đã bị đài truyền hình kiểm duyệt và cắt bỏ vì ông nhắc tới thảm họa hạt nhân ở Fukushima, điều mà chính quyền Nhật Bản lúc bấy giờ vẫn né tránh.

Nhật hoàng Akihito tới thăm người dân bị ảnh hưởng vì thảm họa kép năm 2011. Ảnh: AP

Lúc đó, vị vua 78 tuổi vừa ra viện sau khi phẫu thuật nhưng vẫn kiên quyết tham dự lễ tưởng nhiệm. Dù chỉ là người đứng đầu nhà nước một cách tượng trưng nhưng ông vẫn được nhân dân tôn kính. Nhiều người Nhật coi Thiên hoàng là ngọn lửa dẫn lối trong những thời điểm khủng hoảng. Bài phát biểu của ông thu hút rất nhiều sự quan tâm.

Khác với Thủ tướng Noda, người chưa từng nhắc tới thảm họa hạt nhân trong bài phát biểu nhân dịp lễ kỷ niệm, Nhật hoàng lại đề cập thẳng:

Đối với người ngoài, thông điệp này chẳng có gì lạ lùng nhưng thực ra, lời phát biểu của Nhật hoàng lại hàm chứa 2 quan điểm nổi bật.

Thứ nhất, có vẻ như ông cho rằng cuộc khủng hoảng hạt nhân vẫn chưa trôi qua, một “nhiệm vụ lớn lao” vẫn cần được thực hiện. Điều này mâu thuẫn với tuyên bố chính thức của chính phủ Nhật rằng Fukushima đã ngừng hoạt động nguội (cold shutdown) và cuộc khủng hoảng đã kết thúc.

Thứ hai, nó ẩn chứa quan điểm rằng hiện giờ vẫn chưa an toàn để người dân quay trở lại những khu vực có mức độ phóng xạ cao, ít nhất là trước khi “nhiệm vụ lớn lao” được hoàn thành. Điều này, một lần nữa, mâu thuẫn với lập trường của chính phủ rằng hiện giờ đã an toàn cho người dân quay về phần lớn các khu vực gặp nạn.

Phát biểu của Nhật hoàng đã gây hiệu ứng lớn đối với dân chúng.

“Lời nói của Nhật hoàng giống như nhát dao đâm vào trái tim tôi“, tài khoản @shun1sta viết trên Twitter, “Có vẻ ông ấy cũng rất đau đớn. Tôi chỉ có thể tưởng tượng được ông ấy phải cảm thấy quyết tâm như thế nào mới nói ra được những lời ấy“.

“Có vẻ như Nhật hoàng đang làm những điều tốt nhất ông có thể bất chấp những ràng buộc ở vị trí của mình, để truyền đạt ý kiến của bản thân về vấn đề hạt nhân. Có thể chính phủ đã yêu cầu ông không đề cập tới cuộc khủng hoảng hạt nhân. Ông ấy chắc hẳn phải đấu tranh rất khó khăn để nói lên sự thật“.

“Vị trí của Nhật hoàng là thực hiện các nhiệm vụ theo Hiến pháp“, Akihito từng nói với báo giới về quan điểm đứng ngoài chính trị của ông, “Và tôi tin rằng tôi không nên đưa ra các tuyên bố liên quan tới tranh cãi xung quanh Hiến pháp“.

Tuy nhiên, những người thân cận với Nhật hoàng thì không mấy nghi ngờ về lập trường hòa bình của ông.

“Ông ấy rất giống một người thuộc thế hệ của mình, một nhà hòa bình mạnh mẽ, một người theo quan điểm tự do và tin tưởng vào sự dân chủ“, Edwin O. Reischauer, cựu Đại sứ Mỹ tại Nhật Bản và cũng là một người bạn thân thiết lâu năm với Nhật hoàng cho hay.

Như một minh chứng cho lập trường hòa bình của Akihito, người ta kể rằng Nhật hoàng từng thẳng thừng giáo huấn một người về sự tàn phá của vũ khí hạt nhân khi người này gọi đó là “con quỷ cần thiết”.

So với người Đức, Nhật Bản ít nhận trách nhiệm về Thế chiến II hơn. Trước thời Bình Thành, trong khi Đức nhờ sự trợ giúp của các quốc gia châu Âu để viết sách giáo khoa thì Nhật Bản nhìn chung lại phớt lờ khi châu Á phàn nàn về tình trạng tẩy trắng cuộc chiến trong sách giáo khoa của họ.

Trong thời gian trị vì, Nhật hoàng Akihito đã nhiều lần công khai xin lỗi về hành động của Nhật Bản trong Thế chiến II. Ảnh: Getty

Ngay sau khi lên ngôi, Akihito đã chấp nhận xin lỗi vì 35 năm nô dịch mà Nhật Bản áp đặt trên bán đảo Triều Tiên. Năm 1992, ông trở thành vị Nhật hoàng đầu tiên tới thăm Trung Quốc, nơi sự cay đắng về chiến tranh đã khắc sâu, và ông nói, ông cảm thấy “nỗi buồn sâu sắc” về một “giai đoạn không may mà đất nước chúng tôi đã tạo ra khổ đau quá lớn cho người dân Trung Quốc“.

Trong những năm sau này, Thiên hoàng Akihito đã công nhận món nợ của Nhật Bản đối với văn hóa Triều Tiên và gốc gác của chính ông – một quan niệm cấm kị ở đất nước vốn lâu nay coi người Triều Tiên là thấp kém. Điều gây tranh cãi nhất là ông đã bày tỏ sự hối tiếc đối với các hành động lạm dụng của Nhật Bản trong chiến tranh ở nước ngoài.

Năm 2005, vợ chồng Nhật hoàng tới đảo Saipan, nơi diễn ra giao tranh đẫm máu trong suốt Thế chiến II, để tưởng niệm những người Nhật Bản, Triều Tiên và Mỹ đã thiệt mạng trong chiến tranh.

Khi được hỏi về quá khứ xâm lược của đất nước, Akihito nói: “Trái tim tôi đau nhói mỗi khi nghĩ tới rất nhiều người dân Nhật và cả người nước ngoài, những người đã mất mạng hoặc chịu nhiều đớn đau trong chiến tranh“.

Caron Gluck, sử gia của Đại học Columbia, nhận định: Bằng cách làm cho vai trò của mình “hòa hợp với các cơ quan dân chủ của Nhật Bản“, có lẽ Nhật hoàng mong muốn thúc đẩy Nhật Bản tới một tính danh dân chủ mới, rời xa khỏi quá khứ đau thương.

Năm tháng đã trôi qua và người ta phải công nhận: Chỉ Nhật hoàng mới có thể công khai đối mặt với lịch sử như vậy.

Nhật hoàng Akihito và Hoàng hậu Michiko tưởng niệm những người thiệt mạng trong chiến tranh tại Saipan năm 2005. Ảnh: Kyodo

Thiên hoàng Nhật Bản từ lâu vốn đã bị thao túng chính trị. Khi Meiji được “khôi phục” để giữ vai trò Hoàng đế vào năm 1868, ông mới chỉ 15 tuổi, với mái tóc dài chấm vai, hàm răng đen và khoác bộ trang phục truyền thống của Thần đạo.

Để gửi cho thế giới thông điệp rằng Nhật Bản có một hoàng gia theo chế độ quân chủ lập hiến, những nhà lãnh đạo của đất nước đã xây dựng một hình ảnh mới cho Thiên hoàng Meiji: Đặt ông lên lưng ngựa với một thanh kiếm và bộ quân phục.

Cháu trai của Meiji, Thiên hoàng Hirohito cởi bỏ bộ trang phục nhà binh sau chiến tranh nhưng lại trở thành một biểu tượng quen thuộc với những bộ comple rộng và mũ phớt. Về phần mình, Thiên hoàng Akihito thường mặc một bộ comple may chuẩn và trong những dịp đặc biệt thì khoác lên mình bộ kimono truyền thống.

Thế nhưng, để duy trì vẻ hào nhoáng của hệ thống hoàng gia, ông còn phải làm nhiều việc khác ngoài khoác lên mình những bộ trang phục cầu kỳ. Khảo sát cho thấy phần đông người Nhật có quan điểm tích cực đối với ông nhưng quan điểm ấy không mạnh mẽ bằng cha ông, Hirohito, người được tôn trọng tuyệt đối như “vị thần cuối cùng” của đất nước. Một số trí thức và phe cánh tả còn tỏ thái độ không tôn trọng Akihito. Họ cho rằng ông quá nhún nhường.

Akihito hoàn toàn nhận thức được thái độ mâu thuẫn vừa yêu vừa ghét mà người Nhật có đối với ông. Phần lớn coi Thiên hoàng có vai trò không thích đáng, họ kỳ vọng ông phải cư xử kiểu mẫu và duy trì hoàng gia như một nơi lưu giữ văn hóa và truyền thống.

Nhật hoàng hiểu rằng với một lễ đăng cơ long trọng, người dân sẽ nhận thấy nỗ lực khôi phục các nghi thức cổ xưa, nỗ lực ghi lại dấu ấn cá nhân và bằng một cách nào đó tìm cho mình một chỗ đứng phù hợp trước ngưỡng cửa của thế kỷ 21.

Akihito không cô độc trước cơn sóng gió này. Trong suốt 30 năm tại vị, ông được bảo vệ bởi lòng tự hào của người Nhật đối với truyền thống cổ xưa.

“Khi tôi lớn lên, các nhà trí thức và sinh viên đều phê phán văn hóa Nhật, kể cả vương triều“, Shinichi Nakazawa, tác giả một số cuốn sách về xã hội Nhật Bản nói, “Ngày nay thì ai cũng bị hấp dẫn bởi hoàng gia. Trong tất cả các cuốn tạp chí và báo, anh không thể tìm thấy một lời nói nặng nề nào nhằm vào hoàng gia đâu“.

Thậm chí trong 1 cuốn tạp chí dành cho giới trẻ còn cho rằng hoàng gia “đã cứu vớt chúng ta khỏi trở thành quốc gia của những người bán hàng“. (quốc gia hình thành từ thương mại chứ không phải từ lãnh thổ hay nhân dân – PV)

Với di sản đen tối của chiến tranh, Akihito đã phải chịu cái bóng của lịch sử theo những cách mà các hoàng gia khác trên thế giới không phải trải qua, nhưng ông đã khéo léo tận dụng sự độc đáo trong văn hóa Nhật Bản – một tính chất của người Nhật mà nhiều người nước ngoài thấy vừa quyến rũ vừa nguy hiểm. Đó là lòng thành kính mà người Nhật hướng về cha mẹ, tổ tiên.

Akihito nhắc cho người Nhật nhớ về sợi dây kết nối mạnh mẽ thần kỳ với lịch sử, cũng như tính chất độc đáo của dân tộc mình. Và ông mãi mãi có một chỗ đứng đặc biệt trong trái tim của họ. Điều này có thể thấy rất rõ ở vẻ xúc động không thể che giấu của hàng trăm nghìn người dân Nhật Bản khi họ tập trung phía trước Hoàng cung vào ngày đầu năm để chờ nghe thông điệp mừng năm mới của Thiên hoàng.

“Trên gương mặt của ông ấy, bạn có thể thấy Nhật hoàng yêu hòa bình“, Hideoki Ogawa, một người dân Nhật Bản ở Nagasaki nói, “Ông ấy đại diện cho điều gì đó vừa quý giá vừa mong manh, một thực tế rằng dòng máu của chúng tôi vẫn tiếp tục chảy suốt 2.000 năm trong một con người, rằng chúng tôi là người Nhật và đây là quê hương của chúng tôi. Chối bỏ ông ấy cũng giống như chúng tôi chối bỏ chính mình“.

Theo Trithutre